اهمیت این خبر بیشتر به آن دلیل است که بسیاری از کارشناسان ازجمله خانم ابتکار رئیس سازمان محیطزیست، تولید بنزین در مجتمعهای پتروشیمی را یکی از دلایل افزایش آلودگی هوا در سالهای اخیر در تهران و سایر کلانشهرها میدانستند.
در سال 1389طرح ضربتی افزایش تولید بنزین بهدنبال اعمال تحریمهای شدیدتر علیه ایران در ۶ مجتمع پتروشیمیایی شازند اراک، جم، برزویه (نوری)، امیر کبیر، واحد آروماتیک بندر امام و بوعلی سینا با ظرفیت تولید روزانه ۱۵ تا ۱۷ میلیون لیتر بنزین و ۹ میلیون لیتر گازوئیل آغاز شد.
در چند ماه گذشته مسئولان وزارت نفت اعلام کردند که از این پس تولید و عرضه بنزین پتروشیمی در شهرها متوقف خواهد شد. این محصول جانبی شکست حرارتی نفتا در کورههای پتروشیمی، بعد از جداسازی محصولات اصلی است. بنزین پیرولیز خام دارای حدود ۴۰ تا ۵۰درصد بنزن و ترکیبات آروماتیک دیگر است. درصورت عدمترکیب این محصول میانی با بنزین پالایشگاهی و ارتقای کیفیت آن بنزین پیرولیز خام از نوع بنزینهای نا مطلوب محسوب میشود. البته ترکیب آن با محصولات پالایشگاهی نیز تا حدی از میزان خطر بنزین تولید شده در پتروشیمی خواهد کاست. تماس با پوست، خوردن یا استنشاق این ماده مضر است.
تنفس بیش از اندازه این ماده سبب بینظمی در ضربان قلب و بروز آثار تحریکات سیستم عصبی مرکزی مانند سرگیجه، سردرد و تهوع میشود. استنشاق مکرر و بیش از اندازه آن عوارض و صدمه به کلیهها و کبد را در پی دارد. البته به گفته مسئولان دولت، این بنزین بهعنوان یک محصول میانی با بنزین تولید شده در پالایشگاهها ترکیب میشده و در نهایت به بازار عرضه میشده است.
در زمان دولت پیشین برخی از مسئولان، بنزین تولید شده در پالایشگاهها و مجتمعهای پتروشیمی را استاندارد عنوان میکردند. به ادعای نظامالدین برزگری، رئیس وقت سازمان استاندارد، بنزین تولیدی در ایران با استانداردها مطابقت داشت. اکتان بنزینهای موجود در کشور ۸۷ است و با استاندارد ملی مطابقت دارد. گزارشهای ارسالی از ادارات استاندارد استانها در سراسر کشور نیز نشان میدهد که اکتان بنزینها ۸۷ است.
براساس استانداردهایی که در کشور وجود داشته اکتان بنزین در کشور طی سالهای گذشته تغییری نکرده و بنزین مصرفی در آلودگی هوا بیتأثیر بوده است. اما در آن زمان اعضای کمیسیون انرژی مجلس با تولید بنزین پتروشیمی موافق نبودند. عسگر جلالی عضو سابق کمیسیون انرژی مجلس نهتنها طرح تولید بنزین در پتروشیمی که کیفیت بنزین تولید شده در پالایشگاهها را نیز مورد انتقاد قرار داده بود: بنزینی که در پالایشگاهها به شکل غیراستاندارد تولید میشود، سرطانزاست واگر این بنزین سرطانزا در اختیار مردم قرار بگیرد مردم را بهصورت حادتری درگیر میکند و هزینه تمامشده آن برای کشور نیز بالاتر است.
در سخنان سیروس سازدار نماینده مرند و جلفا در مجلس شورای اسلامی درباره طرحهای تولید بنزین در ایران که در سال 1390ایراد شد نیز لحنی انتقادی دیده میشود:مسئولان صنعت نفت ایران طرحهایی را برای افزایش سطح کیفی بنزین تولیدی در ایران اجرا کردهاند که متأسفانه موفقیتآمیز نبوده است و اگر در این شرایط از واردات بنزین جلوگیری شود کیفیت بنزین مصرفی در ایران با افت چشمگیری روبهرو خواهد شد. استانداردنبودن بنزین تولیدی در داخل یکی از علتهای آلودگی هوا در کلانشهرهاست و این موضوع در زمان بهوجود آمدن پدیده وارونگی دما به آلوده شدن هوا شتاب میبخشد.
بهنظر میرسد دلایل ارائه شده از سوی کارشناسان و مخالفت تعداد زیادی از نمایندگان ازجمله اعضای کمیسیون انرژی با تولید بنزین در پتروشیمیها و همچنین درخواست سازمان محیطزیست از وزارت نفت برای توقف تولید و ارائه بنزین پتروشیمی به کلانشهرها ازجمله دلایل عمده توقف این طرح باشد.