اگر اين اتفاق نيفتد، ثبت ميراث تاريخ 7هزارساله ايرانيان در شوش، در صف طولاني 48اثر در انتظار ثبت قرار ميگيرد.هر كشور تنها يك بار فرصت دارد اثري را بهعنوان ميراث تاريخي به رأي اعضاي سازمان آموزشي، علمي و فرهنگي سازمان ملل متحد (يونسكو) بگذارد. به اين ترتيب اگر ثبت جهاني شوش با قرار گرفتن نام اين محوطه در فهرست انتظار، 48سال به تأخير نيفتد، ميتوان گفت كه در آينده نزديك نوبت طرح دوباره پرونده ثبت جهاني شوش در يونسكو ميسر نيست.
به همين دليل است كه معاون ميراث فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي، صنايعدستي و گردشگري كه براي دومين بار به محوطه تاريخي شهر شوش رفته است اعلام كرد: آبروي ايران در گرو ثبت جهاني شوش است. بر اساس گزارش ارسال شده به همشهري، محمدحسن طالبيان در بازديد از پايگاه ميراث فرهنگي شوش گزارش كاملي از فعاليت واحدهاي مختلف در پرونده ثبت جهاني شوش گرفت و علاوه بر بررسي ميداني اين محوطه 400هكتاري نظر نهايي را در مورد موضوعاتي كه در انتظار تصميم معاونت ميراث فرهنگي بود اعلام كرد. بهگفته طالبيان، آمادهسازي محوطه تاريخي شوش كه تمامي نيروهاي آن از پايگاههاي مجاور مانند چغازنبيل و شوشتر و دزفول بسيج شدهاند با ايدههاينو همراه است.
اقدام ضربتي براي ثبت جهاني شوش
پيش از اين نيز محمدرضا سعيدآبادي، دبيركل كميسيون ملي يونسكو در ايران گفته بود كه ثبت شوش در فهرست ميراث جهاني مهمترين اولويت كاري اين كميسيون در سال 93است.برخي كارشناسان اما معتقدند كه محوطه تاريخي شهر شوش با استانداردهاي جهاني فاصله زيادي دارد و طرح پرونده آن در يونسكو زودتر از موعد منطقي آن انجام شده است.
مدير پروژه ثبت جهاني شوش در اينباره ميگويد: در حال حاضر بدون تعطيلي در حال آمادهسازي محوطه براي حضور قريبالوقوع ارزيابان يونسكو هستيم و كارگروههايي در سطح استانداري و فرمانداري نيز در حال رفع ايرادهاي موجود هستند.
اشاره ارسطوزاده به ايرادهايي است كه هماكنون در محوطه تاريخي شهر شوش و حريم آن به چشم ميآيد. مسائلي كه اين مدير پايگاه ميراث فرهنگي و تيم فعال در روند ثبت جهاني شوش در پيش دارند، عبارتند از: رفع معارض و ساختوسازهاي بدون مطالعه در محدوده محوطه در سالهاي گذشته، اصلاح ارتفاعهاي غيرمجاز گرداگرد محوطه تاريخي شوش، تابلوها و مبلمان شهري كه بايد جابهجا يا حذف شوند، خاكبرداري از بخشي از محوطه، پاكسازي محوطه از گياهان تخريبكننده آثار تاريخي و مرمت بخشي از بقاياي محوطه تاريخي شوش كه از دوره عيلاميان، هخامنشيان، ساسانيان، دوره اسلامي و آثار دورههاي قاجار و معاصر به جاي ماندهاند.
ارسطوزاده كه پيش از اين سازههاي آبي شوشتر را نيز به ثبت در فهرست ميراث جهاني رسانده است، درباره فوايد ثبت محوطه تاريخي شوش در فهرست جهاني معتقد است: ما در ثبت جهاني سازههاي آبي شوشتر، در واقع تمام دانش و فناوري ساخت اين سازهها را به نام ايرانيان در جهان ثبت كرديم.
آنطور كه ارسطوزاده ميگويد: هدف اصلي اين است كه شوش به يك پژوهشگاه بينالمللي براي شناخت فرهنگ و تمدنهاي موجود در ايران از تمدنهاي عيلامي و بينالنهرين تا دوره معاصر براي بررسي دانشمندان سراسر جهان تبديل شود تا دانش و فناوري و مدنيت ايرانيان در معرض مطالعه و انتشار گسترده قراربگيرد.
27لايه تمدني از عيلام باستان تا دوره اسلامي
در حال حاضر يك جام 6هزار ساله با يك نقش بز با شاخهاي هلالي، لوح سنگي قانون حمورابي بهعنوان قديميترين قانون مكتوب در جهان و سرستونهاي كاخ آپاداناي شوش كه از اين محوطه تاريخي بهدست آمده است در موزه لوور فرانسه نگهداري ميشوند.
شهر باستاني شوش، پايتخت تمدن چندهزار ساله عيلاميان كه در دورهاي نيز پايتخت زمستاني هخامنشيان بود داراي 27لايه تمدني از دورههاي مختلف تاريخي در ايران است. لايهنگاريهاي باستانشناسي در تپهشاهي شوش وجود 15شهر تاريخي را ثبت كرد كه حاكي از تمدن و شهرنشيني عيلاميان بود. هر يك از اين لايهها يك يا چند دوره تاريخي را مشخص ميكنند كه لايههاي پانزدهم تا نهم مربوط به دورههاي مختلف عيلامي است؛ لايه هشتم مربوط به دوره هخامنشيان است و لايه هفتم به زمان سلوكيان ميرسد. لايه ششم و پنجم اين شهر نيز متعلق به اشكانيان است و لايه چهارم تمدن ساسانيان را در اين شهر ثابت ميكند و در نهايت لايههاي سوم و دوم و اول به دوران اسلامي ميرسد.