پیش‌تر روزنامه همشهری در گزارش‌هایی بر لزوم بازگرداندن اسناد و مدارک منتقل شده توسط مدیران قبلی سازمان میراث فرهنگی کشور به تهران تأکید کرده بود و اکنون خبر می‌رسد که پس از بازگرداندن اسناد و مدارک متعلق به مرکز اسناد سازمان میراث فرهنگی و همچنین بخشی از پژوهش‌ها و گزارش‌های باستان‌شناسی کشور، 31هزار پرونده آثار ملی کشور و پرونده‌های آثار ثبت ملی به تهران بازگردانده شده است.
انتقال اسناد و نیز پژوهشگاه باستان‌شناسی کشور از تهران به شیراز با توجیه تمرکز‌زدایی کارمندان دولتی از تهران در دوره مدیریت حمید بقایی از روسای پیشین سازمان میراث فرهنگی در دولت دهم صورت گرفت که موج اعتراض کارشناسان میراث فرهنگی و باستان‌شناسان را به همراه داشت.
اکنون براساس آنچه مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی سازمان میراث فرهنگی کشور به ایسنا گفته است، 31هزار پرونده ثبتی آثار تاریخی، از شیراز به تهران منتقل شده است. آنطور که فرهاد نظری اعلام کرده است پرونده‌های ثبتی و ثبت ملی کشور با درنظر گرفتن تدابیر ویژه امنیتی با حضور یگان حفاظت سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، از شیراز به تهران بازگردانده شده‌اند.
به گفته نظری، 31هزار پرونده ثبتی در 248کارتن بسته‌بندی و از مکانی که در سال‌های گذشته و پس از انتقال معاونت میراث فرهنگی از تهران به شیراز، در آنجا نگهداری می‌شدند، اواخر هفته پیش به ساختمان مرکزی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری بازگردانده شدند.
آنطور که مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی سازمان میراث فرهنگی کشور گفته است 31هزار پرونده ثبتی شامل نخستین پرونده‌های ثبتی تا پرونده‌هایی است که سال پیش در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده‌اند.به گفته فرهاد نظری، تاکنون 24هزار پرونده با اسکن در قالب نرم‌افزار دیجیتال ساماندهی شده‌اند و قرار است دیگر پرونده‌ها نیز در قالب پرونده‌های دیجیتال ساماندهی شوند.
تلاش برای ایجاد آرشیو پرونده‌ها
تصمیم دیگری که مدیرکل دفتر ثبت آثار تاریخی فرهنگی کشور در سازمان میراث فرهنگی به آن اشاره کرده ایجاد بخش «آرشیو پرونده‌های ثبتی» در سازمان میراث فرهنگی کشور به‌منظور پژوهش و استفاده است. پیش‌تر روزنامه همشهری در گزارشی مفصل از مشخص نبودن سرنوشت هزاران نقشه اوزالیدی در سازمان میراث فرهنگی خبر داده بود. براین اساس نزدیک به 12هزار نقشه اوزالیدی کاغذی که سال‌ها زمان برای تهیه آنها صرف شده بود در ماجرای جابه جایی سازمان میراث فرهنگی از تهران به شیراز مفقود شده است.
نقشه‌های اوزالیدی البته به گفته برخی کارشناسان سازمان میراث فرهنگی در قرارداد با یک شرکت خصوصی تبدیل به لوح فشرده شده بودند که هنوز مشخص نیست آیا همین تعداد نقشه و الواح فشرده از آنها که نقشه سایت‌ها و محوطه‌های باستانی و بناهای تاریخی کشور هستند در کارتن‌های منتقل شده به تهران وجود دارند یا خیر؟
همان زمان برخی کارشناسان معاونت ثبت آثار تاریخی فرهنگی کشور به روزنامه همشهری گفته بودند که از آنجا که نقشه‌های مربوط به برخی سایت‌های باستانی نیز در مجموعه نقشه‌های اوزالیدی وجود داشته‌اند درصورتی که به‌دست افراد غیرکارشناس بیفتد ممکن است آثار و به‌ویژه محوطه‌های باستانی را با خطر مواجه کنند.
جابجایی‌های خسارت‌بار
اکنون اسناد و مدارک سازمان میراث فرهنگی که به تازگی به تهران بازگردانده شده‌اند در انتظار مکان مناسبی برای گشودن بسته‌بندی‌ها هستند تا با بررسی آنچه از شیراز به تهران بازگشته است مشخص شود که آنچه از تهران به شیراز فرستاده شد همان چیزی است که به تهران بازگشته است یا به‌دلیل بی‌توجهی مدیران سابق سازمان میراث فرهنگی گنجینه مکتوب میراث فرهنگی کشور با کاستی مواجه شده و از حجم اسناد منتقل شده کاسته شده است؟
فریبا فرزام رئیس سابق مرکز اسناد و کتابخانه سازمان میراث فرهنگی کشور که در زمان جابه جایی این مرکز به شیراز از سمت خود کناره‌گیری کرده بود در دومین گزارش همشهری از خسارت جابه‌جایی‌ها به میراث فرهنگی کشور اعلام کرده بود که آنچه در مرکز اسناد سازمان میراث فرهنگی نگهداری می‌شد، دارایی فعالیت‌های سازمان در تمام سال‌های فعالیت این سازمان بود؛ یعنی گزارش‌های مختلف پژوهشی از مرمت‌ها و کاوش‌های باستان‌شناسی و پژوهش‌های مردم‌شناسی و نقشه‌های تاریخی و هر آنچه به‌عنوان اثر مستند در بخش‌های مختلف سازمان میراث فرهنگی تولید شده بود آنجا نگهداری می‌شد و مرکز اسناد، کتابخانه‌ای نیز داشت که منابع مطالعاتی در زمینه میراث فرهنگی را فراهم می‌کرد و قلب فعالیت‌های پژوهشی در سازمان میراث فرهنگی بود که با جا به جایی از بین رفت. فرزام همچنین گفته است که گزارش‌ها و پژوهش‌های باستان‌شناسی و کاوش‌ها، اطلاعاتی با جزئیات علمی کامل داشت که باستان‌شناس‌ها از سال‌ها فعالیت خود در محوطه‌های باستانی تهیه کرده بودند که اگر این گزارش‌ها در دست افراد غیرمتخصص بیفتد، به‌دلیل اطلاعاتی که از سایت‌های باستانی در آنها وجود دارد ممکن است مورد سوءاستفاده قرار بگیرند.
محمدعلی نجفی رئیس سازمان میراث فرهنگی نیز پس از انتشار گزارش‌های روزنامه همشهری و دیگر رسانه‌ها از وضعیت نابسامان آن سازمان و خسارتی که ماجرای جابه جایی‌ها به این سازمان مهم در کشور زده بود، در پاسخ به این سؤال که آیا سازمان میراث فرهنگی، خسارت‌های وارد شده از نظر مادی در زمان انتقال معاونت‌های این سازمان به اصفهان و شیراز را پیگیری خواهد کرد؟ اعلام کرد که قرار است کمیته‌ای درباره مشخص‌کردن آثار و تبعات جابه‌جایی معاونت‌های میراث فرهنگی و صنایع‌دستی تشکیل شود و گزارش کاملی از تبعات این جابه جایی‌ها برای عبرت آیندگان تهیه کنیم تا دیگر کسی به‌خود اجازه ندهد شخصی تصمیم بگیرد و حتی زندگی خصوصی بخش زیادی از کارمندان را درگیر کند.