امیر فرزاد اسماعیلی فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء(ص) در آستانه 22 بهمن ماه و سی‌وپنجمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، با اشاره به دستاوردهای پدافند هوایی در طول سالهای پس از انقلاب، به عملکرد و ابتکارات نیروهای مسلح در این حوزه پرداخت.
اسماعیلی در گفتگوی زیر اظهار داشت: قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، پدافند هوایی در بُعد سیستم و سامانه به اندازه گسترش در حد پایگاه‌های نیروی هوایی ارتش بود.
گسترش پدافند هوایی قبل از انقلاب زیر 100 نقطه بود
وی افزود: این گسترش‌ها در آن زمان زیر 100 نقطه بود اما با شروع جنگ، این گسترش‌ها به حدود 700 نقطه می‌رسد، زیرا جنگ می‌طلبد که سیستم‌ها و سامانه‌های پدافند هوایی در نقاط بیشتری گسترش پیدا کند تا بتواند مدخل‌های ورودی و نفوذی هوایی را تقریبا پوشش دهد.
اسماعیلی در ادامه تاکید کرد: اما بعد از اتمام جنگ تحمیلی و تا امروز و خصوصا بعد از تفکیک پدافند هوایی از نیروی هوایی ارتش و در اختیار گرفتن پتانسیل دفاعی، هم از نظر نیروی انسانی و هم از نظر سیستم دفاعی در شبکه یکپارچه پدافند هوایی کشور تحت عنوان کنترل عملیاتی، این گسترش‌ها امروز به 3600 نقطه رسیده است که این اولین قیاس در خصوص گسترش‌ها است.
پیش از انقلاب متخصصین ایرانی حق دست زدن به سامانه‌ها را نداشتند
فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء(ص) با بیان اینکه دومین قیاس، موضوع آموزش است، گفت: قبل از انقلاب، آموزش پدافند هوایی توسط مستشاران تبیین می‌شد و به همان اندازه که لازم می‌دانستند متخصصین پدافند هوایی ما را آموزش می‌دانند، یعنی حتی برای جزئی‌ترین رفع عیوب احتمالی رادارها و موشک‌ها بایستی مستشاران نظامی ورود می‌کردند و متخصصین ما حق دست زدن به سیستم‌ها را نداشتند.
اسماعیلی ادامه داد: در خلال جنگ تحمیلی این مسئله پدافند هوایی را متاثر کرد اما کارکنان پدافند هوایی غیرتمندانه به این موضوع رسیدند که باید رادار و شنود و سامانه موشکی سرپا باشد و به موقع تعمیر و نگهداری شود تا بتواند علیه هواپیماها اقدام کنند و جلوی آنها بایستند.
وی خاطرنشان کرد: بعد از پیروزی انقلاب و جنگ تحمیلی بحث آموزش نیروی هوایی و پدافند در دانشگاه شهید ستاری و مرکز آموزش شهید خضرایی انجام می‌شد که بعد از تفکیک، مرکز آموزش درجه‌داری اراک و دانشگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء(ص)، آموزش افسران، درجه‌داران و کارمندان پدافند هوایی را به عهده گرفت و آنچه را که از تهدید تصویر می‌کنیم و می‌دانیم، برابر آن آموزش کلاسیک و میدانی و صحنه‌ای می‌دهیم.
فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء(ص) با بیان اینکه سومین موضوعی که در پدافند هوایی پس از انقلاب رشد و تغییر کرد بحث تحقیقات بود، اظهار داشت: قبل از پیروزی انقلاب تحقیقات اصلا وجود خارجی نداشت و از طرفی هم در حین جنگ تحمیلی به دلیل اینکه تمام نیروها صرف میدان رزم و عملیات شده بودند، تحقیقات عملیاتی صورت می گرفت، مثل عملیات والفجر 8، فتح‌المبین و کربلای 5 که کاری کردیم تا همان سامانه‌ای که داشتیم با همان خاصیت فنی، تاکتیکش فرق کند مانند متحرک کردن هاگ یا چینش دیده‌بانی‌ها.
دیده‌بانی در خلال جنگ تحمیلی متولد شد
اسماعیلی با تاکید بر اینکه در پدافند هوایی قبل از انقلاب اصلا دیده‌بانی وجود نداشت، تصریح کرد: دیده‌بانی در خلال جنگ تحمیلی متولد شد و شروع به کار کرد.
وی همچنین به عجین شدن سامانه‌های شنود الکترونیکی و سامانه‌های راداری یعنی یک بخش اکتیو و یک بخش پسیو در پدافند هوایی اشاره و خاطرنشان کرد: این دو یکدیگر را کامل و دقیقا سمت و سو و تعداد اهداف را مشخص می‌کنند که این موضوع قبل از پیروزی انقلاب اصلا وجود نداشت.
سامانه‌های شنود الکترونیکی جزئی از حساسه‌های پدافند هوایی
فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء(ص) افزود: در آن زمان سامانه‌های شنود الکترونیکی ماموریت خاص خود را داشته و فقط برای اشراف اطلاعاتی گسترش پیدا کرده بودند اما در طول جنگ این تاکتیک هم انجام شد.
اسماعیلی گفت: بعد از پیروزی و اتمام جنگ و تفکیک قرارگاه پدافند هوایی، سامانه‌های شنود الکترونیکی جزئی از حساسه‌های پدافند هوایی شدند، یعنی وقتی می‌گوییم کشف و شناسایی یعنی این کار را هم رادارهای ما انجام می‌دهند هم دیده‌بانی‌ها و هم سامانه‌های شنود.
تشریح طرح «نور ولایت»
وی در بخش دیگری از این گفتگو به طرح جامع پدافند هوایی اشاره کرد و گفت: آنچه که در افق 1404 برای پدافند هوایی تصویر شده، در حقیقت داشتن یک پدافند هوایی است که طرح مصوب جامع پدافند هوایی داشته باشد، که ما طرحی به نام طرح «نور ولایت 1» و مصوب فرمانده معظم کل قوا را داریم.
اسماعیلی تاکید کرد: در این طرح مشخص می‌کند که چه تعداد نیرو، در کجا و به چه کیفیتی باید مستقر شود و همچنین آمایش، چالاکی، چابکی و خصوصا تحرک‌شان در هریک از اولویت‌های دفاع چگونه باشد. بعنوان مثال اگر موج اول و دوم و تا چندین موج تهدیدات متصور پدافند هوایی شد، چگونه پدافند هوایی اولویت‌های دفاعی‌اش را بر مبنای طرح نور و ولایت تصویر کند.
همه پدافندهای هوایی موجود در نیروهای مسلح متاثر از طرح نور ولایت
فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء(ص) تصریح کرد: طرح «نور ولایت 1» فقط شامل قرارگاه پدافند هوایی آجا نمی‌شود بلکه پدافند هوایی سپاه و پدافند هوایی نیروی زمینی و همه پدافندهای هوایی موجود در نیروهای مسلح و حتی بسیج، متاثر از طرح نور ولایت 1 و طرح جامع پدافند هوایی هستند که تا افق 1404 مرحله به مرحله و با یک شیب ملایم ادامه پیدا می‌کند.
اسماعیلی ادامه داد: با توجه به اینکه 5 سال از تفکیک پدافند هوایی و حدود 2 سال از تصویب طرح نور ولایت 1 می‌‌گذرد، الان در راستای اجرای این طرح در وضعیت خوبی هستیم، ضمن اینکه ما تحت تحریم‌های شدیدیم و کمبود اعتبار داریم، اما با توجه به تاکید مقام معظم رهبری که تدبیر مدیران باید جلوتر از اعتبارات باشد این کار دارد صورت می‌گیرد.
وی افزود: از سوی دیگر قبل از اینکه این طرح مصوب شود هم درصدی جلو رفته بودیم. مثلا ما رادار «ثامن» را وارد شبکه یکپارچه کرده بودیم در حالیکه در طرح نور ولایت 1 آمده که باید از کلاس رادار ثامن در پدافند داشته باشیم و یا باید رادارهای تاکتیکی «مطلع» داشته باشیم که ما تعداد زیادی از آن را قبل‌تر گسترش داده بودیم.
فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء(ص) با تاکید بر اینکه طرح نور ولایت 1 برای برنامه 5 ساله پنجم است، اظهار داشت: در همین راستا برای برنامه‌های 5 ساله بعدی و بعد از آن، طرح نور ولایت 2 و 3 و ... را خواهیم داشت، البته همه این طرح‌ها از یک برنامه طرح جامع پدافند هوایی منشعب می‌شود که آن طرح، مصوب حضرت آقا است.
برگزاری رزمایش در کل شبکه یکپارچه پدافند هوایی
اسماعیلی در ادامه با اشاره به رزمایش اخیر پدافند هوایی تأکید کرد: یکسری رزمایش تحت عنوان «مصباح‌الهدی» انجام دادیم که مرحله چهارم آن در یکی از محورها، هفته گذشته صورت گرفت.
وی افزود: خاصیت این رزمایش این است که بدون اعتبارات کلان اما با تصویرسازی‌های واقعی، کل شبکه را درگیر می‌کند.
فرمانده قرارگاه پدافند هوایی خاتم‌الانبیاء(ص) خاطرنشان کرد: در رزمایش‌های میدانی اگر یک رزمایش 5 روز به طول بیانجامد، بالاخره چند ساعت در طول یک روز، زمان استراحت برای نفرات ایجاد می‌شود اما در رزمایش مصباح‌الهدی چون فراتر از یک پاسگاه فرماندهی درگیر عملیات بود و تمام کشور در برگرفته شد و هم تصویرسازی تهدید واقعی هوایی صورت گرفت و هم اعمال به صورت پیوسته بود، این زمان استراحت هم ایجاد نشد.
اسماعیلی در پایان خاطرنشان کرد: در این رزمایش فقط وضعیت عملیاتی نبود بلکه وضعیت‌های مدیریتی هم ایجاد شد و مدیر را با وضعیت بحران چه در استان چه شهر مجاور و چه در محل خودش مانند بحران سیل، زلزله و آتش‌سوزی مواجه کردیم، یعنی فرمانده در حین اینکه درگیر یک جنگ هوایی می‌شود از سوی دیگر درگیر نفوذ چریک، آتش‌سوزی، زلزله و ... هم می‌شود، لذا فرمانده پدافند هوایی علاوه بر شبکه یکپارچه باید موزائیکی هم فکر کند تا بحران را به خوبی هدایت کند.
فارس