همزمان با تغییر رئیس جدید سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری کشور، تعرض به برخی بافت‌های تاریخی و حریم بناهای ثبت ملی شده کشور و همچنین به مزایده گذاشتن بناهای تاریخی شدت گرفته و به‌نظر می‌رسد متولیان جدید میراث فرهنگی کشور چندان در این زمینه موفق نبوده‌اند.


محمدعلی نجفی، رئیس سازمان میراث فرهنگی کشور البته گفته بود که تعرض به حریم آثار و بناهای تاریخی کشور را پیگیری می‌کند و براین اساس مهدی حجت، معاون میراث فرهنگی کشور مأمور پیگیری اتفاقاتی شد که در عرصه بافت‌ها و بناهای تاریخی ثبت ملی شده در همان دوران جابجایی رؤسا و معاونین سازمان میراث فرهنگی رخ داده بود اما به‌نظر می‌رسد در این زمینه دستاورد چندانی نداشته‌ایم.

تداوم ساخت هتل در حریم ارگ کریمخانی شیراز، ساخت هتل در حریم آرامگاه و باغ نادری، تعرض به حریم ارگ انار، به مزایده رفتن سینما جمهوری به‌عنوان نخستین سینمای مدرن احداث شده در شهر تهران و به مزایده گذاشتن خانه‌های تاریخی اتحادیه و پیرنیا و مهم‌تر از همه احتمال شکسته‌شدن حریم کاخ جهانی شده گلستان به‌عنوان نخستین بنای تاریخی پایتخت که به ثبت جهانی رسیده، ازجمله اتفاقاتی است که از ابتدای روی کار آمدن رئیس و مدیران جدید سازمان میراث فرهنگی کشور، این سازمان را با چالش‌های جدی مواجه کرده است.

خبرگزاری‌های کشور نیز دیروز از اتفاقاتی در 2بافت و بنای ثبت ملی شده کشور خبر دادند که به چالش‌های جدید سازمان میراث فرهنگی و معاونت میراث فرهنگی آن سازمان افزوده است. در نخستین خبر یک فعال میراث فرهنگی در یزد به ایسنا اعلام کرد: با چشم غیرمسلح هم می‌توان تشخیص داد که بافت تاریخی یزد ذره‌ذره در حال ناپدیدشدن است.

تخریب‌هایی که توسعه می‌یابند

براساس این گزارش، پس از آنکه با اطلاع‌رسانی بموقع و فعالیت منسجم دوستداران میراث فرهنگی کشور تخریب بافت تاریخی یزد با بهانه طرح توسعه آستان امامزاده جعفر(ع) یزد متوقف شد اما خبر می‌رسد که تخریب بافت تاریخی یزد به شکل دیگری در حال انجام است. این خبر را امیر ترقی‌نژاد به ایسنا داد و گفت: بخش شرقی حریم امامزاده جعفر(ع) یزد در خیابان مصلی در طول سال‌های گذشته، تخریب‌شده و خالی از ساخت‌وساز بود اما در روزهای گذشته این قطعه از زمین، بزرگ‌تر شده و به‌نظر می‌رسد که بافت تاریخی مورد تعرض قرار گرفته است.

این دوستدار میراث فرهنگی با بیان اینکه مشخص نیست این تخریب توسط چه کسانی یا نهادی مانند دفتر طرح توسعه امامزاده یا شهرداری انجام می‌شود، اعلام کرد: تخریب این بخش به‌دستور معاون سابق میراث فرهنگی کشور متوقف و ارسال نظرات کارشناسی به سازمان میراث فرهنگی محول شد اما تا این لحظه نه‌تنها نظرات کارشناسی به‌شکل رسمی اعلام نشده، بلکه انتظار می‌رفت با تغییر دولت، رئیس جدید سازمان میراث فرهنگی و گردشگری فکری به حال بافت تاریخی یزد کند که این اقدام نیز هنوز انجام نشده است. برخی ساکنان بافت تاریخی یزد نیز گفته‌اند که در روزهای اخیر، اهالی این منطقه تهدید شده‌اند که اگر خانه‌هایشان را نفروشند، ساختمان‌شان را بر سرشان خراب می‌کنند.

خبر دیگر نیز به هشدار یک کارشناس میراث فرهنگی درخصوص از هم گسیختن خانه قاجاری فخرالدوله با یک بارش باران پاییزی است که می‌تواند این خانه تاریخی شهر تهران را به فهرست خانه‌های تاریخی تخریب‌شده اضافه کند. خانه قاجاری فخرالدوله در ضلع جنوبی خیابان فخرآباد در تملک اداره برق منطقه 12تهران است و در طول چند سال گذشته به‌عنوان اداره برق منطقه از آن استفاده می‌شد. آنطور که امیررضا فرهبد، کارشناس میراث فرهنگی و استاد دانشگاه به ایسنا گفته است، از حدود یک‌ماه پیش به‌دلیل احتمال تخریب ناگهانی این خانه قاجاری اداره برق منطقه 12این بنای تاریخی را تخلیه کرده است.

به گفته فرهبد، معماری خانه قاجاری فخرالدوله مشابه معماری مدرسه تاریخی البرز است که در سال 1379مرمت‌هایی در این بنای تاریخی انجام شده بود که چندان مناسب نبود. آنطور که این مدرس دانشگاه گفته است، اکنون پوسته نمای خانه فخرالدوله در حال جدا شدن از ساختمان است و اگر تا قبل از آغاز باران‌های پاییزی و زمستانی، مرمت این بنا آغاز نشود، به‌طور حتم با نخستین بارش‌ها، این خانه دونیم می‌شود، چون درز آجرهای آن از هم باز شده و با بارش باران یا برف، آب بین درزهای بازشده می‌رود و در سرما یخ می‌بندد، اما پس از گرم شدن و تبخیر آب، درزهای دیوار که جا باز کرده و بزرگ‌تر شده‌اند، به‌طور کامل از هم گسسته می‌شوند و این بنای تاریخی فرو می‌ریزد. خانه فخرالدوله منسوب به دختر مظفرالدین‌شاه قاجار و سازنده مسجد فخرالدوله است که در 25مهرماه 1383در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

عمارتی با دیوارهای سیاه

در خبری دیگر از یزد خبرگزاری مهر از سیاه‌شدن دیوارها و بنای عمارت تاریخی ثبت ملی شده امیرچخماق این شهر به‌دلیل روشن‌کردن حجم زیادی شمع خبر داد. این گزارش افزوده است که شمع‌های روشن کنار دیوار عمارت تاریخی امیرچخماق یزد، دیواره‌های این بنای تاریخی را سیاه کرده است. بنای عمارت امیرچخماق یزد یکی از مهم‌ترین بناهای تاریخی استان یزد است که بعد از بادگیرهای این شهر، نماد شهر یزد است.

براساس این گزارش، ایجاد مشکل در سنگ بنای این عمارت درحالی است که مرمت سنگ‌های تاریخی برای اداره میراث فرهنگی استان یزد هزینه‌بر تشخیص داده شده و همین موضوع باعث می‌شود تا از رسیدگی به آن غفلت شود. در پاسخ به همه این اتفاق‌ها دیروز مهدی حجت، معاون میراث فرهنگی کشور و قائم‌مقام آن سازمان در پاسخ به سؤال ایسنا درخصوص صدور مجوز ساخت هتل 18طبقه در حریم منظری ارگ کریمخانی از سوی معاونت میراث فرهنگی‌، گفته است که هیچ مقامی نمی‌تواند خلاف قانون حکم دهد و آن حکم ارزشمند باشد. اگر کسی در گذشته حکمی داده که کاری خلاف قانون انجام شود، حکمش لغو می‌شود، چون خلاف قانون است.

وی گفت: مدام این استدلال را عنوان می‌کنند که مدیر قبلی حکم داده، اما ما آن را به تخلفات اداری ارجاع می‌دهیم‌، چون خلاف قانون، حکمی داده شده است. طبق قانون نمی‌توان در کنار بنایی مانند ارگ کریمخانی که در فهرست آثار ملی نیز ثبت شده و حریم منظری قطعی و یقینی دارد‌، هتل ساخت. حجت افزود: این هتل برای چه ساخته می‌شود؟ اگر سازنده هتل به اثر فرهنگی توهین کند‌، گردشگران به آن هتل نمی‌روند. وی درباره اینکه آیا می‌توان جلوی این اقدام را گرفت؟ گفت: حتما جلوی آن گرفته می‌شود، اقدام هم کرده و با استاندار فارس هم صحبت کرده‌ایم، باید جلوی ساخت این هتل را بگیرند. حتی اگر هتل را بسازند، باید آن را خراب کنند؛ چراکه کسی نمی‌تواند خلاف قانون عمل کند.