اما نسبت به چارلز تیلور، رئیسجمهور پیشین لیبریا در همسایگی کشورش که از شورشیان سیرالئون حمایت به عمل میآورد احساس کاملا متفاوتی دارد.
وقتی تیلور دوشنبه هفته گذشته در برابر قضات دادگاه ویژه سیرالئون که با حمایت سازمان ملل متحد تشکیل شده است در لاهه ایستاد تا پاسخگوی جنایاتی باشد که در دوران زمامداری خود مرتکب شده نقطه عطفی در تاریخ آفریقا رقم خورد.
او اولین رئیس دولت در آفریقا است که به اتهام جنایت جنگی محاکمه میشود. این محاکمه فصلی از زندگی قربانیان جنگهای داخلی در لیبریا و سیرالئون را میبندد.
جان کولکر، مدیر اجرایی بنیاد آگاهی که مرکز آن در فریتاون، پایتخت سیرالئون قرار گرفته است، میگوید: پیام بزرگی که محاکمه تیلور به همراه دارد فقط برای سیرالئون نیست بلکه پیامی برای آفریقا و همه جهان با این مضمون است که دوران گریز دیکتاتورها از مکافات پایان یافته و هر آنکه مرتکب جنایتی میشود باید منتظر عواقب آن نیز باشد.
مناقشه داخلی لیبریا و سیرالئون که تیلور عامل دامن زدن به آن حدفاصل 1989 تا 2003 بود مرگ بیش از 400 هزار تن را درحالی رقم زد که مهمترین مشخصه این جنگ داخلی توحشی بینهایت و استفاده گسترده از کودک سربازها در ضمن آن بود.
تیلور با افزایش فشارهای بینالمللی به کسب پناهندگی از نیجریه در برابر کنارهگیری از ریاستجمهوری در 2003 تن داد و تا زمان دستگیری در ماه مارس سال گذشته در این کشور اقامت داشت.
رهبران منطقهای ازجمله احمد نجانتابا، رئیس جمهور سیرالئون و الن جانسون سرلیف، همتای لیبریایی او که نگران بودند با ادامه اقامت تیلور در غرب آفریقا به بیثباتی در این دو کشور دامن زده شود خواستار استرداد او به لاهه بودند.
تیلور در دادگاهی ویژه در چارچوب دادگاه بینالمللی جنایی محاکمه شده و در صورت مجرم شناخته شدن دوران محکومیت خود را در زندانی در انگلیس پشتسر خواهد گذاشت.این دادگاه ویژه در سال 2002 میلادی با مشارکت دولت سیرالئون و سازمان ملل متحد برای محاکمه کسانی که در جنایتهای صورت گرفته در دوران جنگ داخلی این کشور مشارکت داشتند، تشکیل شد.
در این دادگاه 4 پرونده مختلف که در آن به اتهامات رهبران گروههای درگیر جنگ یعنی جبهه متحد انقلابی ، شورای انقلابی نیروهای مسلح (AFRC)، نیروهای دفاع شهری بهعلاوه تیلور رسیدگی میشود.گمان میرود در پرونده AFRC برای رهبران این گروه به اتهام به خدمت گرفتن کودکان در واحدهای شبهنظامی قرار تعقیب قضائی و مجرمیت صادر شود.
سال گذشته دادگاهی در اتیوپی علیه هایله ماریام، دیکتاتور پیشین اتیوپی به جرم نسلکشی حکم صادر کرد اما او که به زیمبابوه تحت حاکمیت رابرت موگابه پناهنده شده تاکنون از عقوبت آنچه در گذشته انجام داده در امان بوده است.
اوایل سالجاری بودکه فردریک چیلوبا، رئیسجمهور پیشین زامبیا از سوی دادگاهی در انگلیس به اتهام اختلاس 64 میلیون دلار از داراییهای مردم این کشور مجرم شناخته شد و همین ماه گذشته بود که دادگاه جنایی بینالمللی رسیدگی به جنایتهای نیروهای تحت امر فلیکس پاتاس، رئیسجمهور پیشین جمهوری آفریقای مرکزی که اکنون دوران تبعید خود در توگو را پشتسر میگذارد، آغاز کرد.
استفن راپ، دادستان دادگاه ویژه سیرالئون میگوید: دنیا در سایه بازداشت تیلور برگی از تاریخ خود را ورق زد.
وی میافزاید: نمیتوان موارد جنایت علیه بشریت را نادیده گرفت. روزهایی که دیکتاتورهای متهم به جنایتکار بودن با گریختن به کشوری دیگر میتوانستند از مجازات در امان بمانند، گذشته است.
کریستین ساینس مانیتور و نیویورک تایمز/10 ژوئن