نيروهاي مسلحي كه بيشتر از يك لشكرند، كجا بودند؟ نيروهاي پليس كه عمدتا زيرنظر شوراي تأمين استان هستند، كجا بودند؟ و چرا به وظيفه خود در دفاع از شهر عمل نكردند و اينكه داعش اين امكانات را از كجا آورده است؟ گاه عمليات نظامي مربوط به يك كشور است. يك كشور ارتش دارد و ارتش شمار زيادي پادگان. داعش رسما نه كشوري دارد نه پادگاني. اين همه خودرو با مسلسل‌هاي سنگين كجا بوده و چگونه يكمرتبه در كنار شهر موصل ظهور و بروز مي‌كند؟ مجموعه زيادي از پرسش‌ها درباره موصل مطرح مي‌شود.
مبحث ديگر اينكه اين توان از كجا آمده كه از موصل به سمت تكريت و استان صلاح‌الدين حركت مي‌كنند. اين عمليات نشان داد كه تروريسم خطري جدي است و توان تغييرات عمده را دارد. سقوط موصل تغييري بزرگ به شمار مي‌آيد و اگر اين تروريسم مهار نشود، تنها عراق را هدف قرار نخواهد داد بلكه كل كشورهاي منطقه را تهديد خواهد كرد. پس امنيت ملي كشورها و امنيت منطقه‌اي در تهديد اين گروه‌هاي تكفيري است.
در مقابل اين تهديد، همكاري كشورهاي مختلف ضروري است؛ همكاري در تعريف تروريسم و كيفيت مقابله با آن. متأسفانه تعريف و فهم واحدي از تروريسم وجود ندارد. تنها 2ماه پيش بود كه عربستان، جبهه النصره و داعش را تروريستي اعلام كرد. تركيه در روزهاي گذشته داعش را در فهرست تروريستي خود قرار داد. پس اين تقدم و تأخر زماني نشان‌دهنده نبود درك واحدي از تروريسم تكفيري است. موضوع ديگر اينكه برخي كشورها به‌علت تعريف متفاوتي كه دارند نه‌تنها با اين پديده مقابله نمي‌كنند بلكه به آن كمك مي‌كنند.
امكان ندارد داعش بتواند بدون حمايت يك كشور اينگونه حمله كند. در اين ميان، نيروهاي مسلح عراق كجا بودند و چرا اقدامي صورت ندادند. اين امر نشان‌دهنده يك تباني است. متأسفانه به‌علت همين تباني بود كه اين نيروها نجنگيدند بلكه سلاح خود را زمين گذاشتند و به‌عبارتي بهتر سلاح خود را تقديم داعش كردند. داعش شهر موصل را تصرف نكرده بلكه شهر را تحويل گرفته است.
نكته ديگر اينكه چرا مردم از موصل دفاع نكردند. اين نشان مي‌دهد كه اشكالي در رفتار دولت هست كه مردم را در كنار خود ندارد. مردم احساس مي‌كنند كه حقوق‌شان تضييع شده و در نهايت براساس همذات‌پنداري تصور مي‌كنند هر فردي كه عليه دولت مي‌جنگد، آمده تا حقوق‌شان را بگيرد. البته بخش وسيعي از مردم كه گريختند از اين افراد وحشت داشتند. متأسفانه برخي از رسانه‌ها به اين امر دامن مي‌زنند و احساس متفاوتي را القا كرده‌اند كه نوعي نارضايتي قبلي ايجاد كرده‌اند و افراد مسلح از آن بهره‌برداري كرده و آن را ابزار ورود به شهرها بدون مقاومت قرار داده‌اند.
كارشناس مسائل خاورميانه