در پی جدا شدن شبه جزیره کریمه از اوکراین و الحاق آن به روسیه خبرنگار خبرگزاری مهر گفتگویی با پروفسور نادر انتصار استاد و رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلابمای جنوبی آمریکا درباره تبعات این رخداد در روابط روسیه و غرب و تاثیر احتمالی آن در مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 و روابط ایران و اروپا انجام داده است که مشروح این گفتگو در زیر آمده است:
خبرنگار مهر - تبعات جدا شدن کریمه از اوکراین و الحاق آن به روسیه چه خواهد بود؟
پروفسور انتصار- بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، غربی‌ها به رهبران روسیه تعهد دادند تا قدم‌هایی بر ندارند که منجر به انزوای روسیه شود. اما غربی‌ها با گسترش پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) به برخی کشورهای کوچک جدا شده از اتحاد جماهیر شوروی به تعهدات خود احترام نگذاشتند. ولادیمیر پوتین و دولت او به این نتیجه رسیدند که نباید با سکوت در برابر گسترش ناتو به غرب به اقدامات غرب‌ها در حوزه نفوذ سنتی روسیه تن دهند. برای پوتین اوکراین خط قرمز روسیه بود و وقتی که غرب از خط قرمز روسیه عبور کرد ما شاهد اقدامات قوی از سوی پوتین در هفته‌های گذشته برای حفظ منافع ملی روسیه بودیم.
- نتایج احتمالی تنش بین روسیه و غرب چه خواهند بود؟ برخی معتقد هستند که اعمال تحریم ها علیه روسیه صرفا گام اول است و تحریم ها رفته رفته بیشتر خواهند شد و تنش‌های بیشتری به وجود خواهند آمد.
- اعمال تحریم علیه روسیه امن ترین اقدامی است که در مقطع کنونی غرب می تواند علیه روسیه اعمال کند و در قبال روسیه غرب گزینه نظامی ندارد به عبارت دیگر تکرار ورد "همه گزینه‌ها روی میز است" در قبال روسیه کارساز نیست. به احتمال زیاد در آینده نزدیک فقط تحریم‌ها افزایش خواهند یافت و همین امر موجب تخریب بیشتر روابط غرب و روسیه خواهد شد. بطور کلی غرب در برابر روسیه دارای محدودیت‌هایی است و فقط می‌تواند تحریم کند اما خود تحریم‌ها هم به مثابه خیابان دو طرفه است که به هر دو طرف آسیب می‌رساند.
- یکی از موضوعات حائز همیت برای اروپا امنیت انرژی است و می‌دانیم که اروپا وابسته به انرژی روسیه است. ایا می‌توانیم متصور شویم که اروپا بخواهد گاز ایران را به عنوان جایگزین گاز روسیه انتخاب کند؟
- این احتمال وجود دارد که اروپا بخواهد به منابع انرژی ایران به عنوان جایگزین در آینده نگاهی داشته باشد اما در حال حاضر با توجه به وجود تحریم‌های گسترده علیه ایران احتمال چنین کاری از سوی اروپا کم است. آمریکا هم در این موضوع دخیل است و قصد دارد به اولین صادر کننده گاز به اروپا تبدیل شود.
- اگر چنین اتفاقی رخ دهد چه تاثیری در مواضع روسیه در قبال برنامه هستهای ایران خواهد گذاشت؟
- در دهه گذشته روسیه زیرکانه از "کارت ایران" برای افزایش نفوذ خود هم در برابر غرب و هم در برابر ایران استفاده کرده است. اگر روسیه اهرم انرژی خود در قبال غرب را از دست دهد مجبور خواهد بود تا همکاری هستهای بیشتری با ایران داشته باشد. به هر حال همانطور که پیشتر گفتم احتمال اجرای چنین سناریویی در آینده نزدیک کم است.
- در طول هفته‌های گذشته شاهد دیدار کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و وزیر خارجه قطراز تهران بودیم همچنین وزرای خارجه ایران، ترکیه و آذربایجان هم در شهر وان ترکیه با هم دیدار کردند. آیا این به این معنی نیست که اروپا در پی جایگزین کردن گاز ایران به جای گاز روسیه است؟
- مجددا همانطور که قبلا گفتم تکرار می کنم که به خاطر وجود تحریم های گسترده علیه ایران چنین امکانی در حال حاضر برای اروپا وجود ندارد و در بهترین شرایط لغو تحریم های فعلی می‌تواند ما ه‌ها و شاید سال‌ها طول بکشد و اروپا نمی تواند چنین زمان طولانی انتظار بکشد و صبر کند.
----------------
- گفتگو از پیمان یزدانی