او با اشاره به بیلان منفی 9میلیارد مترمکعب آب در سفرههای زیرزمینی کشور گفت که اگر برای پیشگیری از تخریبهای منابع طبیعی اقدام کارسازی صورت نگیرد بهزودی با بحران مواجه خواهیم شد. آنطور که خداکرم جلالی میگوید، آسیبشناسی مسائل و معضلات منابع طبیعی کشور نشان داده که مشارکت مردم در احیا، توسعه، حفاظت و بهرهبرداری از منابع طبیعی نقش کلیدی دارد و منجر به توسعه پایدار میشود؛ رویکردی که تاکنون از آن غفلت شده است. جلالی در بخشی از گفتههای خود از عزم سازمان جنگلها و مراتع برای تدوین طرح ملی برنامه جنگلهای کشور خبر داد؛ طرحی که براساس آن، قراراست جنگلهای کشور منطبق با یک مدل علمی، بهرهبرداری و مدیریت شود.
ضرورت ارتقای جایگاه محیطزیست
دکتر مجید عباسپور، رئیس انجمن متخصصان محیطزیست ایران، پس از جلالی در جایگاه قرار گرفت تا بگوید که برخلاف بسیاری نسبت به وضعیت منابع طبیعی خوشبین نیست. در پی آن، این استاد دانشگاه برای آنکه اهمیت منابع طبیعی و ارزش جنگلها را یادآور شود، گفت که هر هکتار جنگل 60تن گردوغبار را تصفیه و 2/5تن اکسیژن تولید میکند و اینکه جنگلهای غرب کشور (بخوانید رویشگاههای زاگرسی) تامینکننده 40درصد منابع آب کشور است. اما با وجود این ارزشها، ما در مقابل یک تخریب غیرقابل کنترل قرار داریم ؛ تخریبهایی که سبب میشود دریاچه ارومیه به وضعیت اسفبار امروز مبتلا شود؛ دریاچهای که به گفته وی وضعیت بحرانی آن ریشه در عواملی چون ساخت 24سد در حوضه آبخیز ارومیه و تغییر الگوی کشت در منطقه (کاشت درختان سیب به جای انگور) دارد.
عباسپور که ریاست دانشکده محیطزیست و انرژی واحد علوم و تحقیقات تهران را نیز برعهده دارد درادامه گفت که سالانه 100هزار هکتار از جنگلهای کشور تخریب و 14هزار هکتار نابود میشود. این استاد دانشگاه از پیگیری طرح تنزل جایگاه سازمان حفاظت محیطزیست در مجلس رازگشایی کرد و گفت: طی 2ماه گذشته برخی طرحی را دنبال میکردند که براساس آن، جایگاه سازمان حفاظت محیطزیست در حد زیرمجموعه و بخشی از وزارت جهادکشاورزی تنزل پیدا کند. ریشهیابی این طرح نشان میدهد که وقتی با احداث جاده در جنگل ابر مخالفت میشود برخی طرحهایی از این دست را در مجلس مطرح و پیگیری میکنند.
عباسپور در پایان، راهکارهایی برای رفع معضلات موجود منابع طبیعی بهدست داد. بازبینی در قانون حفاظت از جنگلها، ضرورت توجه به ارزیابی زیستمحیطی در طرحهای عمرانی واجرایی، حضور فعالانه سازمان جنگلها و مراتع در شورایعالی حفاظت محیطزیست، اعمال مدیریت منابع طبیعی در تمامی عرصههای جنگلی با تأکید بر آمایش سرزمین و توجه رسانهها به معضلات منابع طبیعی ازجمله این راهکارها بود. به گفته عباسپور، با موافقت رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، کمیسیون حفاظت محیطزیست دراین نهاد شکل گرفته است.
80درصد شهرهای کویری در معرض خطرند
دکتر هادی کیادلیری، رئیس دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی واحد علوم و تحقیقات تهران نیز دراین مراسم از جنگلبانان تقدیر کرد و گفت که ما عادت کردهایم هرگاه اتفاقی میافتد جنگلبانان را مقصر بدانیم اما کمتر از آنها یاد میکنیم درحالیکه آنها همواره درخط مقدم حفاظت از عرصههای منابع طبیعی در حال جهادند. کیادلیری سپس به نکته ظریفی اشاره کرد؛ او گفت که 99درصد مردم حافظ طبیعت هستند و تنها یک درصد متجاوزند براین اساس باید با تمهیدات قانونی از حقوق 99درصد حافظان طبیعت در مقابل متجاوزان به طبیعت و عرصههای طبیعی دفاع کنیم.وی که ریاست انجمن علمی جنگلبانی ایران را نیز برعهده دارد دربخشی از سخنان خود از کمبود اعتبارات منابع طبیعی انتقاد کرد و گفت: تنها یک صدم درصد اعتبارات کشور به منابع طبیعی اختصاص دارد که این میزان بسیار ناچیز است.
او به مدیریت غلط منابع آب کشور اشاره کرد و افزود: براساس آمار، در پاییز امسال 70درصد سدهای کشور فقط 30درصد ظرفیت خود آب داشتهاند که این نشان میدهد تا چه اندازه ما در مدیریت منابع آب مشکل داریم. این عضو هیأت علمی در ادامه تصویر نگرانکنندهای از آینده کشور بهدست میدهد که ریشه در مدیریت غلط منابع آبی دارد. آنطور که کیادلیری میگوید بنا به مستندات موجود، در سال1956 میلادی قابلیت برداشت آب درایران برای هر نفر درسال 7هزار مترمکعب بوده که این آمار در حال حاضر به 1900مترمکعب رسیده است و آنطور که پیشبینیها نشان میدهد در سال2020 این آمار به کمتر از 1300مترمکعب برای هر نفر درسال میرسد. درنتیجه تا سال2050 میلادی 80درصد شهرهای حاشیه کویر وفلات مرکزی ایران خالی از سکنه میشود مگر آنکه تدبیری برای معضلات موجود بیندیشیم.
تجلیل از چهره ماندگار منابع طبیعی
در آغاز این نشست تفاهمنامهای به امضای رئیس سازمان جنگلها، مراتع و آبخیزداری کشور و رئیس دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات رسید که براساس آن، بستر همکاری میان این مرکز علمی با سازمان جنگلها و مراتع در زمینه تحقیقات کاربردی ایجاد میشود. در پایان نشست نیز از تلاشها و خدمات علمی، پژوهشی و اجرایی دکتر محمد حسین جزیرهای، چهره ماندگار منابع طبیعی ایران با اهدای لوح تقدیر و تندیس قدردانی شد.