نکرومه در سال‌های دور و قذافی در سال‌های اخیر از جمله اصلی‌ترین طراحان اتحاد آفریقا در قالب تشکیل دولت واحد یا ایالات‌متحده آفریقا بوده‌اند.
قذافی حتی پنجشنبه گذشته در ابیجان، پایتخت ساحل عاج بر تشکیل چنین دولتی با ارتش واحد 2میلیون نفری تاکید کرد.
در جریان اجلاس سران در آکرا قرار است رهبران آفریقا بعد از دریافت گزارش‌های کارشناسی و از جمله گزارش کمیته تحت هدایت موسوونی، رئیس‌جمهور اوگاندا اولین گام های مربوط به تشکیل ایالات‌متحده آفریقا را بردارند.
بر اساس برنامه‌ریزی‌های انجام شده این اتحادیه سیاسی آفریقایی که قرار است در حوالی سال 2015 مستقر شود در سه مرحله تشکیل خواهد شد.
در گام نخست بخش‌های اصلی که در آنها دولت واحد آینده فعال خواهد بود و به نام کل آفریقا عمل خواهد کرد، انتخاب می‌شود و در مورد نحوه تامین مالی و اجرایی کردن آن به مردم کشورهای قاره اطلاع رسانی خواهد شد. بخش‌هایی مانند ارتش و سیاست خارجی می توانند توسط دولت واحد آینده اداره شود.
در مرحله دوم تدوین قانون اساسی ایالات متحده آفریقا و همچنین تاسیس بانک مرکزی قاره در دستور کار قرار خواهد گرفت و بالاخره در مرحله آخر بعد از تصویب قانون اساسی آفریقایی در کشورهای عضو، اعضای دولت واحد آفریقا در انتخابات ملی و منطقه‌ای برگزیده خواهند شد.
اگرچه بحث همگرایی و اتحاد در کل آفریقا تقریبا مخالفی ندارد اما چگونگی و سرعت حرکت به سوی ایالات متحده آفریقا، کشورهای قاره را در دو دسته قرار می‌دهد.
در دسته اول کشورهایی قرار دارند که عقیده دارند باید به سرعت به این سمت حرکت کرد.
کشورهای غرب آفریقا و لیبی از این جمله هستند. قذافی در عین حال با رهبری و هدایت عملی اتحادیه کشورهای ساحل و صحرا (سین – صاد) که 25 کشور آفریقایی ( از 53 کشور عضو اتحادیه آفریقا) در آن عضو هستند به نوعی هدایت این تفکر را در متن اتحادیه آفریقا در اختیار دارد.
در مقابل کشورهایی چون آفریقای جنوبی حضور دارند که عقیده دارند دست کم برای رسیدن به ایالات‌متحده آفریقا 50 سال باید وقت صرف کرد و در این مدت باید به شیوه‌ای نظام‌مند مشکلات فراوان پیش‌رو را مرتفع ساخت.
آفریقای جنوبی به عنوان برترین اقتصاد قاره و ناگزیر موتور محرکه اتحاد و همگرایی، وزن و طرفداران خود را در قاره دارد و بی شک از تاثیرگذارترین‌‌ها در آینده همگرایی آفریقایی است.
واقعیت این است که در قاره 900 میلیون نفری آفریقا که در آن فقیر و غنی، سیاه و سفید و مسلمان و مسیحی در کنار هم معجونی گاه ناهمگون را تشکیل داده‌اند و با حجم گسترده‌ای از مشکلات اساسی روبروست تشکیل دولت واحد، دست‌کم در سال‌های نزدیک به یک رویا بیشتر شبیه است.
به هر تقدیر این راه حلی است که آفریقایی‌ها در اطراف آن اندیشه می‌کنند و اجلاس سران اتحادیه آفریقا در غنا روشن خواهد کرد که کدام یک از دو تفکر تشکیل دولت واحد غالب می شود: تفکر آفریقای جنوبی یا تفکر نوع قذافی که معتقد است دولت واحد می‌تواند حتی با حضور دو کشور نیز تشکیل شود.