دکتر جعفر توفیقی در گفت‌وگویی با ایسنا، ضمن تبریک هفته دولت و با اعلام اینکه سال تحصیلی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور طبق اعلام قبلی از اواسط شهریور ماه آغاز می‌شود، گفت: بازگشایی دانشگاه‌ها یک واقعه بسیار مهمی در کشور است. بنابراین تلاش همه ما در وزارت علوم و دانشگاه‌ها این است که دانشگاه‌ها سال تحصیلی جدید را بسیار خوب و با آرامش آغاز کنند و تنها دغدغه آنها، توسعه علمی کشور، ایجاد فضای پرنشاط برای دانشجویان برای درس خواندن و فعالیت کردن باشد.
وی افزود: دانشگاه‌ها جایگاه بسیار رفیعی در جامعه و میان مردم پیدا کرده‌اند و تاکیدات مقام معظم رهبری بر پیشرفت‌های علمی کشور و نقش دانشجویان در توسعه علمی همگی و همگی باعث عزت و افتخار است.
سرپرست وزارت علوم ادامه داد: برنامه‌ریزی برای بازگشایی دانشگاه‌ها و استقبال از دانشجویان یکی از برنامه‌های اصلی وزارت علوم در این روزها خواهد بود. بنابراین از روسای دانشگاه‌ها می‌خواهم در نهایت دقت به نحوی برنامه‌ریزی کنند که سال تحصیلی جدید را به خوبی آغاز و استقبال خوبی از دانشجویان به ویژه دانشجویان جدید به عمل آید.
توفیقی موفقیت‌های علمی کنونی را دستاورد تلاش صادقانه جامعه علمی دانشگاهی خواند و با تشکر از تلاش‌های مجدانه آنها و زحمات روسای دانشگاه‌ها، اظهار کرد: به همت و تلاش تمامی دانشگاهیان کشور است که پرچم پرافتخار علمی کشور علی‌رغم برخی مشکلات و کمبودها با افتخار به اهتزار درآمده است.
دانشگاه جای سیاسی‌کاری نیست
وی با تاکید بر لزوم پویایی و پرنشاط بودن فضای دانشگاه‌ها در سال تحصیلی جدید در عین حال تاکید کرد: نباید تصور کنیم آنجا که صحبت از نشاط دانشجویی می‌شود، منظور هرج و مرج و بی‌انضباطی است. قوانین و مقررات موجود در حوزه تشکل‌های دانشجویی به اندازه کافی قدرت نظر دارد که اجازه دهد دانشجویان در این چارچوب فعالیت کنند.
به گفته وی رابطه مستقیمی میان نشاط، تلاش و امید به آینده با فعالیت دانشجویان وجود دارد. هر چقدر بتوان زمینه حضور دانشجویان را در عرصه‌های مختلف علمی، فرهنگی و سیاسی فراهم کرد، قطعا این نشاط بیشتر خواهد بود.
سرپرست وزارت علوم همچنین ادامه داد: خوشبختانه دانشجویان ما از یک آگاهی و شعور سیاسی بسیار بالایی برخوردارند. مطمئنم اگر همه ما در چارچوب قوانین و مقررات برای فعالیت تشکل‌های دانشجویی حرکت کنیم، هم دستاوردهای علمی ما حفظ و تقویت می‌شود و هم آن نشاط و جنب‌وجوشی که همزاد دانشجو و اقتضای سن آنهاست.
توفیقی تصریح کرد: بین نشاط و پویایی در دانشگاه‌ها با آرامش و انضباط، منافات و تضادی وجود ندارد و مطمئنا دانشجویان و دانشگاهیان می‌توانند در کنار این نشاط و پویایی، فضای آرامی را در دانشگاه‌ها ایجاد کنند.
وی دانشگاه‌ها را کانون تولید علم، دانش و فرهنگ خواند و گفت: فعالیت‌های سیاسی نباید به ماموریت اصلی دانشگاه‌ها که همان تلاش برای توسعه علمی است، ضربه و به آن لطمه بزند.
سرپرست وزارت علوم با تاکید بر لزوم پرهیز از مدیریت سیاسی در دانشگاه‌ها، بیان کرد: دانشگاه جای سیاسی‌کاری و رفتارها و کارهای سیاسی و افراطی نیست.
جلب مشارکت دانشگاهیان در تصمیم‌گیری‌ها
وی بر رونق گرفتن فعالیت‌های تشکل‌های دانشجویی، کانون‌ها و انجمن‌های علمی و فرهنگی در دانشگاه تاکید کرد.
توفیقی با اشاره به برخی چالش‌های آموزش عالی و همچنین انتقادات نسبت به برخی مصوبات و سیاست‌های وزارت علوم در دولت گذشته، ضمن تاکید بر جو و مشارکت دانشگاهیان در امور آموزش عالی در رفع و بررسی این چالش‌ها بر همکاری و تبادل نظر با جامعه دانشگاهیان اعم از دانشجویان، اساتید و کارکنان تاکید کرد.
سرپرست وزارت علوم گفت: تصمیمات و سیاست‌های مورد اختلاف نظر از جمله پذیرش جنسیتی، آزمون دکتری و ... را باید از طریق مشورت و تبادل نظر با دانشجویان بررسی و در صورت نیاز، اصلاح و تجدیدنظر کرد.
به گفته توفیقی بهترین شیوه در حل چالش‌های آموزش عالی، ایجاد فضای مشورتی و بحث و تبادل و نظر با جامعه دانشگاهی و علمی کشور است.
وی در این باره ادامه داد: اگرچه بنده به عنوان استاد دانشگاه قطعا در مورد بسیاری از مسائل آموزشی نظراتی دارم و پیش از این هم آنها را اعلام کرده‌ام، اما در مقام سرپرست وزارت علوم و یا وزیر علوم فکر می‌کنم تصمیمات را باید علاوه بر دیدگاه خود، بر اساس نظر مشورتی حاصله از بدنه دانشگاه‌ها اتخاذ کنم.
سرپرست وزارت علوم تاکید کرد: به عبارت دیگر جلب و افزایش مشارکت دانشگاهیان در تصمیم‌گیری در امور و مسائل آموزش عالی در دستور کار من قرار دارد. زیرا معتقدم با این خرد جمعی می‌توان تصمیمات موثرتر، قاطعانه و دقیق‌تری اتخاذ کرد.
توفیقی با ارائه آدرس ایمیل و سایت شخصی خود به نشانی info@drtofighi.ir و www.drtofighi.ir برای دریافت نظرات و پیشنهادات و انتقادات جامعه دانشگاهی، آمادگی خود را برای بهره‌مندی و استفاده از این نظرات اعلام کرد.
هر دانشجو و هیات علمی که فکر می‌کند به وی اجحاف شده حتما به وزارت علوم مراجعه کند
وی همچنین گفت: هر دانشجو و هیات علمی اگر فکر می‌کند در یک زمینه‌ای نسبت به وی اجحاف شده و حق وی تضییع شده است، توصیه می‌کنم که حتما به وزارت علوم مراجعه و درخواست خود را ارائه کند و وزارت علوم نیز وظیفه دارد این موارد را بررسی و به هر شکایت رسیدگی کند.
سرپرست وزارت علوم ادامه داد: به عنوان مثال در مورد موضوع بازنشستگی اساتید که موکدا مورد سئوال قرار می‌گیرد، باید عنوان کنم اگر هر یک از اساتید فکر می‌کنند مورد اجحاف قرار گرفته‌اند، می‌توانند درخواست خود را ارائه کنند تا مورد بررسی قرار گیرد.
سرپرست وزارت علوم در بخش دیگری از سخنان خود با تاکید بر لزوم فراهم آوردن امکانات و تجهیزات برای تسهیل فعالیت دانشگاه‌ها و دانشجویان، گفت: در کنار تربیت نیروی انسانی متعهد و متخصص، تولید علم و فناوری، توسعه علمی و گسترش مرزهای دانش از مهم‌ترین وظیفه دانشگاه‌هاست و در این میان نیز وزارت علوم وظیفه سیاست‌گذاری درست و حمایت از دانشگاهیان را بر عهده دارد.
توفیقی عملکرد و دستاوردهای علمی را یکی از مهم‌ترین و بهترین دستاوردهای کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی بیان کرد و افزود: خوشبختانه امروزه همگان به افتخارات و دستاوردهای علمی کشور اذعان و به آن افتخار می‌کنند و گفتمان علمی نیز در دانشگاه‌ها و کشور نهادینه شده است.
وی بر ادامه روند توسعه علمی کشور تاکید کرد و گفت: البته همیشه در سیاست‌ها باید متناسب با شرایط علمی روز تجدیدنظر کنیم تا مسیر حرکت و فعالیت دانشگاه‌ها و محققان بهینه و تسهیل شود و در عین حال که نقاط قوت را تقویت، نقاط ضعف را برطرف کنیم.
استقلال دانشگاه‌ها به معنای خودمحوری نیست
سرپرست وزارت علوم در گفت‌وگوی خود با ایسنا بر لزوم افزایش اختیارات و استقلال دانشگاه‌ها و تقویت هیات امنای دانشگاه به عنوان یک برنامه تاکید کرد و گفت: استقلال دانشگاه‌ها یک قانون است. ماده 49 قانون برنامه چهارم توسعه و ماده 20 قانون برنامه پنجم بر این موضوع تاکید دارد. بنده همانطور که پیش از این اعلام کرده‌ام، محور برنامه‌هایم در وزارت علوم، اجرای قانون پنجم توسعه، نقشه جامع علمی کشور، سند اسلامی شدن دانشگاه‌ها، تلاش برای تحقق اهداف سند چشم‌انداز و سیاست‌های کلی نظام است که استقلال دانشگاه‌ها هم یکی از این قوانین است.
توفیقی تصریح کرد: متاسفانه گاهی اوقات درباره استقلال دانشگاه‌ها این تصور می‌شود که دانشگاه‌ها خود محور بوده و دیگر الزامی بر تبعیت از سیاست‌های نظام به وزارت علوم نیست، در حالی که این تصور اشتباه است.
به گفته وی، منظور از استقلال دانشگاه‌ها بر اساس آنچه در قانون آمده، افزایش اختیار در زمینه امور مالی، اداری، تشکیلاتی، استخدامی و برنامه‌ریزی دانشگاه‌ها بر اساس مصوبات هیات امناست؛ به عبارت دیگر هر آنچه که به اداره خود دانشگاه برمی‌گردد. طبیعی است دانشگاه‌ها هر اختیاری که داشته باشند، باید در چارچوب سیاست‌های نظام، قانون اساسی، قوانین و مقررات مصوب مجلس شورای اسلامی حرکت کند.
سرپرست وزارت علوم درباره نحوه تعامل وزارت علوم با دانشگاه آزاد نیز گفت: بنده در دوران وزارتم، بهترین تعامل و همکاری را با دانشگاه آزاد داشته‌ام. امروز نیز همین تعامل مثبت و سازنده را ادامه خواهم داد. زیرا دانشگاه آزاد یکی از بهترین دستاوردهای کشور پس از پیروزی انقلاب اسلامی در حوزه آموزش عالی است.
به گفته توفیقی، بیش از نیمی از دانشجویان کشور در دانشگاه آزاد تحصیل می‌کنند و این دانشگاه اعضای هیات علمی بسیار باارزشی دارد. بنابراین تاکید می‌کنم، ضمن حمایت و همکاری لازم، این تعامل را با دانشگاه آزاد خواهیم داشت تا انشاءالله دانشگاه آزاد هم به یک دانشگاه تراز اول در کشور و سطح بین‌الملل تبدیل شود.
سرپرست وزارت علوم درباره برخی مباحث مبنی بر احتمال تغییر رییس دانشگاه آزاد، گفت: دانشگاه آزاد اسلامی دارای اساسنامه است و قطعا هر گونه تغییر و تصمیم‌گیری درباره این دانشگاه بر اساس اساسنامه آن صورت خواهد گرفت.
وی با رد برخی اخبار مبنی بر برکناری برخی معاونان وزارتخانه در این باره گفت: تغییر مدیران با هر تغییر و تحول مدیریتی در سازمان‌ها امری طبیعی است و در همه سازمان‌ها صورت می‌گیرد. در وزارت علوم نیز برخی از این عزیزان پیش از این افتخار داده‌اند و اطلاع دارم که این عزیزان سال‌های زیادی است که زحمت می‌کشند. ضمن آنکه این مسئولیت‌ها نیز خیلی سنگین است. اما به جرات می‌توانم بگویم به جز این موارد، روش من، تغییر در حد ضرورت و نیاز است و جزو آن دسته از مدیران نیستم که طرفدار تغییرات گسترده باشم. به عبارت دیگر هنوز هیچ تصمیم دیگری درباره تغییر مدیران نگرفته‌ام، ضمن آنکه در هر صورت رایزنی و مشورت‌هایی در این زمینه صورت می‌گیرد.
نباید اجازه دهیم مناسبات و مسائل سیاسی به همکاری‌های علمی لطمه بزند
توفیقی در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با ایسنا در پاسخ به این پرسش که وزارت علوم را با چه وضعیت مالی و اعتباری از نظر بدهی و مطالبه از دولت دهم تحویل گرفته‌اید؟ گفت: هنوز گزارش مشخصی از وضعیت اعتباری وزارت علوم دریافت نکرده‌ام، ولی در عین حال این قول را به دانشگاهیان می‌دهم که با کمک مجلس و دولت تمام تلاش خود را می‌کنم تا دغدغه مالی دانشگاه‌ها برطرف شود.
سرپرست وزارت علوم با تاکید بر لزوم تامین امکانات لازم بر تحصیل و فعالیت دانشجویان، گفت: علی‌رغم کمبودها و مشکلات مالی، باید شرایطی ایجاد کنیم که دانشجویان در دوران تحصیل خود دغدغه مالی نداشته باشند و تحصیل هیچ دانشجویی به دلیل مشکلات مالی و شهریه با مشکل مواجه نشود.
وی همچنین بر تلاش برای رفع مشکلات ارزی دانشجویان خارج تاکید کرد و گفت: برای بررسی مشکلات ارزی دانشجویان به محض دریافت گزارش ارزی وزارت علوم اقدامات لازم را خواهیم کرد.
توفیقی در بخش دیگری از سخنان خود تلاش بر افزایش همکاری‌های بین‌المللی و توسعه دیپلماسی علم و فناوری را از برنامه‌های خود در وزارت علوم بیان کرد و افزود: ارتباطات و همکاری‌های بین‌المللی متقابل در دانشگاه‌ها امری بسیار حیاتی است. در این راستا باید تلاش کرد دانشگاه‌های کشور به یک دانشگاه تراز جهانی ارتقا کند و کیفیت آنها به سطح استانداردهای جهانی برسد. برای رسیدن به این نقطه ایده‌آل باید تلاش کرد و توسعه همکاری‌های بین‌المللی یکی از پیش‌شرط‌های رسیدن به این نقطه مطلوب است.
به گفته وی، امروز یکی از مهم‌ترین راه‌های توسعه و توانمندی تکنولوژی کشور، ایجاد مراکز پژوهشی و فناوری مشترک و افزایش رفت و آمدهای علمی است.
سرپرست وزارت علوم در پایان تاکید کرد: باید تا جایی که می‌شود اجازه ندهیم مناسبات و مسائل سیاسی به همکاری‌های علمی لطمه بزند. باید با دیپلماسی علم و فناوری در عرصه مبادلات علمی دنیا حضور چشمگیری داشته باشیم.