به گزارش ایرنا،در این انتخابات، دوره 10 ساله رهبری حامد کرزی بر افغانستان به پایان می رسد و او باید با قدرت خداحافظی کند و افراد شاخصی مانند ˈعبدالله عبداللهˈ وزیر خارجه اسبق و رهبر ائتلاف ملی و رقیب اصلی کرزی در انتخابات گذشته، ˈزلمی رسولˈ وزیر امور خارجه سابق، ˈعبدالقیوم کرزیˈ برادر حامد کرزی رییس جمهور فعلی، ˈعبدالرب رسول سیاف،ˈ از فرماندهان جهادی و عضو سابق پارلمان، ˈاشرف غنی احمدزیˈ،رییس سابق کمیسیون انتقال مسوولیت های امنیتی از نیروهای خارجی به نیروهای افغان و ˈعبدالرحیم وردکˈ وزیر سابق دفاع این کشور در این رقابت سیاسی حضور دارند.
انتخابات افغانستان به دلیل اهمیت راهبردی این کشور در منطقه، برای کشورهای دیگر نیز مهم تلقی می شود. نیروهای ناتو تمایل دارند تا رسیدن به نتیجه دلخواه و ایجاد نوعی ثبات در افغانستان بمانند. از طرفی، حضور همین نیروها برای کشورهای همسایه افغانستان نوعی چالش به شمار می رود.
سرزمین افغانستان و سیاست های آن به دو دلیل برای هندوستان اهمیت دارد. نخست آنکه هندی ها نگران تاثیر ناامنی در افغانستان بر احداث خط لوله TAPI (ترکمنستان، افغانستان، پاکستان، هند) هستند و دیگر آنکه دهلی نو روی آینده مسیر ترانزیتی بندر چابهار به افغانستان و آسیای میانه، به عنوان مسیری راهبردی حساب کرده است.
چینی ها بندر گوادر در پاکستان را توسعه داده اند و به آن، به عنوان رقیب چابهار و مسیر راهبردی هندی ها می نگرند.
پاکستان به دلیل نوع روابطی که با طالبان، شبکه حقانی و گروههای شبه نظامی دیگر دارد، مسایل داخلی افغانستان را با دقت دنبال می کند.
ایران امنیت افغانستان را امنیت بیش از نیمی از مرزهای شرقی خود می داند، افزون بر این، روابط تاریخی و فرهنگی دو ملت سبب می شود که مردم افغانستان و ایران به طور طبیعی نسبت به رویدادهای سیاسی و اجتماعی یکدیگر حساس باشند.
رییس جمهوری در افغانستان نه تنها رییس قوه مجریه، بلکه فرمانده کل قوا و تعیین کننده سیاست های کلی کشور پس از تصویب شورای امنیت ملی نیز به شمار می رود. بنابراین، سیاست های رییس جمهوری، به طور مستقیم بر آینده این کشور و بر منافع کشورهای همسایه اثر می گذارد.
قوانین انتخابات در افغانستان
بند 62 قانون اساسی افغانستان، تاکید می کند که نامزدهای ریاست جمهوری باید شرایط زیر را داشته باشند:
- تبعه افغانستان، مسلمان، و فرزند والدین افغان باشند و تابعیت کشور دیگری را هم نداشته باشند.
- سن نامزدها در روز نامزد شدن، از 40 سال تمام کمتر نباشد.
- از سوی دادگاه به جنایت علیه بشریت و محرومیت از حقوق مدنی محکوم نشده باشند.
رییس جمهور حداکثر برای دو دوره می تواند این مقام را به دست آورد.
در افغانستان، همه کسانی که به سن 18 سال رسیده باشند، می توانند رای دهند. البته رای دادن مشروط به ثبت نام و داشتن کارت ویژه شرکت در انتخابات است. بیش از 16 میلیون و هفتصد هزار نفر در چهار انتخابات گذشته افغانستان ثبت نام کرده اند و در انتخابات جاری نیز تا این لحظه، سه میلیون و 500 هزار نفر ثبت نام کننده وجود داشته است. کسانی که به هر دلیل، کارت شرکت در انتخابات را گم کرده باشند، می توانند برای دریافت دوباره کارت، ثبت نام کنند.
14 فروردین (48 ساعت پیش از انتخابات)، آخرین فرصت نامزدها برای تبلیغات است. 16 فروردین انتخابات برگزار خواهد شد و اگر کار به دور دوم بکشد، رای گیری مجدد در هفتم خرداد انجام می شود.
معرفی نامزدهای انتخابات افغانستان
عبدالله عبدالله، دانش آموخته مقطع دکتری رشته چشم پزشکی در دانشگاه کابل است. وی در دوران اشغال افغانستان، مدتی مدیریت اداره بهداشت جبهه مقاومت پنجشیر را برعهده داشت و از طریق ارتباط با رزمندگان و مخالفان نیروهای اشغالگر روس، با احمد شاه مسعود نیز آشنا شد.
وی مدتی هم در یک بیمارستان چشم پزشکی ویژه مهاجران افغان واقع در پیشاور پاکستان طبابت می کرد.
در سالهای پس از پایان اشغال که میان مجاهدین افغان درگیری رخ داد، پاکستان از گلبدین حکمتیار حمایت می کرد. زمانی که احمدشاه مسعود در کابل نیروهای حکمتیار را شکست داد (1373)، عبدالله مشاور مسعود بود و یکسال بعد نیز به عنوان سخنگوی دولت اسلامی افغانستان به ریاست جمهوری برهان الدین ربانی برگزیده شد.
عبدالله پس از سرنگونی حکومت طالبان نیز بین سال های 2001 تا 2005 وزارت امور خارجه افغانستان را برعهده داشت.
وی که در انتخابات دوره گذشته، مهمترین رقیب حامد کرزی در انتخابات ریاست جمهوری افغانستان بود، در دور دوم از رقابت انصراف داد و کرزی دوباره به ریاست جمهوری رسید.
عبدالله روابط بسیار نزدیکی با غیرپشتون ها و ازجمله با تاجیکان دارد هرچند وی به زبان پشتون تسلط دارد و گفته می شود دارای تبار دورگه تاجیک و پشتون است.
کارزار انتخاباتی عبدالله با نام «اصلاح و همگرایی» فعالیت می کند.
مواضع امنیتی و سیاست خارجی عبدالله
وی طالبان را یک تهدید جدی برای افغانستان می داند و برخلاف حامد کرزی و نامزدهای هوادار وی که خواستار گفت و گو و آشتی با طالبان هستند، شیوه ای سختگیرانه تر را برای برخورد با این گروه می پسندد.
در واقع، عبدالله از حفظ موضع برتر دولت مرکزی همزمان با مذاکره با گروههای شبه نظامی حمایت می کند. وی در مناظره تلویزیون آریانا در این باره گفت: ˈصلح در کجای دنیا با عذر و زاری و تضرع به دست آمده است؟! (روش درست این است که) صلح را تو از ملتت نمایندگی برحق می کنی، نمایندگی مشروع می کنی، دروازه صلح را باز می گذاری و در عین زمان، تو باید با همه قوت آماده دفاع از مردمت باشی. به همین دلیل تو رای گرفتی از مردم. این خصیصه هر نظامی است که ادعای مردمسالار بودن را می کند. طرف عذر و زاری و تضرع و سردرگمی وجود داشته، (اما) طرفی که از حق مردم دفاع شود، این وجود نداشته. و پیشتر هم که یادآوری شد (فرایند صلح) دوطرفه می باشد، کجاست این دو طرف؟ عالم کشته می شود، زن کشته می شود، معلم کشته می شود، عضو شورای عالی صلح کشته می شود، همه مورد هدف قرار می گیرند و از اینها دولت دفاع نمی کند. رییس جمهوری (کرزی) در همان روزی که صدها نفر بی گناه کشته می شوند، قاتلین شان را برادر می خواند. این ما را به صلح نزدیک نکرده. قاتلین مردم را متهورتر ساخته و امروز آنها دست به دوام کشتار در بین مردم می زنند.ˈ
عبدالله عبدالله خواستار تعریف تهدید در کشور افغانستان است و می گوید تعریف نشدن تهدیدها و راهبردها سبب شد که زمانی در دولت فعلی، مجاهدین را تهدید علیه افغانستان بدانند و بگویند القاعده و طالبان تهدید نیستند.
این نامزد انتخاباتی، همچنین به دکترین آفندی برای برخورد با طالبان و القاعده اعتقاد دارد.
وی همانند بیشتر نامزدهای انتخاباتی، موافق امضای پیمان امنیتی با آمریکا است.
اشرف غنی احمدزی
اشرف غنی احمدزی 65 ساله، پشتون و از قوم احمدزی است. وی دانش آموخته دوره دکتری رشته روابط بین الملل از آمریکاست و سابقه وزارت دارایی افغانستان از سالهای 2002 (1380) تا 2004 (1383) را دارد. دولت افغانستان وی را در سال 1385 برای دبیرکلی سازمان ملل متحد نامزد کرد که از بان کی مون شکست خورد.
احمدزی در سال 1387 نیز نامزد ریاست جمهوری افغانستان بود.
برخی رسانه ها و نامزدهای انتخابات، بخش های مهمی از دولت کرزی را متهم کرده اند که آشکارا از احمدزی برای ریاست جمهوری پشتیبانی می کنند.
ژنرال عبدالرشید دوستم، معاون اول اشرف غنی احمدزی است.
کارزار انتخاباتی اشرف غنی احمدزی با نام «تیم تحول و تداوم» فعالیت می کند که واژه تداوم، احتمالا با توجه به نزدیکی حامد کرزی با وی، معنادار می شود.
مواضع امنیتی و سیاست خارجی احمدزی
وی عضو گروه مذاکره کننده با آمریکا برای امضای پیمان امنیتی و با آن موافق است. محمد سرور دانش، معاون وی نیز بر ضرورت امضای این پیمان تاکید کرده است.
احمدزی، نسبت به عبدالله عبدالله، روشی آسان گیرانه تر را در برخورد با طالبان پیشنهاد کرد و در مناظره تلویزیون آریانا گفت که همه از جنگ خسته شده اند.
وی در رابطه با صلح در افغانستان، به سه نکته تاکید کرد:
- بی ثباتی و جنگ دلایلی دارد که از آن جمله، فساد و مشارکت نکردن است؛ این دلایل را باید رفع کرد.
- هویت ملی مستقل افغان را باید تقویت کرد. به کشورهای همجوار نیز باید گفت که ثبات افغانستان و کشورهای همجوار، لازم و ملزوم یکدیگر هستند. بنابراین ما یک پیمان صلح منطقه ای را پیشنهاد می کنیم.
- باید به شرایط جهانی توجه کرد. جهان پنج سال پیش عقیده به استفاده از نیروی نظامی داشت. امروز جهان جز راه حل سیاسی، راه دیگری را نمی شناسد.
نامزدهای دیگر
زلمای رسول، 71 ساله و وزیر خارجه افغانستان بین سال های 1389 تا کنون، یکی دیگر از نامزدهای ریاست جمهوری است. از وی به عنوان شخصیتی آرام و میانه رو و یکی از افراد نزدیک به حامد کرزی یاد می شود.
عبدالرحیم وردک، وزیر دفاع افغانستان بین سالهای 1383تا 1391 از دیگر نامزدهای سرشناس ریاست جمهوری افغانستان شمرده می شود.
قیوم کرزی، برادر حامد کرزی، دیگر نامزد نام آشنای ریاست جمهوری افغانستان است. وی تعصب زیادی نسبت به قوم پشتون دارد و در مناظره های تلویزیونی، بیشتر به زبان قومی خود سخن می گوید؛ احتمالا این کار برای جذب آرای قبیله ای صورت می گیرد.
در روزهای اخیر از احتمال ائتلاف میان قیوم کرزی و اشرف غنی احمدزی سخن گفته شده است.
محمد شفیق گل آقا شیرزای، والی سابق ننگرهار که در انتخابات پیشین از حامد کرزی حمایت کرده بود، این بار نامزد مقام ریاست جمهوری شده است.
هدایت امین ارسلا، پشتون، وزیر ارشد حامد کرزی و یکی از نزدیکان به او است. امین ارسلا و گل آقا شیرزای در روزهای اخیر ائتلاف کرده اند.
داوود سلطان زوی، پشتون و دارای سابقه ریاست کمیسیون اقتصاد، توسعه روستایی و موسسات در مجلس نمایندگان افغانستان، دیگر نامزد انتخابات است.
قطب الدین هلال، معاون گلبدین حکمتیار در زمان نخست وزیری افغانستان از دیگر نامزدها است که از نظر مذهبی شخصیتی تندرو شمرده می شود و حکمتیار نیز از نامزدی وی حمایت کرده است.
عبدالرب رسول سیاف، معروف به استاد سیاف، معاون برهان الدین ربانی در زمان ریاست جمهوری نیز به رقابت انتخاباتی پیوست. وی پس از تشکیل دولت کرزی، از دوستان سابق خود در گروههای مجاهد جدا شد و به صف حامیان کرزی پیوست.
سیاف، در دور دوم انتخابات پیشین هم از حامد کرزی در مقابل عبدالله عبدالله پشتیبانی کرده بود.
سردار محمد نعیم، 49 ساله، پشتون و از نزدیکان سردار محمد داوود خان، از دیگر نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری افغانستان است که البته در بخش تبلیغات چندان فعال ظاهر نشد.
بخت های انتخابات
نکته جالب درباره انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در سال 1393 این است که تنها عبدالله عبدالله با بیان وابستگی حزبی اش (جمعیت اسلامی افغانستان) وارد عرصه رقابت شده و بقیه نامزدها بدون استثنا، به عنوان نامزد خپلواک (مستقل) ثبت نام کرده اند.
عبدالله عبدالله و اشرف غنی احمدزی در آخرین نظرسنجی ها به ترتیب، از نامزدان انتخابات پیشی گرفته اند. اگر انتخابات به دور دوم کشیده شود، ائتلافها تعیین کننده خواهد بود. در این صورت، نقش نامزدهای حاشیه نشین، پررنگ تر خواهد شد.