نه از كوهي گذشتيم و نه از جاده‌اي؛ موبايل روي پيشخوان آشپزخانه بود. آن را برداشتيم و رفتيم سراغ دوست برادرمان، شايد سري به همين مغازه موبايل فروشي سرخيابان زديم؛ او يك برنامه براي ما نصب كرد و ما وارد يك شبكه‌ي اجتماعي بي‌دردسر شديم كه هميشه و در هر لحظه همراه ماست و حالا ديگر كسي نمي‌گويد از پشت كامپيوتر بلند شو... حالا لپ‌تاپ مي‌تواند حسابي خاك بخورد.
نتايج تحقيق مركز مطالعات و تحقيقات پيو در آمريكا نشان مي‌دهد كه 81 درصد از نوجوانان در دنياي ديجيتال بزرگ مي شوند و در شبكه‌هاي اجتماعي فعالند. اين درست كه ما در ايران آمار درستي در اين زمينه نداريم، اما با نگاه دقيق به اطرافيان و دوستانمان مي‌توانيم يك آمار نسبي و غيررسمي به‌دست بياوريم.
اين روزها نوجوانان که از مدت‌ها پیش همه موبایل دار شده بودند بيش‌ترین استفاده را از شبکه‌هاي اجتماعي می‌کنند و به این دنیای عجیب علاقه‌مندند، درحالی که این کار نیاز به مراقبت دارد؛ مثل وقتی که در چت‌روم‌ها دروغ می‌گفتند، این‌جا هم خطر در کمین است، مراقب باشیم، پينوكيو نباشيم.
- وقتي دنيا در يك صفحه‌ي كوچك جا مي‌گيرد
ما دنياي ديگري داريم. دنيايي كه در صفحه‌ي كوچك يك موبايل يا تبلت جا مي‌گيرد، دنيايي كه در آن همه هستند و همه جور اطلاعات در آن رد و بدل مي‌شود؛ در يك اجتماع مجازي.
و مثل هر جاي ديگري، حضور در اين اجتماع هم ممكن است زيان‌بار باشد؛ به‌ويژه اگر بعضي از ما فرهنگ استفاده از آن را نداشته باشيم. به گفته‌ي كارشناسان، بی توجهی به سلامت خود، اجتناب از فعالیت‌های مهم زندگی، کاهش روابط اجتماعی، نادیده گرفتن خانواده و دوستان و افت تحصیلی از نتايج زيان‌بار احتمالي استفاده‌ي بدون فكر از اين شبكه‌هاست.
قرار نيست فضاهای مجازی، شبكه‌هاي اجتماعي و چت‌روم‌هاي اینترنتی به‌عنوان وسیله‌ای برای پر کردن اوقات فراغت ما تبديل شوند. قرار نيست تابستان اين گونه بگذرد. اين دنياي مجازي همه‌ي دنياي ما نيست.
گرچه گاهي اين شبكه‌ها جذاب و پركشش مي‌شوند، اما قرار نيست استفاده‌ي نامناسب از آن‌ها باعث ايجاد شكاف بين ما و خانواده‌هايمان شوند.
البته حضور در شبكه‌هاي اجتماعي مي‌توانند فوايدي هم داشته باشد، اگر از آن‌ها درست استفاده كنيم. سلامت نيوز در گزارشي به اين نكته پرداخته كه شبكه‌های اجتماعی به‌دلیل افزایش معاشرت‌پذیری و كسب تجربه‌های اجتماعی برای نوجوانان مي‌توانند نقش مثبتی داشته باشند.
طرفداران این نظریه هم‌چنین نوع روابط خانوادگی را در استقبال از شبكه‌های اجتماعی مؤثر می‌دانند و براساس تحقیقات آن‌ها، كیفیت مناسب ارتباط در شبكه‌های اجتماعی می‌تواند باعث تقویت رابطه با پدر و مادر شود، زیرا ارتباطات آنلاین نقش مكملی در توسعه‌ي رفتارهای معاشرتی نوجوانان ایفا می‌كند.
علاوه براين، ارتباط با شبكه‌های اجتماعی آنلاین غالباً در محیط خانه انجام می‌شود و فرزندان هم‌چنان فرصت ارتباط چهره به چهره با والدین را دارند .
از سوي ديگر بر اساس فرضیه‌ي جبران اجتماعی، استفاده از این شبكه‌ها باعث كاهش افسردگی در افرادی می‌شود كه از فقر منابع اجتماعی رنج مي‌برند.
- نه، اعتماد نكن!
پليس فتا، (پليس فضاي توليد و تبادل اطلاعات نيروي انتظامي جمهوري اسلامي ايران) براي كاربران نوجوان و كودك شبكه‌هاي اجتماعي، توصيه‌هايي دارد كه بهتر است قبل از ورود به اين شبكه‌ها با آن‌ها آشنا شويم.
براساس اين توصيه‌ها بهتر است كاربران شبكه‌هاي اجتماعي، به‌خصوص كودكان و نوجوانان تفاوت بین اشتراک‌گذاری اطلاعات و فاش کردن اطلاعات را بدانند. مثلاً وقتی در اینترنت صحبت از به اشتراک‌گذاری عکس، عقاید، تجربه‌ها و ... است بياموزيم كه هرگز اطلاعات شخصی، شماره‌ي تماس، آدرس و.. را به اشتراک نگذاريم. هم‌چنین بدانيم اگر عکس یا اطلاعاتی را در اینترنت به اشتراک گذاشتيم، اگرچه می‌توان بعدها آن را حذف کرد، اما امکان خطر حتی در همان زمان کوتاه وجود دارد و نمی‌توان اثر آن را به کلی از بین برد.
هرگز با غریبه‌ها در محیط مجازی صحبت نکنيم، حتی اگر در حین صحبت کردن بتوانيم آن‌ها را ببینيم. گفت‌وگو با فرد غریبه‌‌ي آنلاین، مي‌تواند خطرناک و مضر باشد. در برقراري چنين ارتباط‌ها و گفت‌وگو‌هايي ممکن است رابطه‌اي شكل بگيرد و آن فرد غریبه این رابطه را تا زمانی که به او اعتماد پیدا کنيم ادامه مي‌دهد و این موضوع می‌تواند موجب سوء استفاده از ما شود.
دسترسی به اطلاعات پروفایل خود را برای همه محدود كنيم، به جز افراد نزدیک و مورد اعتماد و امن. تنظیمات با دقت حريم خصوصي در شبكه‌هاي اجتماعي، به کاربران این اجازه را می‌دهد كه از نظر امنيت اطلاعات شخصي، انتخاب کنند اطلاعات خود را با چه کسانی به اشتراك بگذارند.
همیشه ارتباط دوستانه‌ي خود را با پدر و مادرحفظ کنیم وآن‌ها را در جريان هر مشکل یا مسئله‌ای که برای ما در فضای مجازی رخ داد بگذاريم. ممكن است ابتدا با برخورد ناراحت‌كننده‌اي روبه‌رو شويم، اما بدانيم كه آن‌ها حتماً بهترين كمك را به ما خواهند داد.