دکتر حسن روحانی با با بیان اینکه قدم دوم دولت در تعامل سازنده با جهان حضور در اجلاس همکاری‌های شانگهای بود، افزود: تماس و مذاکره با سران حاضر در اجلاس شانگهای داشتیم و همچنین با برخی وزرای خارجه که به جای سران شرکت کرده بودند مذاکره داشتیم به ویژه دو ملاقات با رئیس جمهور چین و روسیه داشتیم که بسیار قابل اهمیت بوده است.
متن کامل سخنان رییس جمهور در پایان جلسه هیات دولت به این شرح است:
بسم‌الله الرحمن الرحیم.
یکی از برنامه‌هایی که برای دولت حائز اهمیت بوده، مسأله تعامل مؤثر با جهان است که به عنوان یکی از بخش‌های گفتمان دولت نیز از ابتدا مطرح بوده است. دولت در مدت 45 روز گذشته در سه مرحله در بحث تعامل سازنده قدم‌هایی را به پیش گذاشته است. مرحله اول، حضور بیش از 55 هیأت خارجی که 11 هیأت آن در سطح سران و بقیه در سطح وزرا یا روسای مجالس بود که در مراسم تحلیف بودند، حضور و تماس با آنها اولین قدم در دیپلماسی خارجی این دولت بود که در فضای بین‌المللی بسیار تأثیرگذار بود.
قدم دوم دولت، حضور در اجلاس همکاری‌های شانگهای در بیشکک بود و تماس و مذاکره با سرانی که در این اجلاس حضور داشتند و همچنین با برخی از وزرای خارجه‌ای که بجای سران شرکت کرده بودند. بویژه ملاقات با رییس‌جمهور چین و رییس‌جمهور روسیه که از جمله ملاقات‌های حائز اهمیت برای ما بود و مذاکرات ما در بخش‌های مختلف روابط دوجانبه‌ای، منطقه‌ای و بین‌المللی مورد بررسی قرار گرفت.
ارتباط با این دو رییس‌جمهور به صورتی که ما در ملاقات مشخص کردیم، توسط نمایندگان رییس‌جمهور سه کشور ادامه خواهد یافت.
قدم سوم حضور رییس‌جمهور و هیأت همراه در اجلاس مجمع عمومی سازمان ملل بود که در چند بخش این حرکت صورت گرفت.
در دیپلماسی رسمی، 18 ملاقات دوجانبه در این سفر با مقامات یا روسای سازمان‌های بین‌المللی انجام گرفت و در دیپلماسی عمومی، سخنرانی‌ها و حضور در جلسات مسئولین رسانه‌ها، رهبران اسلامی در آمریکا و همچنین صاحبنظران آمریکایی و همچنین شرکت در جلسه‌ای که از طرف جامعه آسیایی و شورایعالی روابط خارجی آمریکا برگزار شده بود و حدود 300 نفر از صاحبنظران در این جلسه شرکت کرده بودند که هم سخنرانی انجام شد و هم به سوالات افراد حاضر در جلسه پاسخ داده شد.
در زمینه تبلیغات هم مصاحبه‌هایی صورت گرفت با چند کانال تلویزیونی و یک روزنامه معروف و همچنین حضور در جمع ایرانیان که حائز اهمیت بود.
عمدتاً در این سفر قصدمان ارزیابی مجدد از شرایط جهانی نسبت به ایران بود.
جایگاه و چهره ایران در دنیا چهره جدیدی است و با این نظر جدید به ملت و دولت ایران نگاه می‌کنند. انتخابات 24 خرداد در افکار عمومی بسیار تأثیرگذار بوده و ما دیدیم در این سفر همه مقامات کشورهای اروپایی که از کشورهای تعیین کننده اروپایی شرکت کرده بودند، درخواست ملاقات داشتند، به گونه‌ای که با برخی از کشورهای اروپایی و غیراروپایی فرصت نشد ملاقات کنم. اما با کشورهای مهم اروپایی از قبیل فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، اتریش و آلمان ملاقات صورت گرفت و این نشان داد که آن چیزی که به نام تحریم قبلاً مطرح می‌کردند و حتی جزیی از این تحریمها بود،تماس با مقامات بالا است، که آن فضا کاملاً شکسته شد.
نکته دوم این بود که ما در این سفر می‌خواستیم مسأله حقوق مردم ایران، بحث حق هسته‌ای ایران، مظلومیت ایران و غیرقانونی بودن تحریمها را در جلسات خصوصی، عمومی، سخنرانی‌ها، مصاحبه‌ها تبیین کنیم که من فکر می‌کنم در این زمینه هیأت موفق بود. بسیاری از مقامات کشورها برای ملاقات گاهی خودشان پیش قدم می‌شدند و می‌گفتند که این تحریمها ناکارآمد است و حتی می‌گفتند که این تحریمها غیرعادلانه است و حتی ما آنجایی که می‌گفتیم این تحریمها غیرانسانی است، آنها این را به یک تعبیری می‌پذیرفتند و قبول می‌کردند.
من فکر می‌کنم اقتضای فضای بین‌المللی این هست که تحریم باید کنار گذاشته شود، البته به حقوق ملت ایران کاملاً با زبان روشن باید اذعان کنند، این حق مردم ایران است، آنها چه این حق را به رسمیت بشناسند یا نشناسند تأثیری ندارد، اما برای اینکه به این حق اذعان کنند و فضا مثبت شود و در قدم‌های بعدی ما بتوانیم بار ناحقی که بر دوش مردم است برداریم، قدم‌هایی باید برداشته شود.
در این زمینه من فکر می‌کنم قدم مهمی برداشته شد و آن اینکه اولین اجلاس وزرای خارجه 1+5 در نیویورک تشکیل شد.
در اجلاس 1+5 تقریباً همه شش کشور با صحبت‌هایی که داشتند به نحوی به حقوق هسته‌ای ایران اذعان داشتند. ما یک قدم به پیش گذاشتیم. قدم بعدی این بودکه اجلاس بعدی بیشتر روی ریز مسایل بحث خواهد شد و اینکه اولین مرحله در این زمینه چگونه تحقق پیدا کند، طبق توافق نشست نیویورک، در ژنو خواهد بود.
مسأله بعدی این بود که ما بتوانیم در این سفر جلوی جنگ جدید در منطقه را بگیریم. مسأله جان، خون و زندگی مسلمان‌ها، امنیت و ثبات منطقه برای ما بسیار مهم است.
در این زمینه کوشش فراوانی شد، در تمام ملاقات‌های دوجانبه یا سخنرانی‌ها به امنیت و ثبات منطقه و بحث سوریه مخصوصاً اشاره شد، در مذاکرات دوجانبه هم بحث سوریه مطرح شد. من فکر می‌کنم هیأت در این زمینه موفق بود به دلیل اینکه حداقل در مذاکرات با من، همه اذعان داشتند جنگ جدید به مصلحت منطقه نیست. همه آنهایی که بنده با آنها صحبت کردم از مقامات ارشد اروپایی به یک بیانی اعتراف داشتند به اینکه در مساله سوریه ما راه‌حل نظامی نداریم. همه آنها قبول داشتند که در نهایت در زمینه سوریه ما باید به آرای عمومی مردم تکیه کنیم و هیچ مقام و دولت خارجی حق ندارد برای مردم سوریه تصمیم بگیرد. فکر می کنم قدم موثری در این زمینه برداشته شد، حتی آمریکایی ها در ملاقاتی که با وزیر خارجه داشتند، آنها هم به این نکته اعتراف کردند که ما حق نداریم نسبت به آینده سوریه و حکومت این کشور هیچگونه تصمیمی بگیریم و این امر در اختیار مردم سوریه است.
نکته بعد این که قصد داشتیم فضایی را که اسراییلی ها همواره در آمریکا بوجود می آورند و با دروغ پراکنی هایشان در سالهای گذشته و هم امسال، چه قبل و چه حین و چه بعد از سفر من - که نتانیاهو می خواست به آمریکا برود - این فضا را تا حدی برای اسرائیل سخت کنیم و افکار عمومی آمریکا را متوجه کنیم به اینکه بسیاری از مطالبی که مطرح می‌شود، واقعیت ندارد. در روزهای اولیه که برای مصاحبه رفته بودیم، بحث نابودی اسراییل و یا مساله هولوکاست به عنوان یک سوال بود، اما شما دیدید در مصاحبه آخر که همه خبرنگارها بودند هیچ کس از این دو موضوع سوال نکرد و بنابراین بسیاری از مسائل در این زمینه که در ذهن مردم بود، پاک و زدوده شد و این کار را برای اسراییلی ها سخت کرد، البته می‌دانید که اسراییل لابی بسیار قوی در آمریکا دارد، در کنگره نفوذ دارد، کار زیادی کردند و اتفاقا این ما هستیم که باید جای خالی یک لابی قوی ایرانی را در آینده پر کنیم، باید کاری کنیم که در بخش های مختلف عده ای تلاش کنند برای اینکه افکار و مواضع و نظرات ملت ایران را به گوش مردم آمریکا برسانند و فکر می کنم خود ایرانی هایی که آنجا حضور دارند، باید آنها اولین قدم را بردارند. من در جلسه با ایرانیان این را مطرح کردم و گفتم همه ایرانیان در آمریکا صدا و سیمای ما هستند و باید واقعیت‌های ایران را منعکس کنند. در این زمینه هم باید تلاش گسترده‌ای صورت گیرد.
مساله بعدی، مساله تروریسم و خطر افراط گری بود، فکر می کنم موضوع اعتدال آن‌طور که در ایران مورد استقبال قرار گرفت، من کاملا احساس کردم در سازمان ملل و در سایر کشورها نیز این اعتدال مورد توجه قرار گرفت.
به تعبیری به هر کس می گفتیم افراط گری و تروریسم یک خطر است، کاملا می پذیرفتند و آن بحث wave که من در سخنرانی مطرح کردم که جهان باید با افراطی گری و با خشونت مبارزه کند، مورد استقبال بود. بنابراین در این زمینه هم، من فکر می کنم نگاه و نظر ایران مورد استقبال بود. حتی دبیرکل سازمان ملل بر این نکته در مذاکره خصوصی با من تاکید می کرد. دنیا فهمیده که اساسا افراطی گری و تروریسم برای ثبات و امنیت جهانی یک خطر بزرگ است. دنیا قبول دارد در این زمینه همه باید دست به دست هم بدهیم و با افراط مبارزه کنیم و این نکته‌ای که بیان ما بیان صلح و اعتدال و بیان همبستگی جهان، همزیستی مسالمت آمیز است، چیزی بود که در این سفر ما آن را دنبال می‌کردیم.
یکی دیگر از نکات هم مساله کاهش تنش و جلوگیری از افزایش تنش بین ایران و آمریکا بود. من قبلا هم در سیاست های دولت اعلام کرده بودم که ما خواستار افزایش تنش با هیچ کشوری از جمله آمریکا نیستیم و اگر زمینه‌ای باشد می خواهیم این تنش را کاهش دهیم. مقامات آمریکایی در این سفر اصرار داشتند و دنبال می کردند که بین دو رییس جمهور ملاقات صورت بگیرد. قبل از اینکه از ایران حرکت کنم، چند روز قبل از سفر، اولین پیام را آنها فرستادند و اولین پیام آنها مربوط می شود به روز جمعه، پیام بعدی دوباره در همان روز جمعه بود، در روز شنبه و یکشنبه هم این روند ادامه یافت و مجموعا 5 پیام فرستاده بودند و ما پاسخی به این پیام ها نداده بودیم و من به دوستان وزارت خارجه گفتم که وقتی وارد نیویورک شدم، تصمیم می گیرم و بعد پیام بعدی و صحبت های بعدی و در نهایت این ملاقات صورت نگرفت. نسبت به ابعاد و زوایا فرصت توافق روی جزییات نبود. بعد صحبت این بود که یک ملاقات کوتاه چند دقیقه ای بین من و رییس جمهور آمریکا در راهروهای مجمع عمومی و یا یکی از جلساتی که ما شرکت داریم، صورت بگیرد. من موافق نبودم با این کار، به هر حال عملی نشد. بحث ادامه داشت به صور مختلف، جوی در رسانه های آمریکا شروع شد و آن اینکه ایران در این سفر آمریکا را تحقیر کرده و یا بعضی رسانه ها با این تعبیر که روحانی دست رد به سینه اوباما زد، کاخ سفید تحقیر شد، من از این حرکت و روند رسانه ها که البته شاید یک مقدار طبیعی بود و کمی اسراییلی ها دامن می زدند، خوشحال نبودم، لذا در مصاحبه ای گفتم اساسا بحث تحقیر مطرح نیست و درخواست یک ملاقات بوده، ما علی الاصول با ملاقات مخالفتی نداشتیم، اما زمینه‌ها، مقدمات و شرایط لازم برای این ملاقات فراهم نشد. این ملاقات مهم بود چون بعد از 35 سال برای اولین بار دو رییس جمهور می خواستند پای میز مذاکره بنشینند و این کار آسان نبود. این مسأله یک مقدار فضا را گل آلود کرد و معمولا از فضای گل آلود دیگران ماهی می گیرند و به نفع ما نخواهد بود و می خواستم این فضا ترمیم شود. البته ملاقات دو وزیر خارجه در حاشیه جلسه با 1+5 صورت گرفته بود و مقداری مساله را تخفیف داده بود تا اینکه دو طرف که با هم در تماس بودند بحث شده بود که من در روز جمعه که می خواهم بازگردم، آقای اوباما تماس بگیرد و ما یک تماس تلفنی داشته باشیم. در نهایت ما در لحظه حرکت با این مساله مواجه شدیم که به هر حال آنها به موبایل سفیر ما زنگ زدند و من درست در لحظاتی که می خواستم از هتل خارج شوم، چند دقیقه ای با هم تلفنی صحبت کردیم.
به نظر من، در مساله ایران و آمریکا ما مسائل فراوانی داریم، من در این مکالمه به آقای اوباما گفتم در 35 سال گذشته بین ایران و آمریکا فضای بسیار تاریکی وجود داشته، مسائل بسیار زیادی بوده، مردم ما در موارد مختلف با اعمال آمریکا مخالف بودند. مساله ایران و آمریکا مساله ای نیست که در کوتاه مدت بخواهد قابل حل باشد، او هم در جواب همین را گفت ومن هم گفتم و می گویم که این مساله یک شبه حل نمی شود. عمده بحث ما درباره مسأله هسته‌ای بود و تاکید اینکه مساله هسته ای باید در یک زمان کوتاهی حل و فصل شود، او هم می گفت من قبول دارم و یک بحث های حاشیه ای هم در این تلفن مطرح شد و برگشتیم به بحث هسته‌ای. اوباما در این تلفن هم گفت که هم شما در سخنرانی تاکید کردید دنبال سلاح هسته ای نیستید و هم رهبری ایران گفتند تولید سلاح از لحاظ شرعی حرام است، بنابراین راه باز است که مذاکرات به نتیجه برسد.
اما مردم ما باید بدانند که مسائل خارجی پیش روی ما، راه همواری نیست، راه دشواری ما پیش رو داریم، نمی شود مشکلات 8 ساله یا 10 ساله را در 10 روز حل و فصل کرد. به هر حال دنیای سیاست، فراز و نشیب زیادی دارد. خود آقای اوباما گفت ما در داخل مشکلات فراوانی داریم و شما هم در داخل ایران مشکلات فراوانی دارید و بنابراین باید فکر کنیم چطور از این مشکلات عبور کنیم. می دانید که مقامات آمریکایی هر کدام با یک لحن حرف می زنند و یک جور حرف می زنند، یک روز فشار به آنها وارد می‌شود، یک جور حرف می زنند و یک بار فشار نیست یک جور دیگر حرف می‌زنند. به نظر من اینها مهم نیست، آنچه مهم است ما حس می کنیم یعنی حس من در این سفر این است که آنهایی که فکر می کردند با تحریم، ملت ایران سر فرود می آ‌ورد و بالاتر و با فشار تحریم مردم از نظام جدا می‌شوند، با این انتخابات شکوهمند مایوس شدند، یعنی دیدند هر چه هم فشار باشد، مردم از نظام جدا نمی شوند، نشاط سیاسی مردم از بین نمی رود و احساس کردند که تحریم راه حل درستی نیست. من این را به رییس اتحادیه اروپا که به دیدار من آمده بود و خانم اشتون هم در همان ملاقات بود به آنها گفتم که شما رسیدید به این نتیجه که تحریم راه حل درستی نیست و او با سکوتش در برابر این حرف علی‌القاعده قبول کرد. من گفتم بحث شما چیست واقعا اعتماد می خواهید و ما هم اعتماد می خواهیم، خیلی خب این موضوع راه حل دارد. ما اعتماد می خواهیم که شما به حق هسته‌ای مردم ایران اعتراف و احترام کنید، شما هم اعتماد می خواهید که بمب هسته‌ای نسازیم، ما که از اول گفته‌ایم، دنبال بمب نیستیم، گفته‌ایم که این مسأله میزان و معیار اخلاقی و دینی و مذهبی ما سازگار نیست، ما قربانی سلاح کشتار جمعی هستیم و تنها راه حل، میز مذاکره است و بس. رییس اتحادیه اروپا در پایان این ملاقات گفت حرف شما را من قبول دارم، راه‌حل، فقط مذاکره است.
من فکر می کنم این اولین قدم برای بازگشت از راه اشتباهی است که دیگران قدم برداشته بودند، البته این معنی اش این نیست که حالا یک جمله در مذاکره گرفتیم که همه مسائل ما با غرب با یک تلفن حل بشود و یا همه مسائل ما با دو جلسه مذاکره حل بشود. اما من به ملت شریف ایران عرض می کنم، استواری آنها، استقامت آنها، نشاط آنها، هوشیاری، خلق حماسه سیاسی آنها، اتحاد دولت و ملت به معنی نظام و ملت، کار خود را کرده و فضا را عوض کرده است. دنیا آمادگی جدیدی دارد و من فکر می کنم در این فضا ما بتوانیم به اهدافی که مدنظر ما است برسیم، البته ممکن است این در یک هفته یا یک ماه و دو ماه به نتیجه نرسد اما من علامت های لازم را برای حرکت به سمت نتیجه می بینم، روشن است لحن اروپاییها در مذاکراتی که با من داشتند کاملا با گذشته عوض شده است. لحن دبیرکل سازمان ملل با گذشته عوض شده، لحن رییس جمهور آمریکا کاملا با گذشته عوض شده بود. در این تلفن، معلوم بود که لحن کاملا عوض شده، از همان نامه‌ای که رییس جمهور آمریکا برای من نوشت و تبریک گفت و مسائلی که در نامه مطرح کرده بود، در همان نامه لحن عوض شده بود، یادمان باشد، این اولین قدم است.
ما باید تلاش کنیم در میان مردم، انتظار قدم آخر را ایجاد نکنیم، رسانه ها حواسشان باشد و گمان نکنند با یک سفر و یک ملاقات، مشکلات هسته ای حل شده است و فکر کنند تمام مساله هسته ای حل شده است، به نظر من، سفر و راه جمهوری اسلامی ایران موفق بوده است و البته کار و اراده و حضور مردم و تدبیر مقام معظم رهبری موفق بوده است و بنده هم به عنوان یک خادم و خدمتگزار ملت ایران، پیام ملت ایران را منتقل کرده ام.
امیدوارم بتوانیم آن راه و مسیر را ادامه دهیم و مردم ما به امید خدا در آینده ای نه چندان دور شاهد پیروزی های بیشتری از مقاومت و ایستادگی خودشان باشند و ما هم بتوانیم در این راستا خدمت لازم را به مردم انجام دهیم.
- نظر شما درباره اظهارات شب گذشته نخست وزیر رژیم صهیونیستی در مجمع عمومی سازمان ملل چیست؟
وقتی یک رژیم تجاوزگر در منطقه نسبت به جمهوری اسلامی ایران با لحنی درشت صحبت کند، ما اصلا نباید ناراحت بشویم و توقعی‌ای هم غیر از این از اسراییل نداریم. به هر حال اسراییلی ها وقتی می بینند که شمشیرشان کند شده و منطق در جهان حاکم شده است و وقتی می بینند که ندای صلح ملت ایران که همیشه صلح جو بوده است و هیچ گاه به دنبال تجاوز نبوده است، بهتر به گوش مردم و جهانیان می رسد، حتما ناراحت و عصبانی می شوند. اسراییلی ها از روز اول انتخابات نسبت به مردم و من که خادم مردم ایران هستم بداخلاقی می کنند. طبیعی است و ما غیر از این نباید از اسراییل انتظار داشته باشیم به گمانم این جملات نشان می دهد که راه ما درست و دقیق است و باید با استقامت بیشتری این راه را ادامه دهیم.
- نظر شما درباره اقدام کنگره آمریکا برای تعویق اجرای تحریم های جدید علیه ایران تا مشخص شدن نتایج مذاکرات ژنو چیست؟
شما می دانید که در آمریکا دو نظر وجود دارد؛ نظر کنگره این است که تحریم ها تشدید شود و شما می دانید در مجلس نمایندگان مصوبه ای در این زمینه بوده است و سنا هم بنا بوده که مصوبه ای در این زمینه بگذراند و طرح این بوده که تصویب آن با آراء بالای دو سوم باشد که دولت نتواند وتو کند. این راه، راه خطا و اشتباه است، ظاهر امر این است که دولت آمریکا با این راه مخالف است، دلیل این مخالفت هم این است که دولت آمریکا در 1+5 حضور فعال دارد. گمان می کنم مذاکرات ژنو اگر با موفقیت توام باشد، حتما جلوی بسیاری از کارهای افراطی آدمهایی که به دنبال تندروی و افراط و بعضا خشونت و جنگ هستند، گرفته می‌شود. ما از اول هم گفتیم بازی برد - باخت نمی خواهیم که ایران ببرد و دیگران ببازند، ما بدنبال بازی برد - برد هستیم که هم ما ببریم هم آنها، برد هر دوی ما وقتی است که تحریم برداشته شود، وقتی اعتماد دو طرفه باشد برد هر دو است. من امیدوارم که اجلاس آینده ژنو موفق باشد و امیدوارم که سنا و کنگره دچار خطای گذشته نشوند.
- ارزیابی شما از جلسه مشترک دیشب دولت و مجلس و مهمترین دستاورد آن چیست؟
بهترین دستاورد، وقتی است که ما خدمت نمایندگان محترم مجلس می نشینیم و نظرات آنها را می‌شنویم. البته این نشست مشترک و اولین دیدار و نشست بود. این دیدارها ادامه خواهد داشت. قبلا هم گفته‌ام مسایل کشور با وحدت و اتحاد و هماهنگی بین قوا پیش می‌رود و حتما دولت به تنهایی قادر به برطرف کردن همه مشکلات نیست و دولت نیازمند به حمایت مجلس است. دولت نیازمند به حمایت قاطع مقام معظم رهبری و حمایت مردم است و مجلس نقش بسیار تاثیرگذاری در حمایت از دولت دارد. همان طور که شما اشاره کردید وزرا را مجلس شورای اسلامی به آنها رای اعتماد می‌دهند. ان شاءالله، در وقت مقرر سه وزیر باقی مانده معرفی خواهند شد و مجلس به آنها رای خواهد داد و دولت به صورت کامل امیدوارم کار خود را ادامه دهد. از جلسه دیشب بسیار راضی هستم و آغاز بسیار خوبی برای هماهنگی و همکاری بیشتر بین مجلس محترم شورای اسلامی و دولت تدبیر و امید خواهد بود.
- نظر شما درباره انتقادات به نتایج سفر به نیویورک چیست؟
یکی از مشخصات این دولت این است که انتقاد پذیر است و هر کس با هر لحنی انتقاد کند، البته ما دلمان می خواهد لحن انتقاد کاملا مودبانه و اخلاقی باشد و اعتراض حتما در چارچوب قواعد بازی باشد، به هر حال دولت از این به بعد قدم های بلندتری خواهد برداشت و این قدم کوچک دولت خواهد بود. برخی ممکن است مخالف باشند و یا اعتراض کنند. حق آنهاست که اعتراض کنند، اتفاقا من خودم به دو دستگاه مهم نظرسنجی گفتم که در کشور نظرسنجی دقیق کنند و نظر مردم را بگیرند تا ببینیم این حرکت دولت که گامی به پیش گذاشته است، چقدر موافق و چقدر مخالف دارد، حتی اگر مخالفین راه این دولت یک درصد باشند، آن یک درصد حق دارند حرف بزنند و نقد کنند. منتها همه یادمان باشد که در صحبت، نقد و انتقاد حتما منافع ملی را در نظر قرار دهیم. حتما نقد ما سازنده باشد و اخلاقی باشد، همه ما، حالا ممکن است دولت هم به کسی نقد داشته باشد و آن هم به همین صورت است، هیچ اشکالی ندارد اگر کسی نظری و نقدی دارد بیان کند، منتها بدانید که دولت در یک مسیر دشواری در حال حرکت است و حمایت مردم و نظر مردم و مجلس شورای اسلامی بویژه حمایت مقام معظم رهبری سرمایه های اصلی ما در این راه هستند، اگر اینها نباشد دولت یا نمی تواند به اهداف برسد و یا بسیار سخت به اهداف خواهد رسید. ما نیازمند اینها هستیم اما در عین حال انتقاد هم آزاد است.
- مذاکرات ژنو را چگونه ارزیابی می کنید؟
اینکه در مذاکرات چه مسایلی مطرح می شود و ایران و دیگران چه خواهند گفت علی الظاهر توافق نیویورک این بوده است که ایران طرحش را در ژنو روی میز بگذارد و این مهم است. ایران یک طرح دقیق را برای این مرحله آماده کرده است و ان شاءالله روی میز خواهد گذاشت و با طرف 1+5 وارد گفتگو و مذاکره خواهد شد. ما امیدواریم یا به طور کلی در این طرح بتوانیم به توافق کامل برسیم یا لااقل در کلیات این طرح به توافق برسیم. توافقات ما می تواند بسیار تاثیرگذار باشد و البته می دانید که قدم اول بسیار سخت برداشته می شود، اما اگر ما بتوانیم این قدم را در این اجلاس و اجلاس های بعدی برداریم قدم های بعدی آسان خواهد بود.
- توضیح بیشتری می فرمایید درباره طرح برقراری خط پروازی مستقیم بین ایران و آمریکا که اخیرا دستور پیگیری آن گویا از طرف شما صادر شده است.
قبلا هم، قبل از تحریم و اینها ایران در سال های پیش هم دنبال این کار بود، طرف آمریکایی موافقت نکرده بود. این بار هم حتما با مشکلات زیادی مواجه هست.
ما در آمریکا وقتی در خدمت ایرانیان عزیز مقیم رسیدیم که یک جلسه بسیار پرشوری بود، حالا اگر یک وقتی صدا و سیما آن جلسه را پخش کند، مردم خواهند دید که با چه شور و اشتیاقی حرف می زدند، من معتقدم همه ایرانیانی که در خارج از کشور زندگی می کنند باید بتوانند به راحتی به کشورشان رفت و آمد کنند و از رفت و آمد نکردن آنها هم ما ضرر می کنیم و هم آنها. مخصوصا نسل جدید، بچه ها، نوجوانان و جوانان شان. حق طبیعی هر ایرانی است که بیاید وطنش، اقوامش، شهرش، دیارش، زیبایی ها و مردم کشورش را ببیند.
اساسا این رابطه بسیار مهم است، من در مکالمه با آقای اوباما هم گفتم که رابطه دو ملت می تواند آغازی باشد برای راه طولانی که ما در پیش داریم.
بنده به مسئولان گفتم که بروند و شروع به اقدام کنند. ما می خواهیم به ایرانی های خارج از کشور و ایرانیان مقیم آمریکا بگوییم که دولت ایران در این زمینه حساس است، برای تسهیل راه آنها اولین گام را برداشته، بله ممکن است آنها نپذیرند، یا اگر بخواهند بپذیرند راه سختی در پیش است، شما می دانید الان هواپیمای ما بخواهد در کشوری بنزین بگیرد، دچار چه مشکلاتی هست، مسائل بانکی و مالی ما، البته می دانید که اگر چنین چیزی بخواهد تحقق یابد یکی دو روزه نیست که ماه ها طول می کشد و ان شا الله امیدواریم تا آن ماه ها مسائل تحریم هم دیگر نباشد.
- درباره حضور شهردار تهران در جلسات هیات دولت توضیح می‌دهید؟
صحبت‌هایی در این مورد شده است، البته بعد از اینکه آقای شهردار انتخاب شدند، دیگر فرصتی نشده ما همدیگر را ببینیم. اگر ضرورتی داشته باشد، مشکلی نخواهد بود.
- ابتدا درباره برنامه دولت برای ادامه اجرای هدفمندی یارانه ها و دوم درباره اتفاقی که در فرودگاه مهرآباد رخ داد و مشکلاتی که بوجود آوردند، توضیح دهید. گروه های خودسر در دولتهای مختلف وجود داشته اند و در این دولت هم، دولت چه واکنشی در برابر آنها خواهد داشت؟
در اصل اینکه ما با گروه های خودسر مقابله خواهیم کرد، هیچ تردیدی نیست، منتها دولت دلش نمی خواهد در این زمینه شبهه ای باشد مبنی بر اینکه وقتی عده ای در برابر رییس جمهور یک کار خلاف اخلاقی کردند، دولت از اینجا شروع کند؛ گروه های خودسر خیلی جاهای دیگر خودشان و بداخلاقی هایشان را نشان می دهند.
خواهش من این است که این بداخلاقی ها کنار گذاشته شود تا اصلا نیازی نباشد که دولت و دستگاه قضایی برخورد کند و آن تندروی را در این کشور به انزوا بکشاند، این کار را به حول قوه الهی خواهیم کرد. این کار را مردم ما باید انجام دهند.
خواهش ما از مردم این است که طبق گفته پیغمبر که فرمود اولین قدم در برابر آدم های بداخلاق و نهی از منکر آنها این است که وقتی آدمی کار بدی می کند زمانی که دیگران به او برسند، اخم کرده و ترش‌رویی کنند،. اگر ملت ما در اولین برخورد نسبت به تندروها رو ترش کنند، این قدم بسیار مهمی در مقابله با خودسری است.
قدم بعدی نصیحت و صحبت کردن است و یک زمانی اگر نیاز و لازم بود دستگاه های امنیتی و انتظامی وارد عمل می شوند، اما من فکر می کنم ندای انتخابات و فریاد انتخابات به خوبی این را گفته که مردم ما چه می خواهند، من خواهش می کنم از کسانی که هنوز شیوه های گذشته را کنار نگذاشتند، پنبه را از گوش خود در بیاورند و گوش کنند، در آن صورت فکر می کنم مساله حل شده باشد.
- راجع به هدفمندی یارانه‌ها توضیح دهید.
درباره هدفمندی یارانه‌ها نیز 4 کمیته تشکیل دادیم برای بحث هدفمندی یارانه ها و اصلاحاتی که نیاز است. ما فکر می کنیم در مرحله اول اجرای یارانه‌ها، یک اصلاحاتی نیاز است که الان کمیته های کاری در دولت تشکیل شده ولی هنوز نتایج آن نیامده است و باید نتایج بیاید و در هیات وزیران بحث شود و شاید در لایحه بودجه سال 93 بخشی از آن را اعمال کنیم. تصمیم دولت این است که تا زمانی که مرحله اول هدفمندی یارانه‌ها به طور کامل اصلاح نشده وارد فاز دوم نشویم و برای فاز دوم هم دولت فکر می کند چگونه و به چه صورت وارد فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها شود.
ببینید هدفمندی یارانه‌ها اهدافی داشت، ما آن اهداف نباید یادمان برود. هدفمندی یارانه‌ها می‌خواست که مصرف انرژی را متعادل کند و جلوی شدت مصرف انرژی را بگیرد، شدت انرژی کاری کرده که شما می‌دانید روزانه چقدر بنزین داریم وارد می‌کنیم، خوب این برای این بود که ما بتوانیم خودکفا شویم و روی پای خودمان بایستیم، اساساً آلودگی هوا کمتر شود و مردم از وسایل نقلیه عمومی بیشتر استفاده کنند.
اساساً هدفمندی یارانه‌ها قرار بود که علامت‌های لازم به بخش تولید را بدهد که در چه زمینه‌ای بیشتر سرمایه‌گذاری کنند، اما آن هدف‌ها کم‌کم در حال فراموشی است. ما می‌خواهیم برگردیم به اهداف هدفمندی یارانه‌ها و امیدوارم بتوانیم در اصلاحات بعدی در این زمینه یا در قانون بودجه یا تصمیماتی که دولت اتخاذ می‌کند با رفع نواقص این مسیر را ادامه دهیم.
- نظرتان در خصوص پیشنهادهای هسته‌ای غرب مبنی بر توقف غنی‌سازی 20 درصد، بازدید بازرسان آژانس از فوردو و پذیرش پروتکل الحاقی که آقای "کری" مطرح کردند و تکلیف معاونت‌های باقیمانده ریاست جمهوری در نهایت چه خواهد شد؟
نسبت به بحث هسته‌ای حرف و بحث زیاد است، آنچه مردم می‌توانند مطمئن باشند این است که اصل این فناوری قابل گفتگو نیست، اصل غنی سازی در ایران قابل گفتگو نیست، اما اینکه ویژگی‌ها و خصوصیات اینها مورد مذاکره قرار گیرد، مسایلی است که باید وارد بحث شویم که ببینیم پیشنهاد طرف مقابل و پیشنهاد ما چیست؟
اصول ما این است که ما در برابر آژانس درهای سایت‌های هسته‌ای را باز گذاشتیم و آنها می‌توانند نظارت کنند، من در آمریکا در یک مصاحبه‌ای گفتم که چیزی برای پنهان کردن در بخش هسته‌ای نداریم؛ وقتی حساب ما پاک است، دست ما باز است. بالاترین مسأله اینکه رهبر معظم انقلاب فرموده ما دنبال سلاح هسته‌ای نیستیم، ایشان نه تنها به عنوان مرجع تقلید بلکه به عنوان رهبر انقلاب اسلامی این حرف را می‌زند، یعنی آبروی نظام و کشور همه‌اش در کنار این حرف است، بنابراین این بهترین اعتماد را برای دنیا ایجاد می‌کند.
ما نسبت به ریزه‌کاری‌ها وارد بحث می‌شویم اما اصول حقوق هسته‌ای را به هیچ عنوان قابل مذاکره نمی‌دانیم.
در مورد تکلیف معاونت‌های بین‌الملل و اجتماعی باید گفت، دولت نمی‌خواهد آنها را فعال کند. هنوز نیازی نمی‌بیند که این معاونت‌ها را فعال کند، بنابراین این معاونت‌ها فعال نخواهد بود، البته هنوز آنها را منحل هم نکردیم، ولی بعید می‌دانم که از این معاونت‌ها ضرورتی باشد استفاده شود و هر مقداری که ضرورت باشد از این ظرفیت گذشته استفاده می‌شود.