گروه سرزمین- اسدالله افلاکی: «حاضرم جانم را فدای طبیعت ایران کنم.» این واکنش رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست به متجاوزانی است که شنبه شب گذشته با شلیک ۴گلوله، گوزن زرد ۶ساله‌ای را در منطقه فنس‌کشی شده پارک پردیسان کشته‌ و از محل متواری شدند.


شلیک پر رمز و راز به یک رأس گوزن زرد در معرض انقراض آنقدر اهمیت دارد که روزگذشته هنگامی که ابتکار در شورای شهر حاضر شد یکی از اعضای شورای شهرتهران از وی دراین باره توضیح بخواهد. انتظاری جز این هم از اعضای شهرنبود، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست هم تمام قد در مقابل متجاوزان موضع گرفت و گفت: «کسانی که اینگونه به طبیعت ومیراث طبیعی تعرض می‌کنند و ازاین طریق پیام خاصی برای سازمان محیط‌زیست ارسال می‌کنند باید بدانند سازمان محیط‌زیست با کمال قدرت در مقابل متعرضان و متجاوزان به محیط‌زیست ایستادگی و از طبیعت ایران حفاظت می‌کند.»

دست‌های پنهان

آنچه بر پیچیدگی ماجرای کشتن گوزن زرد در پارک پردیسان می‌افزاید هدف قرارگرفتن ارزشمندترین گوزن موجود در این پارک است؛ گوزن زرد نر 6ساله؛ گوزنی که تنها کارشناسان حیات وحش می‌دانند تا چه اندازه ارزشمند است. کشته‌شدن این گوزن با اسلحه خفیف در محوطه دفتر مرکزی سازمان حفاظت محیط‌زیست بی‌شک با برنامه‌ریزی و هدایت گروهی خاص صورت گرفته است. طی 2روز گذشته بسیاری از شهروندان وطرفداران حیات‌وحش در تماس با همشهری تأکید کرده‌اند که ابتکار باید با استفاده از همه ظرفیت‌های سازمان محیط‌زیست مسئله را پیگیری و با دستگیری متخلفان انگیزه آنها را آشکار کند؛ این کمترین مطالبه شهروندانی است که نگران انقراض آخرین بازمانده‌های حیات وحش و میراث طبیعی کشورند. اکنون علاوه بر مردم، بسیاری از کارشناسان و منتقدان محیط‌زیست که با حساسیت مسائل زیست‌محیطی را دنبال می‌کنند منتظر گره‌گشایی از این پرونده هستند. آنها می‌گویند باید مشخص شود منافع چه فرد یا افرادی به خطر افتاده که اینگونه، حفاظت وصیانت از میراث طبیعی را به چالش می‌کشند.

معاون طبیعی وتنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست، نخسین مقام مسئولی بود که ماجرای کشته‌شدن گوزن زرد را رسانه‌ای کرد. احمدعلی کیخا همزمان از تشکیل گروهی برای پیگیری ماجرا خبرداد و گفت: آنچه مسلم است کشتن یک گوزن زرد ایرانی در داخل محدوده فنس‌کشی‌شده آن‌هم در محوطه دفتر مرکزی سازمان حفاظت محیط‌زیست حتما با انگیزه خاصی صورت گرفته است. در پی این اظهارات، مدیرکل محیط‌زیست استان تهران هم گفت: در دوره جدید مدیریت سازمان حفاظت محیط‌زیست، میزان کشفیات صید وشکارافزایش چشمگیری داشته است ضمن آنکه تشکل‌های مردم نهاد پس از مرگ پلنگ درتنکابن نسبت به شکار موضع سختگیرانه‌ای گرفته‌اند. براین اساس به‌نظر می‌رسد ماجرای کشتن گوزن زرد در تقابل با این اقدامات بوده است.

در واقع محمدهادی حیدرزاده به دست‌های پنهانی اشاره می‌کند که با محدودیت شکار مخالفند. گمانه‌زنی‌های دیگر آمران این ماجرا را کسانی می‌دانند که با محدود شدن برخی رانت‌خواری‌ها منافع‌شان به خطر افتاده است.

ارزشمندترین گونه را هدف گرفتند

حسین محمدی، مدیرکل دفتر حیات وحش و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست هم در گفت‌وگو باهمشهری تأکید کرد: در محوطه فنس‌کشی‌شده پارک پردیسان علاوه بر گوزن زرد گونه‌های مختلف حیات وحش ازجمله کل، بز، قوچ ومیش هم نگهداری می‌شود اما از آنجایی که متجاوزان ارزشمندترین گونه موجود در محوطه فنس کشی شده را هدف گرفته‌اند بی‌هیچ شک و تردیدی این شلیک با انگیزه خاصی همراه بوده است.

آنطور که محمدی می‌گوید: متجاوزان با اسلحه خفیف 2گلوله به گردن و 2گلوله به سر گوزن مورد نظر شلیک کرده‌اند. این درحالی است که اسلحه خفیف گرچه درشمار سلاح‌های شکاری محسوب می‌شود اما سازمان حفاظت محیط‌زیست برای اینگونه سلاح‌ها پروانه صادر نمی‌کند زیرا این سلاح‌ها بی‌صدا هستند. علاوه براین، اگر گلوله شلیک شده از این نوع سلاح به نقاط حساس حیوان اصابت نکند امکان دارد حیوان زنده بماند و زجر بکشد به همین دلیل سازمان برای سلاح‌هایی از این دست مجوز صادر نمی‌کند.

مدیرکل دفتر حیات وحش و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست، درباره پیشینه حضور گوزن‌ها در پارک پردیسان می‌گوید 12الی 15سال پیش چند راس گوزن زرد با اهداف آموزشی، پژوهشی به پارک پردیسان منتقل شدند تا علاوه بر اهداف یادشده علاقه‌مندان به حیات وحش بتوانند از نزدیک با این‌گونه زیبا آشنا شوند.

380 گوزن زرد؛ همه دارایی حیات وحش

تا 50سال پیش تصور می‌شد گوزن زرد منقرض شده اما آخرین بازمانده‌های این حیوان در کرخه و دز مشاهده شد. درپی آن، 2راس گوزن زرد طی سال‌های 1337 و 1338در دز و کرخه زنده‌گیری و به باغ وحش اپل آلمان منتقل و در آنجا تکثیر شد. سال 1342و 1343 هم 6گوزن دیگر از منطقه کرخه ودز زنده‌گیری و به دشت ناز ساری منتقل شد. در دهه 50و 60شماری از گوزن‌های تکثیر شده در دشت ناز به جزیره اشک دریاچه ارومیه منتقل شد. در دهه 70هم جمعیت کوچکی از گوزن‌های زرد به میان کتل استان فارس انتقال یافت. با توجه به افزایش گوزن‌ها در دشت ناز و جزیره اشک، در سال‌های 1386 و 1387 حدود 100راس گوزن زرد به ایلام، بیجار کردستان، قلاجه کرمانشاه، دز وکرخه منتقل شد. اکنون این گوزن‌ها در زیستگاه‌های محصور زندگی می‌کنند. محمدی، کل جمعیت گوزن‌های زرد را 380راس اعلام می‌کند و می‌افزاید: جزیره اشک در ارومیه با 170راس گوزن زرد بیشترین جمعیت گوزن‌ها را در خود جای داده است.