عقل و حیا در وجود مستلزم یکدیگرند و عقل بدون حیا، عقل نیست لذا هر جامعه‌ای که باحیاتر باشد عاقل تر است و اگر جامعه‌ای بی حیا شد از عقل فاصله گرفته است ولو اینکه در صنعت و تکنولوژی رشد کند.
به گزارش خبرنگار مهر، کنگره بین المللی بزرگداشت بانو مجتهده امین با حضور اساتید حوزه و دانشگاه و جمعی از مهمانان خارجی صبح چهارشنبه 16 بهمن در باشگاه شرکت نفت برگزار شد.
حجت الاسلام عبدالحسین خسروپناه رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران طی سخنانی در این کنگره پیرامون رابطه عقل و عرفان گفت: یکی از مباحث مهمی که بانو مجتهده امین در آثارش بدان پرداخته است، جایگاه در چیستی عقل است. در کتاب «اربعین الهاشمیه» در ذیل حدیث 28 در بحث ورود عقل و برتری عقل نسبت به موجودات دیگر حدیثی را آورده است به این مضمون که خداوند حجت را بر مردم به وسیله عقل بیان کرده و رسولان را به وسیله نطق یاری فرموده است.
وی افزود: تفسیر این بانو درباره این حدیث این است که خدای سبحان عقل را از نور وجود خودش آفریده است. بحث جالبی که بانو امین در آثارشان پرداخته است نسبت عقل و حیا است. عقل و حیا در وجود مستلزم یکدیگرند و عقل بدون حیا، عقل نیست لذا هر جامعه‌ای که باحیاتر باشد عاقل تر است و اگر جامعه‌ای بی حیا شد از عقل فاصله گرفته است ولو اینکه در صنعت و تکنولوژی رشد کند، لذا این بانو تاکید می‌کند هر که عاقلتر است باحیاتر است.
رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران تصریح کرد: بانو امین مثل همه اصولیین بین حکم عقل و حکم شرع تظالم قائل است لذا در تمام قوانین اصول و فروع حکم عقل و شرع توام است و از هم جدا نیستند، البته ایشان تاکید می‌کند که حکم عقل کلی است، اما تعیین مصادیق و جزئیات بر عهده شرع است.
حجت الاسلام خسروپناه افزود: بحث دیگری که بانو امین درباره عقل دارد شرح بسیار زیبایی است درباره روایت عقل معاش. بانو امین می فرماید مقصود از عقل معاش قوه ای از قوای روح انسانی است که به وسیله این قوه روحانی انسان قدرت تدبیر در امور معاش پیدا می کند. بانو امین می گوید اگر عقل معاش چراغ هوای نفس شود این دیگر تدلیس است. این قوه را نباید عقل نامید بلکه شیطنت است.
وی درباره عقل معاش در اسلام با نظام های سکولار گفت: در اسلام عقل معاش چراغ هوای نفس نیست بلکه چراغ عقل معاد و چراغ وحی است اما اگر این عقل معاش و یا عقلانیت ابزاری چراغ هوای نفس شد از نظر اسلام عقل نیست بلکه شیطنت است. این نیرویی که انسان را آن بمب اتم می‌سازد این عقل نیست بلکه شیطنت است.
این انسان از این نیرو و علم برای تسلط و قدرت بیشتر بر انسان‌ها و استثمار و استعمار بهره می‌گیرد. بانو امین درباره عقل معاش می گوید عقل معاش پرتویی است از روشنای عقل مجرد. عقل معاش ابزار تدبیر بود و می‌توانست تابع عقل معاد یا هوای نفس باشد اما عقل معاد از ابزار ملکوت است.
حجت الاسلام خسروپناه تاکید کرد: مشکل امروز بیشتر این است که عقل معاش را گرفته و عقل معاد را رها کرده است لذا اختیار دنیا در دست چند کشور است که با تهدید بمب اتم می‌خواهند بر دنیا مسلط شده و در غیر این صورت دنیا را با آن تهدید کنند.
البته خدای سبحان اجازه نخواهد داد و سرانجام زمین با ظهور حضرت حجت(عج) پر از داد و عدل خواهد شد. حتی تمام تلاش دنیای امروز این است که از عقل معاش استفاده کند تا زن را بازار شهوت وغضب قرار دهد و اسم آن را آزادی می‌گذارند. در حالی که اسارت نفس اماره است.
بانو امین تاکید دارد در اسلام عقل معاش در پرتو عقل معاد است و از چنین عقلی اعتدالی محقق می‌شود که حکمت نام دارد این که کشورهای سکولار فلسفه دارند اما حکمت ندارند به این دلیل است که عقل معاش را در پرتو عقل معاد به کار نمی برند لذا حاصلش حکمت نیست.
وی با بیان اینکه در مکتب فکری بانو امین جایگاه عقل با استفاده از نفوس دینی تبیین می‌شود گفت: بانو امین وقتی این مباحث را مطرح می‌کند کاربست چنین عقلی را در جای جای آثارش توضیح می‌دهد در اثبات روح مجرد، حیات پس از مرگ و ... با همان بیان عرفا برگرفته از نصوص دینی به توضیح می‌پردازد. بانو امین بحث وحدت شخصی وجود را و کثرت مظاهر را با تبیین نقلی و چنیش عقلی بیان کرده است.
رئیس موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در پایان تصریح کرد: در دنیای کنونی مشکل این نیست که از عقل بهره نمی برند بلکه غرب بر عقلانیت خودبنیاد (سوبژکتیو) تاکید دارد. انسان غربی می‌خواهد خودش روی پای خودش بایستد و نمی‌خواهد از منبع معرفی دیگر بهره ببرد و خودش را نغوذبالله جای خدا می‌نشاند. این عقلانیت خودبنیاد به کارگیری‌اش در سینما می‌شود سینمای هالیوود که مملو از شهوت و غضب است و در موسیقی می‌شود راک و... و در فلسفه می‌شود فلسفه ماتریالیستی و در علم و صنعت نتیجه‌اش تخریب محیط زیست و بمب اتم می‌شود.
بشر امروز بیش از هر مقطع تاریخی باید بداند که مشکل انسان معاصر و دنیای معاصر همان عقلانیتش است و اگر این مدل عقلانیتی که بانو امین ارایه داد که عقلانیت معاش در پرتو عقل معاد است به کار گرفته شود بینش و زیست بشر تغییر خواهد کرد و در آن صورت یک دنیای همراه با آرامش و آسایش را به ارمغان می آورد نه دنیای آسایش بدون آرامش را که امروز می بینیم.