تحلیلگران این اقدام را نمایش خشم بیسابقه ریاض از عدماقدام نظامی غرب علیه سوریه و عدماقدام شورای امنیت در این زمینه ارزیابی کردهاند. همچنین بهنظر میرسد عربستان از تحولات اخیر در تعامل دیپلماتیک غرب با ایران خشمگین و ناراضی است. تحولات مصر از دیگر موارد مورد اختلاف ریاض با غرب است. دولت آمریکا به تازگی کمکهای نظامیاش به دولت و ارتش مصر را کم کردهاست. عربستان از ارتش مصر در سرکوب اخوانالمسلمین و برکناری دولت محمد مرسی حمایت میکند.
به گزارش رویترز، تصمیم عربستان برای خودداری از پذیرش کرسی خود در شورای امنیت که یک روز قبل با رأی مجمع عمومی به آن تعلق گرفته بود، در بیانیه وزارت خارجه این کشور بیان شده است. در این بیانیه تصریح شده است روش، سازوکارهای اقدام و معیارهای دوگانه موجود در شورای امنیت، آن را از ایفای وظایف خود و اجرای مسئولیتهایش در قبال حفظ صلح و امنیت جهانی به شکل مطلوب باز میدارد.
تحلیلگران امور عربستان معتقدند سرخوردگی عربستان عمدتاً از واشنگتن قدیمیترین متحد بینالمللی آن است که از زمان آغاز تحولات در کشورهای عربی خاورمیانه موسوم به بهار عربی، سیاستهایی اتخاذ کرده است که حکمرانان سعودی بهشدت با آن مخالف بودهاند و عمیقاً به روابط بین 2کشور آسیب زده است. این تصمیم ریاض فقط یک روز پس از آن اعلام میشود که عربستان به همراه چاد، لیبی، لیتوانی و نیجریه برای دورهای 2ساله به عضویت غیردائم شورای امنیت انتخاب شد.
این کشورها بدون وجود رقیب توانستند به راحتی آرای اعضای مجمع عمومی را بهخود اختصاص دهند و هر کدام یک کرسی در میز معروف نعل اسبی شکل شورای امنیت در اختیار بگیرند. طبق مقررات سازمان ملل، 10عضو غیردائم شورای امنیت به 2دسته 5کشوری تقسیم میشوند که هر کدام یک دوره 2ساله عضو شورا میشوند. رأی دستکم دوسوم اعضای مجمع عمومی برای انتخاب این کشورها لازم است. این کشورها جانشین آذربایجان، گواتمالا، مراکش، پاکستان و توگو شدند.
به گفته تحلیلگران، ریاض از کارنامه شورای امنیت در سوریه دل خوشی ندارد. طی ماههای گذشته، روسیه و چین توانستهاند مانع از صدور اجازه اقدام نظامی کشورهای غربی علیه دولت سوریه شوند. بهنظر میرسد ریاض بهخصوص از اینکه آمریکا و روسیه برای خلع سلاح هستهای سوریه با دولت دمشق به توافقی جامع رسیدهاند و این توافق مرحلهای جدید از همکاری دولت سوریه با غرب شدهاست، ناخشنود است.
در بیانیه وزارت خارجه عربستان سعودی با انتقاد از آنچه ناتوانی شورای امنیت برای حل و فصل مناقشه اسرائیل و فلسطینیان، اقدام برای پایان دادن به جنگ در سوریه و متوقف کردن تکثیر هستهای در منطقه خوانده شده است، ادعا شده که این شورا باعث تداوم مناقشهها و ناراحتیها شده است. تحلیلگران منظور عربستان را از تکثیر هستهای، زرادخانه سلاحهای هستهای اسرائیل میدانند که از هرگونه نظارت بینالمللی مبراست.
در این بیانیه تصریح شده است تا زمانی که ساختار شورای امنیت بهگونهای اصلاح شود که بهطور عملی و مؤثر وظایف و مسئولیتهای خود را برای حفظ کردن امنیت و صلح جهانی انجام دهد، این کشور از پذیرش عضویت در آن خودداری میکند. تیرگی روابط بین ریاض و واشنگتن همزمانی معلوم شد که هفته گذشته، نبیل فهمی وزیر خارجه مصر نیز از تنش در روابط قاهره با واشنگتن خبر داد. عربستان از حامیان پر و پا قرص دولت نظامی در مصر است. ریاض در حالی کرسی خود را در شورای امنیت واگذار میکند که انتخاب آن توسط مجمع عمومی با انتقادهای شماری از سازمانهای حقوق بشری همراه بود.
این سازمانها از ریاض بهدلیل محروم کردن زنان از برخی حقوق اجتماعی همچون رأی دادن، رانندگی کردن و مسافرت کردن بدون حضور خویشاوند مرد انتقاد میکنند. عربستان معمولاً سیاستهای خود را بهطور پنهانی و به دور از جار و جنجال به پیش میبرد و از این نظر صدور این بیانیه حائز اهمیت است. هنوز معلوم نیست جایگزین عربستان در شورای امنیت چه کشوری خواهد بود.