جنگنده‌هاي عراقي ديشب مواضع تكفيري‌ها را در شهرهاي سامرا و تكريت بمباران كردند. بر اساس آخرين گزارش‌ها نيروهاي زميني ارتش عراق شهرك مهم بيجي در نزديكي موصل را از شبه‌نظاميان داعش پس گرفتند. شبه‌نظاميان داعش ديشب بعد از موصل به سمت شهرهاي تكريت و سامرا حركت كرده بودند. در همين حال ديروز دولت تركيه بعد از نشست اضطراري رئيس جمهور، نخست‌وزير و فرمانده ارتش اعلام كرد: در صورت به خطر افتادن جان شهروندان تركيه توسط داعش، آنكارا وارد عمل خواهد شد. تكفيري‌ها در شهر موصل ده‌ها شهروند و ديپلمات ترك را به گروگان گرفتند.گفته مي‌شود تركيه به دنبال كسب اجازه از ناتو براي دخالت نظامي در عراق است.
در سال‌هاي اخير كمتر پديده‌اي در جهان وجود داشته كه با نگاه واحد غرب و شرق و شمال وجنوب روبه‌رو شده باشد و همه آن را تهديدي مشترك بدانند. پديده شوم تكفيري‌ها كه اين روزها خاورميانه را به خاك و خون كشيده‌اند، يكي از اين پديده‌هاي معدود است. گروه شبه‌نظامي تروريستي امارت اسلامي عراق و شام موسوم به داعش، كه از زايش‌هاي القاعده است، بعد از ماه‌ها خونريزي در سوريه، اكنون با تصرف بخش‌هايي از عراق مشغول قدرت‌نمايي است.
اين گروه از بعد از خروج نظاميان آمريكايي از خاك عراق، در اين كشور فعال بوده‌است. از 2سال پيش، داعش از عراق به سوريه نقل مكان كرد، به‌طوري‌كه سازمان ملل در گزارش سال گذشته خود، ميدان‌هاي جنگ عراق و سوريه را ميداني واحد براي القاعده ناميد. از زمستان گذشته با شدت گرفتن پيشروي‌هاي ارتش سوريه و بازپس‌گيري مواضع اشغال شده از شورشيان، داعش باز به عراق برگشت. فعاليت داعش در عراق در ماه‌هاي اخير در استان انبار شدت گرفت. اين هفته داعش به موصل رسيد و با عقب‌نشيني نظاميان ارتش عراق از اين شهر، اكنون گفته مي‌شود كه اين شهر در اشغال داعش است.
رسانه‌هاي خبري از فرار نيم ميليون عراقي از شهر موصل خبر دادند. شهر موصل در استان نينوا در مرز عراق با 2كشور تركيه و سوريه واقع است. موقعيت جغرافيايي شهر 2ميليون نفري و استان 3ميليون نفري نينوا كه موصل مركز آن است، در كنار منابع نفتي اين منطقه، باعث شده كه اين شهر اكنون در كانون اخبار جهان قرار بگيرد. تصرف اين شهر توسط شبه‌نظاميان داعش، زنگ خطر را در سراسر جهان به صدا درآورده است.
اكنون داعش دشمن مشترك شرق و غرب است. نيروهاي داعش بعد از تصرف موصل ده‌ها راننده تركيه‌اي را به گروگان گرفتند و ديروز كنسولگري تركيه را تصرف كردند. اكنون كشور تركيه نزديك به 100 گروگان نزد داعش دارد. به همين دليل ديروز دولت تركيه نشست اضطراري تشكيل داد و كردهاي شمال عراق از وعده دولت تركيه براي حمايت نظامي در مقابل داعش خبر دادند. نيروهاي داعش همچنين 450 ميليون دلار موجودي بانك موصل را در اختيار دارند.
داعش در عراق تنها نيست
ماجراي تصرف شهر موصل توسط داعش، به سادگي كه روز نخست به‌نظر مي‌رسيد نيست. گزارش‌هاي اوليه حاكي از آن بود كه بيش از هزار نيروي شبه‌نظامي داعش، از 3جهت وارد شهر شدند و طي چند ساعت ساختمان‌هاي دولتي را تصرف كردند. اين در حالي است كه گفته مي‌شد 150هزار نيروي امنيتي حفاظت از اين شهر را به‌عهده داشته‌اند پس اين معادله درستي به‌نظر نمي‌رسد. اكنون معلوم شده كه نيروهايي از ارتش پيشين عراق و از هواداران حزب بعث و صدام در اين عمليات داعش را حمايت كرده‌اند. نخست‌وزير عراق ديروز وعده داد كه طي ساعات آينده شهر را از داعش بازپس مي‌گيرد.
نوري مالكي همچنين گفت كه در ساختار نيروهاي امنيتي عراق حتما تجديدنظر صورت مي‌گيرد. گزارش‌ها از شهر موصل به نقل از شاهدان عيني، از آغاز اقدامات خشونت‌آميز داعش در اين شهر حكايت دارد. همچنين اكنون اين نيروها چند انبار سلاح‌هاي سبك و سنگين عراق را در اين شهر در تصرف خود دارند. اكنون علاوه بر ارتش عراق، نيروهاي نظامي منطقه كردستان موسوم به پيشمرگه‌ها و همچنين نيروهاي داوطلب مردمي از چند جهت در حال ورود به شهر موصل هستند تا آن را از تصرف شبه‌نظاميان داعش خارج كنند. همچنين ديروز شهر كركوك هم به حالت آماده‌باش نظامي درآمد تا براي جلوگيري از نفوذ احتمالي شبه‌نظاميان داعش آماده باشد. رسانه‌هاي عراقي ديروز از كشته و زخمي شدن چند نفر در انفجار 2دستگاه خودروي بمبگذاري شده در كربلا خبر دادند. براساس آمار اوليه از اين انفجار تاكنون 4نفر كشته و 10نفر زخمي شده‌اند.
واكنش خونسرد آمريكا
روزنامه آمريكايي وال‌استريت ژورنال ديروز به نقل از يكي از سخنگويان پنتاگون نوشت، وزارت دفاع آمريكا از نزديك تحولات موصل را زيرنظر دارد اما مقابله با داعش وظيفه نيروهاي نظامي عراق است. اين سخنگوي نظامي آمريكا گفته‌است، نقش واشنگتن در اين ماجرا مانند دكمه روشن يا خاموش دستگاه نيست كه بتوانيم سريع واكنش نشان دهيم. اين در حالي است كه در سال‌هاي گذشته كنگره آمريكا از تأييد فروش تسليحات سنگين نظامي به عراق خودداري مي‌كرد. دولت مالكي سال‌هاست كه درخواست تحويل جنگنده‌هاي اف16 از آمريكا را دارد اما اين درخواست هربار به بهانه‌اي با پاسخ منفي آمريكا روبه‌رو مي‌شد.
اكنون با بحراني شدن اوضاع عراق، تازه همين هفته گذشته آمريكا با تحويل اف16ها به عراق موافقت كرد. از سوي ديگر اقدام آمريكا در اخراج هزاران افسر عالي‌رتبه و ميان‌رتبه از ارتش عراق بعد از اشغال اين كشور و سقوط صدام، يكي ديگر از دلايل بروز فاجعه‌اي است كه اكنون عراق با آن روبه‌روست. همان زمان كه پل برمر، حاكم موقت عراق بعد از اشغال اين كشور، چنين تصميمي گرفت، تحليلگران در داخل آمريكا به او هشدار دادند كه اين كار پيامدهاي جدي خواهد داشت. اين نيروهاي اخراج شده هم باعث تضعيف بنيه ارتش عراق شدند و هم خودشان به نيروي بالقوه براي ايجاد ناامني‌هاي يك دهه گذشته در اين كشور تبديل شدند.
وضعيت نابسامان ارتش عراق
در ماه‌هاي اخير شمار نيروهاي فراري از ارتش عراق افزايش يافته‌است. ارتش عراق نيرويي متشكل از شيعيان و سني‌هاست. برخي گروه‌هاي سني مخالف دولت سعي در القاي اين موضوع دارند كه نيروهاي سني در حال ترك ارتش عراق هستند. اما روزنامه نيويورك‌تايمز ديروز با ذكر آماري اعلام كرد كه اين خبر صحت ندارد. اين روزنامه نوشت، ماه‌ها جنگ نامنظم با نيروهاي شبه‌نظامي در نقاط مختلف عراق، قواي نظامي اين كشور را خسته كرده و اين ربطي به نيروهاي شيعه و سني ارتش ندارد.
آمريكا ادعا مي‌كند كه 14ميليارد دلار براي تأمين و تجهيز نيروهاي امنيتي عراق در سال‌هاي گذشته هزينه كرده‌است. اما ماجراي تصرف شهر موصل توسط شبه‌نظاميان داعش نشان داد كه يا اين ادعا درست نيست و يا آمريكا در آماده‌سازي ارتش عراق بعد از اشغال اين كشور، ناكارآمد و ناكام بوده‌است. براساس آماري كه نيويورك‌تايمز منتشر كرده‌است، ارتش عراق روزانه 300نيرو را از دست مي‌دهد. اين از دست دادن به معني كشته‌شدن يا فرار است.
موصل؛ نگين انگشتري عراق
شهر 2ميليون نفري موصل را نگين انگشتري عراق مي‌نامند. علاوه بر موقعيت جغرافيايي ويژه اين شهر در مرز سوريه و تركيه و همچنين منابع نفتي آن، موصل كانون حمل‌ونقل و بازرگاني و تجارت عراق هم هست. اكنون قسمت غربي اين شهر در كنترل داعش است اما اين بخش مهم‌ترين قسمت موصل است.
تولد شوم داعش در عراق و سوريه
گروه امارت اسلامي عراق و شام موسوم به داعش در سال 2006به‌عنوان شاخه‌اي از القاعده در عراق رسما اعلام موجوديت كرد. در ماه‌هاي اخير به‌دليل شدت خشونت‌هاي اين گروه در سوريه، القاعده اعلام كرد كه داعش ديگر بخشي از القاعده نيست. شمار نيروهاي اين گروه بين 7 تا 10 هزار نفر برآورد شده‌است. رهبر اين گروه هم فردي به نام ابوبكر البغدادي است. اين گروه فعاليت خود را از اواخر سال2011 در سوريه با عنوان جبهه نصرت آغاز كرد اما سال گذشته اين دو گروه از هم جدا شدند. اكنون اين دو گروه در داخل خاك سوريه مشغول جنگ هستند.