اینترنت و شبکه‌های اجتماعی آن، جمع آوری خبر و تولید آن را متحول کرده‌اند. به گونه‌ای که کارشناسان هشدار می‌دهند که اتکای بیش از‌اندازه به این ابزار می‌تواند به کیفیت روزنامه‌نگاری آسیب زند.
ربکا مک کینون (Rebecca MacKinnon) از تهیه کنندگان سابق سی ان ان، تحلیلگر خبری و یکی ازبنیان‌گذاران سایت صدا‌های جهانی در آمریکا در این باره می‌گوید؛ روزنامه نگار حرفه‌ای کسی است که از شبکه‌های اجتماعی برای جمع آوری اطلاعات استفاده می‌کند ولی گزارش‌های خود را به گونه‌ای تولید می‌کند که مشابه آن را نتوان در گوگل پیدا کرد.
مک کینون سال‌ها برای گسترش آزادی در اینترنت تلاش کرده است و به تازگی در سمپوزیوم شبکه‌های اجتماعی جهانی در دانشگاه آمریکن، واشنگتن در این باره سخنرانی کرده است.
او می‌گوید؛ اشکال ندارد که از شبکه‌های اجتماعی استفاده می‌کنید، ولی تنها به آنها اتکا نکنید و از پشت میز بلند شوید و به خیابان بروید. برای تهیه یک مطلب ناب تلاش و جستجوی حضوری کنید.
به اعتقاد او، روزنامه‌نگاران نباید با اتکای کامل به شبکه‌های اجتماعی و ابزارهای آنلاین دیگر؛ مهارت‌های حرفه‌ای خود را نادیده گرفته و پشت میزنشین شوند. آنها باید چشم‌های خسته خودرا از روی مانیتور برداشته و به صحنه زنده و پرتکاپوی جامعه برگردانند.
مک کینون می‌گوید؛ زمانی که در هنگ کنگ روزنامه‌نگاری درس می‌دادم، متوجه شدم که دانشجویان این رشته به طور کامل به ابزارهای آنلاین و شبکه‌های اجتماعی متکی و وابسته شده‌اند. در حالیکه ارزش واقعی کار روزنامه نگاران تکرار مطالب منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی نیست، بلکه تولید آن به صورت خلاق و منحصر به فرد است.
روزنامه‌نگاران تا زمانی که به محل وقوع رخداد یا در دل ماجرا حضور نداشته باشند، نمی‌توانند به خوبی از نحوه بروز و روند آن مطلع شوند. در نتیجه نمی‌توانند به سوال‌های مربوط به آن پاسخ دهند.
توصیه کلی به چنین روزنامه‌نگارانی که تنها به اتکای شبکه‌های اجتماعی کار می‌کنند. این است که مطالب زیر را حتما جدی بگیرند:
- روزنامه‌نگار حرفه‌ای باید دغدغه‌اش روزنامه‌نگاری باشد و مانند هر شغل و حرفه‌ای دیگر در تلاش برای کسب اعتبار بکوشد. بنابراین شما نمی‌توانید به عنوان روزنامه‌نگار اعتبار خود را از شبکه‌های اجتماعی بگیرید.
- قبل از تهیه مصاحبه و یا گزارش باید در خصوص آن اطلاعات کامل جمع آوری کنید، البته از منابع معتبر و سبک نوشتاری مربوط به آن را نیز رعایت کنید. نگوئید؛ چون روی اینترنت و آنلاین است، مهم نیست. برای این کار؛ به عشق به موضوع و به عشق به کار نیاز هست. ویرایش مطالب بعد از اتمام کار ضروری است. در صورتی که عده‌ای بر این باورند که ویرایش خبرها، مصاحبه‌ها و گزارش‌های آنلاین به دلیل سرعت انتقال و کمبود وقت، ضرورت ندارد. بر اساس همین تفکر است که سایتها پر از غلط و اشکال‌های مختلف نگارشی و نوشتاری شده است.
- یک روزنامه‌نگار نباید فراموش کند که مخاطبان او را در سطر سطر مطالبش رصد می‌کنند. بنابراین همه سطور نوشتارش باید واقعیت داشته باشد. ه همین سبب، برداشتن مطلب از شبکه‌های خبری بدون اطلاع از صحت و درستی آن ممکن است نه تنها شغل او را به خطر‌انداخته، بلکه به اعتبار محل کار او هم آسیب فراوان وارد کند. تک تک جمله‌های روزنامه نگار در مطلب منتشر شده، اعتبار و ارزش کاری او محسوب می‌شود. بنابراین ریسک نکنید.
- اینکه چگونه از صحت مطالبی که از روی سایتها و شبکه‌های اجتماعی برمی‌دارید، اطمینان حاصل کنید به توانایی شما در استفاده از موتورهای جستجو و دسترسی به منابع خبری مورد اعتماد و معتبر بستگی دارد. موتورهای جستجوی آنلاین در این زمینه به شما کمک خواهند کرد. البته اگر از نحوه جستجوی صحیح ْآگاهی داشته باشید.
بهتر است، خبرها و مقالات خارجی را در سایتها و به زبان اصلی آن جستجو کنید و این نیز نیاز به دانش کافی در آن زبان را می‌طلبد. در غیر این صورت بهتر است از درج مطلب، به صرف اینکه یک تحقیق است و یا خبری خارجی است، صرف نظر کنید. حتی اگر به نظر شما خبر یا مقاله بسیار منطقی، درست و بدون شبهه باشد. بدون آگاهی از منبع یا اینکه چه شخصی در چه جایگاهی این مطالب را بیان کرده یا نوشته است، برداشتن و یا کپی کردن مطلب ریسک بسیار بالای دارد.
- مهم‌تر از همه اینکه خبرهای خود را قبل از انتشار در وبلاگ و یا در شبکه‌های اجتماعی قرار ندهید. یا از صحبت کردن درباره آن با دوستان، اقوام یا هر اجتماع دیگر خوداری کنید تا از انتشار بی‌موقع خبر و بی‌ارزش شدن خبر جلوگیری کنید.
- برای تهیه مقاله، گزارش و یا خبرهای خاص حتما قبل از شروع کار سر‌دبیر خود را در جریان گذاشته و با او مشورت کنید.
- هنگام برداشت مقاله یا مطلب از سایت‌های اینترنتی، بعد از حصول اطمینان از منبع و صحت مطلب، بهتر است مطلب را با دانش و تحقیقات خود کامل‌تر کرده و چند خطی هم شما به آن اضافه کنید.
- گاهی‌هم از پشت مانیتور بلند شوید و قدری ورزش کنید و قدری راه بروید. بسیار مفید است! بد نیست از اداره خارج شوید و وارد سطح شهر شوید و با خبرهای واقعی نه مجازی که در فضای مجازی اینترنت یافت می‌شود، سروکله بزنید. به خبرهایی که اطراف شما و افراد جامعه و نیزدر فضای جامعه رخ می‌دهند، چشم و گوش بسپارید.
نیازی به سفر به شهرها، کشورها، مناطق جنگی و دور‌افتاده برای تهیه خبر ناب و خاص نیست. فقط کافی است در همین گوشه کنار‌ها، چشم‌ها و گوش‌های خود را تیز کنید و اگر احیانا، دوربینی همراه دارید، برای شکار کردن خبر آماده نگه دارید...
و نکته آخر اینکه در رشته روزنامه‌نگاری نیز مانند سایر شغل‌های حرفه‌ای، یادگیری و آموختن؛ پایانی ندارد. یک روزنامه‌نگار باید دایره اطلاعات و مهارت‌های خود را هر زمینه‌های کاری خود بیشتر و بیشتر کند. او باید دائما در حال خواندن، نوشتن، یادگیری مطالب، عکاسی، یادگیری نحوه صحیح کار با اینترنت و حتی یادگیری زبان‌های زنده دنیا مورد نیازش باشد.
حالا شما چه چیزهایی می‌توانید به این مطلب اضافه کنید.
منبع:scoop