به گزارش مركز روابط عمومي و اطلاع رساني متن كامل اين دستورالعمل به شرح زير است.
- دستورالعمل نحوه مشاركت درساخت و نگهداري راه‌هاي روستايي
در اجراي بند 8 اصل 3 قانون اساسي (1) و بند 4 سياست‌هاي كلي نظام در بخش حمل و نقل (2) و بند 1 سياست‌هاي كلي اقتصاد مقاومتي (3)، دستورالعمل نحوه مشاركت در ساخت و نگهداري راه‌هاي روستايي به شرح زير ابلاغ مي گردد:
فصل اول-كليات و تعاريف
مشاركت كننده (خير): اشخاص حقيقي يا حقوقي غير دولتي كه از منابع خود اقدام به كمك مالي، فني،خدماتي، ماشين‌آلات، تامين مصالح، تامي عرصه و اعيان، احداث، توسعه، تجهيز و نگهداري راه و اهدا آن‌ها به وزارت راه و شهرسازي اقدام كنند.
مشاركت: عبارت است از كمك‌هاي مالي، فني،خدماتي، تامين ماشين‌آلات، مصالح، زمين (ملك)، معدن و ...
راه روستايي: انواع راه‌هاي فرعي و روستايي كه براي بهره برداري عموم مورد استفاده قرار مي گيرند و مبدا يا مقصد آن يك روستا بوده در سامانه اطلاعات جغرافيايي راه روستايي ثبت شده باشد.
احداث راه روستايي: اجراي تمام يا بخشي از عمليات عمراني براي زيرسازي، روسازي، بهسازي، تعريض، اصلاح مسير در نقاط حادثه خيز، احداث ابنيه فني، اجراي تاسيسات و تجهيزات (نمازخانه، راهدارخانه، سرويس بهداشتي، پاركينگ و مراكز رفاهي بين راهي)
نگهداري راه روستايي: كليه عمليات مورد نياز براي نگهداري و تامين سطح سرويس راه روستايي از قبيل قيرپاشي، برف روبي، بازرسي، تامين و تعمير ابنيه فني، تاسيسات تجهيزات ايمني، تابلوها و خط كشي‌هاي لازم، رفع نقاط حادثه خيز، اجراي روكش و لكه گيري موضعي
مجوز:اعلام موافقت و امضاي تفاهم نامه با مشاركت در احداث و نگهداري راه روستايي از طرف نماينده قانوني وزارت راه و شهرسازي
1- دولت جمهوري اسلامي ايران موظف است براي نيل به اهداف مذكور در اصل دوم همه امكانات خود را براي امور زي بكار گيرد: مشاركت عامه مردم در تعيين سرنوشت سياسي، اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي خويش
2- فراهم كردن زمينه جذب سرمايه‌هاي داخلي و خارجي و جلب مشاركت مردم و گسترش بيمه در همه فعاليت‌هاي بخش حمل و نقل
3- تامين شرايط و فعال سازي كليه امكانات و منابع مالي و سرمايه‌هاي انساني و علمي كشور به منظور توسعه كارآفريني و به حداكثر رساندن مشاركت آحاد جامعه در فعاليت‌هاي اقتصادي با تسهيل و تشويق همكاري‌هاي جمعي و تاكيد بر ارتقا درآمد و نقش طبقات كم درآمد و متوسط
فصل دوم-انواع مشاركت در احداث و نگهداري راه روستايي
مشاركت مالي: انواع مشاركت اعم از نقدي و يا تامين منابع مالي به صورت وام (با تضمين مشاركت كننده) با منشا داخلي و يا خارجي كه توسط مشاركت كننده تامين مي گردد. (در اين حالت متقاضي خودش اجراكننده نيست)
مشاركت اجرايي: مشاركت در عمليات اجرايي پروژه، يا بخشي از آن علاوه بر مشاركت مالي
تبصره: هرگونه مشاركت با منشا خارجي بايد پس از اخذ مجوز از مراجع رسمي و قانوني ذيربط صورت گيرد.
فصل سوم - تسهيلات و كمك‌هاي وزارت راه و شهرسازي در احداث و نگهداري راه روستايي
وزارت راه و شهرسازي در اجراي وظايف مرتبط بويژه ماده 232 قانون برنامه پنجم و براساس قوانين بودجه سنواتي، به منظور گسترش مشاركت‌هاي مردمي در احداث ونگهداري راه‌هاي روستايي داراي مجو، تسهيلات و كمك‌هاي ذيل را براي اجراي طرح‌هاي مورد نظر به عهده مي گيرد:
بررسي و كنترل مطالعات و نقشه‌هاي اجرايي-كنترل امور فني و مهندسي مورد نياز شامل بررسي و تصويب مطالعات اوليه و تفصيلي و نقشه‌هاي اجرايي پروژه‌ها از سوي كارشناسان وزارت راه و شهرسازي و ادارات كل ذيربط صورت مي پذيرد. قبل از شروع عمليات اجرايي مطالعات و نقشه‌هاي اجرايي بايد از سوي ادارات كل راه و شهرسازي و در صورت نياز مهندسان مشاور ذيصلاح، تهيه و به تصويب مراجع ذيربط برسد.
همكاري در تامين زمين محل اجراي پروژه-به منظور امكان اجراي پروژه‌ها، همكاري لازم از سوي اداره كل راه و شهرسازي مربوطه براي تامين زمين محل اجراي پروژه مطابق نقشه‌هاي اجرايي مربوطه صورت مي پذيرد شروع عمليات اجرايي قبل از تامين و تملك زمين به نفع دولت ممنوع است.
تامين مصالح-بخشي از مصالح و تجهيزات مورد نياز پروژه‌هاي مورد تاييد در شبكه راه‌هاي روستايي حسب مورد و در چارچوب مقررات از سوي معاونت راه روستايي وزارت راه و شهرسازي يا ادارات كل راه و شهرسازي استان‌ها تامين مي گردد.
كنترل و نظارت فني درحين عمليات اجرايي-به منظور تطبيق مشخصات اجرايي پروژه با مشخصات فني مورد نظر، كنترل و نظارت عاليه فني درحين عمليات اجرايي براساس استانداردها، آيين نامه‌ها و دستورالعمل‌هاي فني واجرايي از سوي ادارات كل راه و شهرسازي استان‌ها و معاونت راه و روستايي صورت مي پذيرد. (انتخاب دستگاه نظارت و آزمايشگاه كنترل و آزمايشگاه كنترل كيفي، با تاييد اداره كل راه و شهرسازي استان انجام مي شود.)
فصل چهارم-شرايط مشاركت كننده و مراحل مشاركت
شرايط مشاركت كننده:
مشاركت كننده در اجراي پروژه‌ها بايد داراي صلاحيت فني و اجرايي بوده يا مجري واجد صلاحيت را معرفي كند.
مراحل بررسي پيشنهاد، صدور مجوز و انجام طرح‌هاي مشاركتي
آگاهي از طرح‌ها و پروژه‌هاي مورد مشاركت در شبكه راه‌هاي روستايي كه توسط ادارات كل راه و شهرسازي معرفي مي گردند.
ارائه پيشنهاد مشاركت از سوي مشاركت كننده براساس اطلاعات به روز شده طرح يا پروژه مورد نظر با ارسال نامه از سوي متقاضي و يا تنظيم صورت جلسه اوليه مذاكرات و مجوز اجرا.
تنظيم تفاهم نامه اوليه مشاركت دو جانبه (نماينده وزارت راه و شهرسازي و مشاركت كننده) و يا سه جانبه (نماينده وزارت راه و شهرسازي، مشاركت كننده و انجمن خيرين راه و ترابري) مطابق نمونه پيوست كه در آن تعهدات طرفين، زمان بندي و مشخصات فني و اجرايي مورد نظر بطور دقيق و شفاف قيد گردد.
تكميل و تصويب مطالعات تفصيلي از سوي ادارات كل راه و شهرسازي استان‌ها يا مهندسان مشاور ذيصلاح
بررسي و حصول اطمينان از توان فني و اجرايي و صلاحيت پيمانكار پروژه از سوي وزارت راه و شهرسازي (داشتن دانش فني، سرمايه، نيروي انساني ، ماشين آلات و مديريت متناسب)
تامين زمين محل پروژه با تنظيم صورت جلسه مربوطه توسط مشاركت كننده و ادارات كل راه و شهرسازي استان‌ها و تملك آن به نام دولت با نمايندگي وزارت راه و شهرسازي
شروع عمليات اجرايي با تهيه ساختار شكست كار پروژه و زمان بندي اجرا
ثبت مشخصات و برآورد پروژه در سامانه مشاركت مردمي معاونت راه روستايي
تكميل پروژه و تحويل آن به ادارات كل راه و شهرسازي استان‌ها با تنظيم صورت جلسه به همراه مستندات فني مرتبط و نصب تابلوي در محل پروژه حاوي خلاصه اطلاعات پروژه و نام و مشخصات مشاركت كننده (خير) در محل پروژه
رسيدگي به اختلافات
مرجع تفسير تفاهم نامه و رسيدگي به اختلافات معاونت راه روستايي وزارت راه و شهرسازي است و طرفين ضمن پذيرش و رعايت نظرات معاونت مذكور حق مراجعه به مراجع قضايي را از خود سلب مي كنند و نظر صادره قطعي و لازم الاجرا براي طرفين است.
فصل پنجم-ساير اقدامات در اجراي پروژه‌هاي مشاركتي
با توجه به آن‌كه مشاركت كنندگان، به عنوان عضو انجمن خيرين راه و ترابري محسوب مي گردند اقدامات ذيل در فرآيند مطالعه و اجراي پروژه‌هاي مربوطه صورت پذيرد:
مشخصات و اطلاعات پروژه‌هاي مشاركتي در دست اجرا و خاتمه يافته توسط ادارات كل راه و شهرسازي استان‌ها در بانك اطلاعاتي و سامانه GIS راه روستايي به صورت يك لايه مجزا درج گردند.
هر ماهه گزارش پيشرفت فيزيكي و ريالي پروژه‌ها، از سوي ادارات كل راه و شهرسازي استان‌ها، براي معاونت راه و روستايي ارسال و يا بر وي سامانه‌هاي مورد نظر درج گردند.
با عنايت به لزوم رعايت رعايت نظرات خيرين، لازم است امكان بازديد كنترل و نظارت بر پروژه براي مديران و كارشناسان معاونت راه روستايي و انجمن خيرين راه و ترابري ميسر باشد.
ادارات كل راه و شهرسازي استان‌ها موظفند نسبت به مستندسازي مراحل اجرايي پروژه‌ها اقدام‌ها و گزارشات و مستندات مربوطه را به همراه يك نسخه از صورت جلسه تحويل پروژه، در پايان كار براي معاونت راه روستايي ارسال و بر روي سامانه‌هاي الكترونيكي مورد نظر نيز درج كنند.