چندین سال است که موسسات و شرکت‌های کرایه اتومبیل برای تحقق بخشیدن به این آرزوی افراد تازه به دوران رسیده دست به کار شده‌اند. آمارها نشان می‌دهد رانندگان زیادی هستند که برای دستیابی به این آرزو حاضرند حسابی دست به جیب شوند و برای یک روز سواری بی‌دغدغه بسته به نوع انتخاب‌شان بین 200 هزار تا 3/5 میلیون تومان هزینه کنند. همین موضوع باعث شده است موسسات کرایه اتومبیل به طور قارچ گونه‌ای رشد و حتی نمایشگاه‌دارها هم به این سمت گرایش پیدا کنند تا در رکود خرید و فروش، هزینه‌های نگهداری از ماشین‌های چند صد میلیونی‌شان تامین شود. این گزارشی از وضعیت بازار عجیب و پر پول کرایه اتومبیل است.
آمارها می گوید در سال 92 نزدیک به 250خودرو هر کدام به ارزش بالای 70هزار دلار وارد شده اند که 101خودرو قیمتی بالای 100هزار دلار داشته اند.در حقیقت میلیون ها دلار صرفا صرف دور دور کردن جوان ها در خیابان ها برای خودنمایی شده است. بخشی از این تجملات هم به عروسی ها کشیده شده است.
این روزها در بازار عجیب و غریب اجاره خودرو هر اتفاقی ممکن است رخ بدهد. بعضی از غول‌های اجاره خودرو که مدت‌هاست کارشان را شروع کرده‌اند و نگران جذب مشتری نیستند، قیمت‌های سرسام‌آوری برای اجاره خودروهای‌شان به خصوص برای برگزاری مراسم عروسی درنظر گرفته‌اند ولی سایر مؤسسات که اکثریت را تشکیل می‌دهند برای ایجاد رقابت و جذب حداکثری مشتری‌ها سعی می‌کنند تا با دریافت کمترین اجاره و خدماتی همچون نگرفتن سند، باک پر و اجازه گل‌آرایی ماشین جایگاه خود را تثبیت کنند. نمایشگاه‌های اتومبیل و مؤسسات کرایه اتومبیل در مقابل دادن سوئیچ اتومبیل گران قیمت‌شان یک قرارداد سفت و سخت می‌بندند و علاوه بر گرو نگه‌داشتن کارت ملی یک سند منگوله‌دار یا چک تضمینی به مبلغ خودرو دریافت می‌کنند تا مبادا کوچک‌ترین خللی در تجارت پرسودشان ایجاد شود. این مؤسسات کمتر درصفحات اینترنتی سرمایه‌گذاری می‌کنند و ترجیح می‌دهند با همان سیستم سنتی آگهی دادن در روزنامه‌های کثیرالانتشار برای خود مشتری جذب کنند.بیشتر مدیران این مؤسسات متفق‌القول هستند که در حال حاضر انواع خودروهای کارخانه مازراتی، لوکس‌ترین خودروهای کرایه‌ای محسوب می‌شوند که تنها در انحصار چند مؤسسه کرایه اتومبیل هستند. این خودروهای میلیاردی، در یک روز 9میلیون تومان اجاره داده می‌شوند. اما میان خودروهای موجود در کشور این پورشه‌پانامرا است که به‌دلیل زیبایی ظاهری بیشترین خواهان را در میان متقاضیان دارد. پانامرا روزانه بین 2تا 3/5 میلیون تومان اجاره داده می‌شود. تفاوت قیمت‌ها هم به تریم، آپشن‌های خودرو و صد البته انصاف موجر بستگی دارد. بعد از پورشه هم بی‌ام‌و با 2مدل X6و X3 گل سر سبد بازار است و در تهران روزی 5/2میلیون‌تومان اجاره داده می‌شود.
در بازار کرایه خودرو چه خبر است؟
یکی از شرکت‌ها که پیشوند بین‌المللی‌اش بدجور به چشم می‌آید ادعا دارد که تا‌کنون بیش از صدهزار اتومبیل کرایه داده است و می‌تواند علاوه بر تحویل فوری در فرودگاه‌های تهران و سایر شهرهای کشور در تمام فرودگاه‌های دنیا هم پذیرای متقاضیان باشد تا هر اتومبیلی را که مایل باشند در اختیارشان بگذارد. این شرکت بین‌المللی برای تحویل خودرو شرایط خاص خودش را هم ارائه می‌کند. از متقاضیان ایرانی یک فقره چک به مبلغ خودرو، یک جلد سند مالکیت یا جواز کسب یا 10درصد مبلغ خودرو به‌صورت نقدی، گواهینامه معتبر و کارت ملی طلب می‌کند و متقاضیان خارجی موظفند بلیت رفت و برگشت، مبلغ 5000دلار به‌صورت نقدی، گواهینامه بین المللی و گذرنامه را در اختیار شرکت قرار دهند. البته این مدارک برای خودروهای بدون راننده است و شرکت برای خودروهایی که راننده دارند سختگیری نمی‌کند ولی در عوض برای ماشین‌های با راننده در ازای هر کیلومتر سفر خارج از شهر بسته به نوع ماشین بین 700تومان تا 30هزار تومان هزینه مازاد دریافت می‌کند.
برای پی بردن به واقعیت دنیای اجاره خودروهای لوکس با 2نفر از اجاره‌کنندگان این ماشین‌ها هم‌صحبت شدیم تا به نکته‌های ریز اما اثر‌گذار پشت پرده این تجارت عظیم پی ببریم. این روایت تنها بخشی از ماجراهای این تجارت پر سود است که برخی انصاف را رعایت می‌کنند و برخی افراد سودجو، کلاه گشادی بر سر مستجرین خودروهای لوکس می‌گذارند.
مسعود و همسرش که چند ماهی است به خانه بخت رفته‌اند، توافق می‌کنند که برای عروسی‌شان سنگ تمام بگذارند؛ «ما هم مثل همه گفتیم یک شب هزار شب نمی‌شود. شب عروسی احتمالا! یک‌بار در تمام عمر اتفاق می‌افتد و باید برای همیشه ماندگار شود.» از همان روزهای اولی که قول و قرارهای عروسی را هماهنگ می‌کردند به این نتیجه رسیدند که ماشین شخصی مسعود را به خانواده بسپارند و یک بی‌ام‌و x6کرایه کنند؛ «من نظرم این بود که ماشین را با راننده کرایه کنیم تا هم فکر رانندگی نباشم و هم نگران تصادف کردن ولی خانم‌ام مخالف بود و می‌خواست تنها باشیم و حتی پیشنهاد کرایه لیموزین را هم نپذیرفت.» مسعود با خنده اعتراف می‌کند که این بار هم، خانم‌ها پیروز میدان بوده‌اند و آقا داماد مجبور می‌شود برای اطاعت امر بانو به چند مؤسسه کرایه اتومبیل مراجعه کند تا با شرایط آشنا شود و بهترین مورد را انتخاب کند؛ «قیمت‌ها به شکل باورنکردنی‌ای متفاوت بود و منشی‌ها از یک میلیون و صدهزار تومان تا 2/5میلیون تومان قیمت می‌دادند. علت را هم که می‌پرسیدم به سال ساخت، رنگ و آپشن‌های خودرو اشاره می‌کردند که هر چقدر هم دودوتا چهارتا می‌کردم به نتیجه‌ای منطقی برای آنقدر تفاوت قیمت نمی‌رسیدم، پس ترجیح دادم یک مدل مشکی با یک میلیون و دویست هزار تومان اجاره کنم.»
سند چی داری؟
اما ماجرا به این سادگی هم تمام نمی‌شود و نوبت به بستن قرارداد ترکمانچای آقا داماد با شرکت می‌رسد؛ «اکثر شرکت‌ها از قبل یک قرارداد محکم تنظیم کرده‌اند که در هر صورت به نفع‌شان باشد و کوچک‌ترین مشکلی برایشان پیش نیاید. یک سند ملکی به ارزش ماشین می‌خواهند و درصورت نداشتن سند، چکی به ارزش ماشین و یا 10درصد ارزش ماشین را به‌صورت نقدی دریافت می‌کنند. به غیراز اینها کارت شناسایی معتبر اجاره‌کننده را هم تا پایان اجاره نگه می‌دارند تا خیالشان راحت باشد اتومبیل سالم به پارکینگ برمی‌گردد. من سند خانه برادرم را به همراه کارت ملی‌ام دادم و قرارداد را امضا کردم. 10صبح که به همراه برادرم برای تحویل ماشین به نمایشگاه مراجعه کردم یک کارشناس فنی، تمام بدنه را نشان‌مان داد که هیچ‌گونه ایرادی نداشته باشد بعد هم گفت که یک دور با ماشین بزنم و اگر با ایراد فنی مواجه شدم به پارکینگ برگردم.» مسعود دورش را با ماشین می‌زند و می‌برد برای گل آرایی اما اتفاقات، بعد از مراسم عروسی شروع می‌شود و آقا داماد از کاری که کرده هر روز اظهار پشیمانی می‌کند و کار به دعواهای روزانه با همسرش می‌کشد؛ «من این ماشین را فقط برای خوشحالی همسرم اجاره کردم وگرنه خودم که ماشین داشتم. برای همین هر موقع به مشکل مالی می‌خوردم به یاد هزینه‌های اضافی که در عروسی خرج کردم می‌افتادم و همین باعث دعواهای بین من و همسرم می‌شد.» او می‌گوید که همین اجاره یک میلیون و دویست هزار تومانی تا پایان عروسی برایش بیشتر از 5میلیون تومان آب خورده چون همه خرج‌های بعد از کرایه ماشین عروس چند برابر شد؛ «برای گل‌آرایی قبل از اینکه گلفروش ماشین را ببیند 500هزار تومان می‌خواست اما تا ماشین را دید 900هزار تومان از من گرفت. برای دسته گل عروس و انعامی که از من گرفتند هم همین اتفاق افتاد و باعث شد از کاری که کرده‌ام پشیمان شوم.» مسعود پشیمانی‌اش را هم اصلا پنهان نمی‌کند؛ «آن موقع داغ بودم و تا همسرم پیشنهاد داد سریع قبول کردم اما بعد فهمیدم که چه کار غلطی کرده‌ام. برای همین پیش خانواده همسرم و خودش هم بارها گفته‌ام که اگر ذره‌ای عقل توی سرم بود چنین کاری نمی‌کردم.»
ماشین دوست دارم
محمد خودش ماشین دارد اما بنا به شرایط شغلی‌اش مدام به شهرهای مختلف سفر و دائما اتومبیل کرایه می‌کند. محمد بین دوستان‌اش به‌عنوان یک ماشین‌باز بالفطره شناخته می‌شود و به‌خاطر تنوع طلبی‌اش انواع ماشین‌های روز را رانده است و حسابی به چم و خم امور اجاره خودرو آشناست.محمدمی‌گوید:«موقع اجاره می‌گویند تمام ماشین‌ها بیمه بدنه دارند و هر اتفاقی بیفتد بیمه، خسارت را می‌دهد ولی در عمل هرگونه خسارتی به ماشین وارد شود به پای شما می‌نویسند و دست‌تان هم به جایی بند نیست. تازه این در مواقعی است که شما به ماشین خسارت زده‌اید. مواردی هم هست که وقتی متوجه می‌شوند اجاره‌کننده زیاد از ماشین سر در نمی‌آورد ماشین مورددار را اجاره می‌دهند و موقع تحویل به همان ایراد‌ها اشاره و جریمه‌های چند میلیونی طلب می‌کنند. اعتراض هم که بکنی تعمیرکارشان می‌گوید به ماشین فشار آورده‌اید و مشکل ایجاد شده است و حتی کار به دعوا و زد و خورد کشیده و اجاره‌کننده به جای تفریح سر از کلانتری و زندان در آورده است.»