چند روز پس از آنکه حسن روحانی، رئیسجمهور در مهمترین تصمیم سیاست خارجی دولت اتاق فکر و راهبری مذاکرات هستهای را از شورایعالی امنیت ملی به وزارت خارجه محول کرد، از نماینده طرف مقابل میز گفتوگوها نیز خبر رسید که 1+5 پیشنهادهای جدیدی برای تهران دارد.
سکوت دربرابر پیشنهادهای ایران
ارائه پیشنهادهای جدید اگرچه خبر آنچنان عجیبی برای ایران در مسیر مذاکرات هستهای محسوب نمیشود اما شاید بتواند راهی به خروج از بنبست گفتوگوها در آلماتی 2باز کند که از نیمه فروردین تاکنون متوقف مانده است. ایران اگر در آلماتی 1و 2با پیشنهادهایی مشخص پا به میدان مذاکرات گذاشته بود اما سکوت کاترین اشتون و سایر اعضای گروه 1+5در مقابل این پیشنهادها به اتفاقی ناخواسته مبدل شد که شاید نام آن را بتوان پیشنهاد دربرابر پیشنهاد گذاشت.
بعد از طفرهرفتن مدعیان از ارائه یک سازوکار مشخص برای پایانبخشیدن به مسئله ایران در مذاکرات آلماتی2 وارد عمل شد و در قالب چند گام فرایند حل آن را به طرف مقابل پیشنهاد داد. رفع تحریمها مهمترین خواستهای بود که ایران در طرح پیشنهادی خود بهدنبالش برآمده بود و کاترین اشتون، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا قرار بود نتیجه طرح چنین مباحثاتی را پس از بازگشت نمایندگان کشورهای عضو گروه 1+5به پایتختهای خود و در مشورت با یکدیگر تلفنی به ایران اعلام کند.
تغییر در تیم مذاکره کننده
این تماس برقرار نشد و همهچیز در سکوت گذشت تا برگزاری انتخابات ریاستجمهوری و تغییرات سیاسی در ایران که شاید بهانه مناسبی برای رقم زدن شرایط جدید و بازگشت به گفتوگوها بود. تغییر تیم مذاکراتی ایران در آژانس بخشی از این شرایط بود و در گام دیگر حسن روحانی مسئولیت مذاکرات هستهای را از شانههای شورایعالی امنیت ملی برداشت و بر دوش وزارت خارجه گذاشت. شاید بهدنبال همین تغییر و تحولات بود که اشتون فرصت را مغتنم شمرد و در حاشیه نشست اقتصادی سران گروه 20 در سنپترزبورگ اعلام کرد: اتحادیه اروپا آماده شنیدن پیشنهادهای طرف ایرانی است. او در گفتوگو با روزنامه عربستانی عکاظ درباره روابط اروپا و ایران گفته است: بسیار مهم است که مذاکرات گروه 1+5بر سر برنامه هستهای ایران آغاز شود و 1+5پیشنهادهای جدیدی برای تهران دارد.
نخستین دیدار ظریف با اشتون
با احاله مسئولیت مذاکرات هستهای به وزارتخارجه مذاکرهکننده ارشد، وزیر خارجه خواهد بود و نخستین دیدار در پیگیری مباحثات هستهای را محمدجواد ظریف وزیرامورخارجه با کاترین اشتون برگزار خواهد کرد. به گفته اشتون، محمدجواد ظریف در آخرین گفتوگوی تلفنی بر توجه ایران به از سرگیری رایزنیهای بینالمللی تأکید و اشاره کرده که دیدارش با گروه 1+5 در حاشیه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در اینماه در نیویورک انجام خواهد شد. اما این دیدار میتواند دیدارهای بعدی را نیز در پی داشته باشد.
حسن روحانی در تبلیغات انتخابات ریاستجمهوری از پایین بودن سطح فعلی نمایندگان 1+5در مذاکرات انتقاد داشت و همین پیشبینیها درخصوص رهبری تیم مذاکراتی ایران از سوی خود وزیرامورخارجه را افزایش داده است. تاکنون مذاکرهکننده ارشد هستهای، دبیر شورایعالی امنیت ملی بوده و نمایندگی ایران را در مذاکره با گروه کشورهای 1+5 بر عهده داشته است اما بعید نیست با انتقال مدیریت مذاکرات به وزارت خارجه سطح دیپلماتیک نمایندگان شرکتکننده از جانب دوطرف دستخوش تحولاتی شود. در مذاکرات ایران و گروه 1+5نماینده اتحادیه اروپا به نمایندگی از وزرای امورخارجه 6 کشور با ایران گفتوگو میکند و این امر میتواند توجیهی برای قرارگرفتن وزیر خارجه ایران در مقابل کاترین اشتون و در رأس مذاکرهکننده ایرانی باشد.
در حاشیه سازمان ملل
تا پایان شهریور اگر جنگی در سوریه شکل نگیرد و شرایط روال عادی خودش را طی کند سوریه هم یکی از محورهای گفتوگوی وزیرامورخارجه ایران و مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا در حاشیه اجلاس سازمان ملل خواهد بود. اشتون در مصاحبه اخیر خود با روزنامه چاپ عربستان با بیان اینکه در دیدار قریبالوقوع مسئولان اتحادیه اروپا و ایران در نیویورک مسئله سوریه نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت، گفت که دیدگاههای متفاوتی در اینباره وجود دارد اما فکر نمیکنم که اختلافی بر سر استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه وجود داشته باشد. اشتون تأکید کرد که این دیدار بهدلیل ابعاد سیاسی مهمش بهویژه درخصوص روابط آتی میان اتحادیه اروپا و ایران از یک سو و ایران و منطقه خلیجفارس از سوی دیگر، از اهمیت زیادی برخورداراست.