وقتي به محل قرار مي‌رسم، بعد از آن همه تماس و تلاش فراوان كه موفق شده‌ام قرار مصاحبه‌اي با معاون فرهنگي اداره كل اوقاف و امور خيريه خراسان رضوي بگذارم، انتظار ديدن اين صحنه عجيب را ندارم: چهره‌اي نسبتا جوان اما خسته كه حاكي از چندين شبانه‌روز بي‌خوابي و تلاش بي‌وقفه است، درحالي‌كه با سر‌ودستي خاكي مشغول شست‌وشوي صحن خيمه‌الانتظار شده.
حجت‌الاسلام سعيد آخوندي، مدير مجموعه خيمه‌الانتظار كه از مجموعه‌هاي موفق در زمينه مهدويت است، در شلوغ‌‌ترين ساعات قبل از آغاز برنامه‌هاي دهه مهدويت، در گفت‌وگوي كوتاه با ما شركت كرد و از دغدغه‌ها و فعاليت‌هاي مجموعه‌هاي مهدوي برايمان گفت.
- به‌عنوان نخستين سؤال، هدف از تشكيل اين مجموعه و نحوه شكل‌گيري آن را برايمان بفرماييد.
پس از انقلاب اسلامي با آن مديريت و درايت جهاني حضرت امام(ره) مقدماتي براي آشنايي مردم كشور با جامعه مهدوي فراهم شد. اما از آنجا كه حاكميت حضرت حجت(عج) جهاني است، بايد مقدمات ظهور هم جهاني باشد. لذا 15 سال پيش ما در مشهد مقدس كه پايتخت معنوي ايران اسلامي است، با درنظر گرفتن نقشي كه خراسان در برپايي ظهور دارد، چنان‌كه براي مثال سيدحسني اهل خراسان است، بر خودمان فرض دانستيم جوان‌ها و اهالي شهرمان را حول اين محور دور هم جمع كنيم و قدمي برداريم براي آشنايي هر چه بيشتر هم‌محله‌اي‌هايمان با امام زمان(عج). مناسبتي هم كه انتخاب كرديم ايام نيمه‌شعبان بود. اما نكته‌اي كه بود اين بود كه همه اينها از يك اتاق شروع شد؛ ما محله‌اي كار كرديم اما جهاني فكر كرديم.
- چطور گستره مبحث انتظار را بين مخاطبانتان فراتر از يك محدوده خاص زماني كرديد؟
آن زمان كه اين حركت شروع شد، مراسم نيمه‌شعبان مختص بود به يك شبانه‌روز، اما بحمدلله اين فكر و انديشه نو باعث كه شد توجه‌ها به امر ظهور فراتر از يك شبانه روز بشود و كم‌كم تصميم گرفتيم كه فعاليتمان به كل سال تسري پيدا كند. ما فعاليت‌هايمان را از كانون خانواده با برگزاري دوره‌هاي مهدويت براي برادران و خواهران شروع كرديم. در همين زمان با خانواده شهيد نقيبي آشنا شديم كه مادر بزرگوار اين شهيد مي‌خواستند منزلشان را وقف كنند كه به توفيق الهي توانستيم ابتدا اين منزل را تبديل به حسينيه كرده و نمازهاي جماعت يوميه را در آن برگزار كنيم و به‌تدريج به فعاليت‌هاي آن بيفزاييم.
- چه كمبودي در عرصه اعتقادي جامعه مشاهده مي‌شود كه نياز به چنين مجموعه‌هايي ظهور و بروز پيدا مي‌كند؟
كمبود يك برنامه و چشم‌انداز در زمينه تخصصي مهدويت هميشه احساس مي‌شود. البته مركز فعاليت‌هاي فرهنگي بايد مسجد باشد، چنان‌كه مرجع فعاليت‌هاي خيمه‌الانتظار هم مسجد‌العلي(ع) است. اما متأسفانه بايد بپذيريم كه مسجد كم داريم. مثلا در مشهد براي هر 10هزار نفر يك مسجد داريم و حال اينكه در جامعه اسلامي بايستي حداقل براي هر هزار نفر يك مسجد وجود داشته باشد. علاوه بر اين، مساجد هم بايستي در سطح مساجد طراز اول جامعه اسلامي باشند، به همين منظور بايد كساني كه توانايي‌اش را دارند الگوسازي كنند تا بقيه هم پيشرفت كنند.
- چه برنامه‌اي براي توسعه فعاليت‌هاي اين مجموعه داشته‌ايد؟
برنامه اصلي ما نزديك شدن به 5 ضلع اصلي حكومت حضرت حجت(عج) بوده كه شامل 1- مباحث سياسي حاكميت جامعه مهدوي 2- مباحث اخلاقي 3- مباحث اعتقادي 4- مباحث فرهنگي و اجتماعي 5- مباحث اقتصادي مي‌شود. به همين منظور تمام برنامه‌ها را با همين اهداف پيش برديم. براي مثال در زمينه اعتقادي، مهدكودك مهدي ياوران كه نخستين مهد تخصصي مهدويت است را راه‌اندازي كرديم و در كنار آن آموزش‌هايي براي والدين قرار داديم. يا در زمينه اقتصادي از الگوي موقوفه‌هاي مشاركتي بهره برديم و در زمينه‌هاي فرهنگي هم فعاليت‌هايي مثل نمايش‌هاي آييني را توليد كرديم.
- خانواده‌ها چه ارتباطي با مجموعه برقرار كرده‌اند؟
4هزار خانواده با خيمه در ارتباط هستند. علاوه بر برنامه‌هايي كه در زمينه‌هاي اعتقادي و اخلاقي براي فرزندان و والدين اين خانواده‌ها درنظر مي‌گيريم، از نظر اقتصادي هم سعي مي‌كنيم به فكر مستضعفين باشيم. مثلا هر‌ماه چندين قرباني از سوي همين خانواده‌ها براي سلامتي حضرت صاحب‌الزمان(عج) ذبح مي‌شود كه با شناختي كه از خانواده‌هاي مستحق داريم بينشان تقسيم مي‌كنيم يا سالانه كمك هزينه چندين ازدواج را از همين محل موقوفات مشاركتي تأمين مي‌كنيم.
- چرا از ارگان‌هاي دولتي كمك نقدي نمي‌گيريد؟
تا‌كنون هيچ كمكي را از هيچ ارگان دولتي نگرفته‌ايم و معتقديم تشكل‌هاي مردمي بايستي مردمي اداره شوند. دولت تنها بايستي از فعاليت‌هاي فرهنگي اينچنيني پشتيباني كند كه پشتيباني‌هاي معنوي در اين موارد مهم‌تر است چرا كه مجموعه‌هاي فرهنگي و مردمي اگر وابستگي دولتي پيدا كنند، مدتي شكوفا خواهند بود و بعد افول خواهند كرد. حتي در مكان مقدسي مثل مسجد، اگر مسجدي باشد كه مردم ساخته باشند و مديريت كنند، هميشه شلوغ و با صلابت خواهد بود اما اگر مسجدي را شخص خاصي ساخته باشد و منحصرش كند به‌خود و اطرافيانش بعد از مدتي خالي از نمازگزار مي‌شود.
- با وجود انحرافات متعددي كه برخي در زمينه مقوله انتظار به‌وجود آورده‌اند، چه راهنمايي وجود دارد كه از شاخص انتظار مهدوي خارج نشويم؟
يك مجموعه مهدوي بايستي از 6مبنا تبعيت كند تا از محدوده واقعي مقوله انتظار خارج نشده و در عين حال خروجي مناسب در سطح جامعه داشته باشد: 1-ولايتمداري 2-گفتمان‌سازي3-جريان‌سازي 4-الگوسازي 5-مردمي بودن 6- حركت به سمت جامعه مهدوي براساس اولويت‌ها. اين مباني در اصل مباني انقلاب اسلامي هستند و در راس آنها ولايت‌پذيري قرار دارد؛ به‌عبارت بهتر هر مجموعه مهدوي كه بر مبناي اصول انقلاب اسلامي چيده نشود، دچار انحطاط شده و مجموعه‌اي كه ولايتمدار نباشد دچار انحراف مي‌شود.
مهد مهدي‌ياوران
در ميانه مصاحبه با حجت‌الاسلام آخوندي، بارها روند گزارش به‌خاطر مراجعه كودكان و نوجوانان به وي قطع شد. وقتي از رمز و راز اين‌همه ارتباط‌گيري قوي مي‌پرسم، به يكي از نونهالان 6 ساله‌اي كه در اطرافمان مشغول بازي است، اشاره مي‌كند و مي‌گويد: «اين بچه‌ها همه يا عضو حسينيه‌اند يا مهد مهدي ياوران و اين عضويت تنها يك رفت‌وآمد ساده به يك مجموعه نيست بلكه يك كار اعتقادي و قوي است، به‌طوري كه اين كودكان در همين سن كم به راحتي قاري قرآن هستند و به مرور با مفاهيم قرآني انس مي‌گيرند». همين حرف‌ها باعث مي‌شود تا از ايشان بخواهم كمي بيشتر راجع به ارتباط‌گيري با خانواده‌ها بگويد؛ «ما تلاش كرديم تا كارهاي تربيتي مهدويت را به درون نهاد خانواده ببريم و در سال 92 اين توفيق حاصل شد كه نخستين مهد تخصصي در حوزه مهدويت را در استان خراسان با نام مهد مهدي‌ياوران تاسيس كنيم. مربيان ما براساس مباحث مهدوي استعداديابي و براي كار با كودكان تربيت شدند و بعد از چند سال نيروسازي، مهد راه‌اندازي شد. همين‌ها باعث شد تا مهد در نخستين سال فعاليتش حائز رتبه برتر شود. متأسفانه مهد‌ها الآن محل كسب درآمد شده‌اند. اما چون در اينجا هدف كار تربيتي است براي همين اول شرط مي‌كنيم كه مادر كودك هم براي دوره آموزشي بيايد چراكه اقتضاي اصول تربيتي ما اينگونه است. مثلا اگر به كودك بگوييم دروغگو دشمن خداست و كودك شب‌ها در منزل ببيند مادرش دروغ مي‌گويد ذهنش به‌هم مي‌ريزد. براي همين ما طرح پدران در انتظار و مادران در انتظار را براي والدين كودكان اجرا مي‌كنيم. البته هدفمان اين است كه در آينده، دبستان، دبيرستان و شايد حوزه علميه تخصصي در اين زمينه نيز تاسيس شود.»
از خلقت تا ظهور
حسن بابايي، معاون اجرايي خيمه‌الانتظار درباره نمايش‌هاي آييني اين مجموعه مي‌گويد: «براساس فرموده مقام معظم رهبري كه معتقدند مسائل مذهبي را مي‌توان با مباحث فرهنگي و هنري گره زد، ما هم مباحث تخصصي مهدويت را در قالب نمايش‌هاي آييني كه يك حركت بكر و تازه‌اي بود ارائه كرديم. به اين ترتيب از پنجم شعبان تا نيمه شعبان در محل خيمه‌الانتظار برنامه داريم و از روز نيمه شعبان هم به‌مدت 10 شب نمايش‌هاي آييني خواهيم داشت كه تقريبا تخمين مي‌زنيم امسال هم 50هزار نفر استقبال كنند. اين كار تلفيقي از كار هيأتي و مذهبي با نمايش و هنر است؛ يعني به‌طور همزمان تئاتر، مداحي و سخنراني در كنار هم هستند. به نوعي ما آنچه را كه سخنران وعظ مي‌كند، براي مردم به نمايش مي‌گذاريم.حدود 150نفر در اين نمايش زحمت كشيده‌اند».
آيتم اول اين نمايش آييني مربوط به حضرت آدم(ع) مي‌شود، آيتم دوم نيز مربوط به حضرت نوح(ع) است و بعد از آن رسالت حضرت ختمي مرتبت(ص) و واقعه غدير و كربلا به نمايش درمي‌آيد. سپس نمايشي از دوره‌هاي قبل و بعد از ميلاد حضرت حجت(عج) و غيبت صغري و نواب اربعه و درنهايت، بحث غيبت كبري و اتصال انقلاب اسلامي به انقلاب جهاني حضرت نمايش داده مي‌شود. محل برگزاري نمايش‌هاي آييني در مشهد، مجتمع آيه‌ها، به نشاني حدفاصل ميدان جمهوري اسلامي و ميدان جهاد، همزمان با اقامه نماز مغرب و عشا و از نيمه‌شعبان به‌مدت 10 شب است.