آخرین روزهای اسفند 91 بود که امیر فرزاد اسماعیلی فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء(ص) از اخطار به هواپیمای رادارگریز آمریکایی U2 خبر داد و گفت: این هواپیمای جاسوسی که فکر نمی‌کرد در دام راداری ایران بیفتد، پس از اخطار، از نزدیکی به مرزهای ایران خودداری کرد.
تغییر رفتار در هواپیماهای U2 پس از اخطار ایران
حالا چند ماه پس از انتشار این خبر، فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء(ص) به جزئیات بیشتری از این این اخطار پرداخت که سخنان وی نشان می‌دهد اخطار پدافند هوایی ایران به یک فروند هواپیمای U2 محدود نشده و چندین بار و در مناطق مختلف این اتفاق افتاده است.
اسماعیلی در مورد زمان وقوع این رخداد گفت: یک مورد در رزمایش ولایت 89 در منطقه عمومی جاسک این اتفاق افتاد که به دو فروند هواپیمای U2 اخطار داده شد و از آن زمان به بعد تا سال 90 تقریباً یک تغییر محسوس در رفتار این نوع هواپیماها ایجاد شد.
وی گفته است: آن ها فکرش را نمی‌کردند که این هواپیما کشف شود. بعد تغییراتی در تکنولوژی این هواپیما دادند و در سال 91 باز پرواز این هواپیماها شروع شد و در منطقه جنوب شرق درسواحل دریای عمان درخارج از مرزهای ما، قصد نزدیکی داشتند، به آن ها اخطار داده شد و مجدداً از مرزها دور شدند. تقریباً یک کار روزانه با این دست هواپیماها درمنطقه خود داریم؛ اعم از U2 که با سرنشین هست یا بدون سرنشین‌ها.
«خانم اژدهایی» که برای جاسوسی تربیت شده بود
هواپیمای «لاکهید U2» که به «خانم اژدها» هم گفته می‌شود، یک هواپیمای شناسایی با ارتفاع پرواز بالاست. این نوع هواپیماها در حال حاضر تحت فرماندهی نیروی هوایی آمریکا فعالیت می‌کنند، اما پیش از آن یکی از مهمترین ابزارهای شناسایی و جمع‌آوری اطلاعات سازمان اطلاعاتی آمریکا (سیا) به شمار می‌رفت.
این هواپیما با تجهیزات بسیار پیشرفته‌ای که روی آن نصب شده، قادر است در ارتفاع بسیار بالا (70هزار پا)، در تمام شرایط آب و هوایی به صورت 24 ساعته به جمع‌آوری اطلاعات بپردازد.
U2 علاوه بر استفاده‌های نظامی و جاسوسی برای تحقیقات ارتباطی و تنظیمات ماهواره‌ای نیز به کار گرفته می‌شود.
نمونه‌های اولیه این هواپیمای شناسایی در دوران جنگ سرد به کار گرفته شد. «لاکهید U2» در آن زمان ساعت‌های متمادی در آسمان شوروی، جمهوری چین، ویتنام شمالی و کوبا پرواز داشته به جمع‌آوری اطلاعات پرداخته است.
این هواپیما که بارها مورد به روزرسانی شده، از معدود هواپیماهایی است که به دلیل قابلیت‌های بالایی که دارد، بیش از 50 سال است که در نیروهای هوایی آمریکا مورد استفاده قرار می‌‌گیرد. نیروی هوایی آمریکا از «U2» در نبرد عراق، افغانستان و همچنین برای پشتیبانی نیروهای ناتو استفاده کرده است.
مدل‌های اولیه «یو 2» زمانی در پروازهای خود در آسمان شوروی شناسایی شدند. از آن زمان بود که آمریکا به فکر ایجاد تغییراتی در این پرنده افتاد که نهایتا منجر به تولید مدل TR-1 از این هواپیما شد که قابلیت‌های ضدراداری فوق‌العاده‌ای به آن بخشید.
این هواپیما تک‌سرنشین از لحاظ موتوری هم تغییرات گسترده‌ای داشته و به مرور موتور بسیار پرقدرت F118 جنرال الکتریک جایگزین موتورهای J57 Pratt & Whitney شده که در نمونه‌های اولیه روی این هواپیما نصب بود.
ارتفاع پرواز این هواپیما به حدی بالاست که خلبان آن باید از لباس‌های فضانوردی استفاده کند. این لباس‌های علاوه بر تأمین اکسیژن برای خلبان، از وی در برابر خطر از دست رفتن فشار هوای کابین خلبان در ارتفاع بالا محافظت می‌کند. ارتفاع بالای پرواز امکان ردیابی این هواپیما را بیش از پش دشوار می‌کند.
این هواپیما از چندین حسگر مختلف برای شناسایی بهره می‌برد. این حسگرها در نقاط مختلف هواپیما از جمله دماغه، پشت کابین خلبان، بال‌ها و بدنه هواپیما نصب شده‌اند. «U2» قادر است به صورت همزمان به جمع‌آوری سیگنال، تصویربرداری و نمونه‌برداری از هوا بپردازد. حسگرهای تصویربرداری این هواپیما قادر به ثبت عکس و فیلم، تصاویر الکترو اپتیک و عکسبرداری راداری هستند. «U2» قادر است هم از داده‌های در خط دید و هم از داده‌های فراتر از خط دید بهره‌گیری کند.
اما یکی از ویژه‌ترین تجیهزاتی که روی مدل‌های جدید این هواپیما نصب شده، دوربین‌های بیرون از کابین ساخت شرکت «سونی» است. این دوربین جهت جایگزینی تصاویر دیجیتال به جای تصاویر صرفا در بازه دید است، که در زیر هواپیما نصب شده از آن برای برداشتن تصاویری بسیار دقیق از زمین به خصوص در حین فرود، استفاده می‌شود.
این هواپیما تا پیش از آنکه در اختیار نیروی هوایی و دریای آمریکا قرار گیرد، در اختیار سازمان سیا بود. سازمان سیا از این هواپیما از در قالب پروژه «خانم اژدها» استفاده می‌کرد. این پروژه سری بود و خلبان‌های نیروی هوایی آمریکا برای آنکه بتوانند خلبانی این هواپیما را بر عهده بگیرند، باید از سمت خود استعفا داده و به عنوان یک شهروند عادی در سیا استخدام می‌شدند. هر هواپیما هم یک شماره سریال منحصر به فرد داشت که در اسناد سیا با آن شماره به آن اشاره می‌شد.
از این هواپیما در عملیات حمله ناتو به لیبی هم استفاده شد. در مجموعه حملات ناتو به لیبی این هواپیما وظیفه حراست اطلاعاتی از منطقه «پرواز ممنوع» را بر عهده داشت.
«U2» پس از 50 سال فعالیت در خط اول ناوگان شناسایی نیروی هوایی آمریکا قرار بود سال 2012 بازنشسته شود، اما قابلیت‌های این هواپیما و نبود جایگزین مناسبی برای پر کردن خلا ناشی از بازنشستگی ناوگان «یو-2»ها پنتاگون را به بازنگری در این تصمیم و تمدید دوره فعالیت آن تا سال 2014 واداشت.
با کسی شوخی نداریم
فرمانده پدافند هوایی می‌افزاید: هواپیمای پنهان کار U2 طوری طراحی شده که اصلاً نباید دیده بشود، باید به مرزهای یک کشور نزدیک شود و عکسبرداری کرده و اطلاعات جمع آوری کند، اما ما هواپیمای پیشرفته پنهان کار U2 آمریکایی را قبل از نزدیک شدن به مرزهای جغرافیایی جمهوری اسلامی ایران کشف می کنیم و به آن اخطار می دهیم و از همه مهم تر این که خلبان این هواپیما تمکین می کند و به اخطار ما پاسخ می دهد و از مرزهای ما دور می شود. چون برابر قوانین بین المللی هوانوردی، درصورتیکه تمکین نکند، مورد اصابت قرار می گیرد و منهدم می شود، ما با کسی تعارف نداریم.
سامانه هایی که هرگز خاموش نمی شوند
اسماعیلی درخصوص لزوم صیانت از دستاوردهای نظام مقدس جمهوری اسلامی نیز تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند خود دستاوردهای زیادی داشته که مرهون تلاش و خود باوری همه اقشار ملت است و در بخش نظامی هم وظایف نیروهای مسلح حفظ و حراست از باورها ودستاوردهای ملی و مذهبی ماست.
وی ادامه داد: در این زمینه، پدافند هوایی که خط مقدم و جبهه اصلی و اول در بحث دفاع درمقابل حملات موشکی و هواپیماهای دوربرد استراتژیک و نیز هواپیماهای بدون سرنشین است، باید بتواند با طیف وسیعی از تهدیدات فراروی ایران مقابله کند.
فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء(ص) ادامه داد: در کنار نیروی انسانی، باید سیستم ها و تکنولوژی داشته باشیم که در هیچ ساعتی از شبانه روز مجاز به خاموش کردن آنها نیستیم و نباید دچار اختلال شوند. پس به سامانه های راداری، موشکی و شنود الکترونیکی نیازمند بودیم که در این زمینه به دستاوردهای خوبی هم رسیدیم.
وی همچنین در گفتگو با العالم تصریح کرد: برآورد و ارزیابی ما از سیستم نظامی و سامانه‌های دفاعی‌مان این طور است که از آمادگی بالایی برخورداریم.
اسماعیلی تصریح کرد: ما سامانه های دفاعی را فقط در اطراف مناطق حساس و هسته ای نچیدیم، بلکه به دنبال این بودیم که از دوردست و شروع مرزهای جغرافیایی و از عمق تهدید دشمن را کشف کنیم تا زمان مناسب را برای اقدام و خنثی کردن تهدید داشته باشیم. تهدیدات در بحث فضا و هوا از سرعت و دقت بالا برخوردار است.
تهدیدات نوین و راهکار دفاع در برابر آنها
وی درباره امکانات و قدرت های دفاعی ایران برای مقابله با انواع تهدیدات گفت: تهدیدات نظامی امروز در دنیا عبارتند از: پهپادها، پهپادهای با سرعت بالا، با قابلیت ارتفاع بیشتر و همچنین موشک های کروز یا موشک های بالستیک و حتی هواپیماهای استراتژیک برد بلند.
فرمانده قرارگاه خاتم‌الانبیاء(ص) ادامه داد: ما از خاک خودمان دفاع می کنیم، بنابراین هدف و برنامه داریم، نقاط ضعف کشور خودمان را می شناسیم، جای جای معابر ورودی و نفوذی را می شناسیم و درآن جا کمین گذاشتیم، چشمان بیدار پدافند هوایی کمین گاهی است برای غافلگیری دشمنانی که چشم طمع به این آب و خاک می‌دوزند.
رادار شهاب و رادار کیهانی 2500 کیلومتری
اسماعیلی درخصوص دستیابی به سامانه‌های جدید راداری نیز اظهار داشت: برای نمونه، رادار شهاب از قابلیت کشف اهداف پنهان‌کار برخوردار است. راداری دیگر طراحی کرده‌ایم که ان شاء الله تا پایان امسال آن را نصب خواهیم کرد. این رادار، راداری کیهانی با برد بیش از 2500 کیلومتر، است وفناوری آن را تنها دو یا سه کشور بزرگ و صاحب فن آوری جهان در اختیار دارند.
سامانه شنود الکترونیکی صیاد 40، افتخار ملی
وی گفت: شنود الکترونیکی، یعنی بتوانیم دشمن را کشف کنیم و دشمن نتواند ما را کشف کند. اتفاقی که برای هواپیماهای یو2 آمریکایی افتاد این بود که آن ها نمی دانستند کدام سامانه در حال اخطار دادن به آنها است. سامانه شنود صیاد40 افتخاری برای کشور است. این سامانه، حداقل در منطقه خاورمیانه، کم نظیر است و می تواند هر نوع پرنده ای را اگر رادار یا رادیوی آن روشن باشد، کشف کند، بدون این که خود کشف شود.
سامانه راداری جدید آرایه فازی
فرمانده قرارگاه پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران افزود: ممکن است در فضای بحران، هواپیما یا پرنده ای به ما حمله و ما را تهدید کند، اما هم رادیو و هم رادارش خاموش باشد و در سکوت کامل رادیویی حمله خود را انجام دهد. پدافند هوایی برای چنین وضعیتی نیز برنامه ای اندیشیده است. ما راداری در کشور داریم به نام رادار بی صدا. این رادار پسیو آرایه فازی است. یعنی از اعوجاج حرکت هواپیماها و پرنده ها در آسمان، آن ها را کشف و شناسایی می کند. سمت، سرعت و ارتفاع آن را برای ما مشخص می کند. بحمد الله این رادار، امسال رونمایی شده است.
منبع: فارس