به گزارش ایسنا، به نوشته روزنامه حریت، مسعود بارزانی، رئیس اقلیم کردستان عراق پس از دیدای با نیکولای ملادنف، نماینده ویژه سازمان ملل در عراق گفت: ما از سازمان ملل می‌خواهیم تا در تحولات کرکوک و دیگر مناطق مورد مناقشه عراق، جایی که قرار است رفراندومی شفاف برگزار کنیم، مشارکت داشته باشد.
پس از آنکه ارتش عراق اواسط ژوئن سال جاری میلادی به دنبال حملات گسترده شبه نظامیان دولت اسلامی عراق و شام موسوم به "داعش" از شهر کرکوک خارج شد، نیروهای پیشمرگ دولت منطقه‌ای کردستان عراق کنترل این شهر نفت‌خیز را به دست گرفتند.
در ماده 140 قانون اساسی عراق آمده است، یک رفراندوم می‌تواند در کرکوک و دیگر مناطق مورد مناقشه با هدف تعیین خواسته مردم برای اینکه می‌خواهند چه نوع دولتی در آنجا تشکیل دهند برگزار شود.
بارزانی ضمن ادعای این مساله که کرکوک جزو منطقه کردستان عراق است گفت: دولت منطقه‌ای کردستان عراق مجبور نیست بهای سیاست‌های اشتباه بغداد را بپردازد. در پی سیاست‌های نادرست بغداد، تروریست‌ها همسایه منطقه کردستان عراق شده‌اند. اما نیروهای پیشمرگ به اقدامات حفاظتی خود از مرزها ادامه خواهند داد.
بارزانی همچنین در مصاحبه با شبکه خبری بی بی سی گفت که در نظر دارد "ظرف چند ماه" همه‌پرسی استقلال از عراق برگزار کند و آن را حق طبیعی مردم می‌داند.
رئیس اقلیم کردستان عراق گفت: آنچه که اخیرا روی داده نشان دهنده حق کردستان برای استقلال است و از این به بعد، ما کتمان نخواهیم کرد که هدف ما این است. عراق عملا تجزیه شده و آیا قرار است ما هم در این وضعیت فاجعه باری که کشور گرفتار آن است باقی بمانیم؟ حالا من و مردم هستیم که در باره استقلال تصمیم می‌گیریم. ما ظرف چند ماه آینده، در این مورد همه‌پرسی برگزار خواهیم کرد.
ظاهرا این همه‌پرسی در میان ساکنان اقلیم خودگردان کردستان برگزار می‌شود و ساکنان سایر بخش‌های عراق در آن شرکت نخواهند داشت.
تصمیم به برگزاری همه‌پرسی جدایی از عراق در حالی اعلام می‌شود که طی هفته‌های اخیر و با فرار ارتش عراق از برابر داعش در موصل و پیشروی قوای داعش به سوی شهر کرکوک، نیروهای اقلیم کردستان عراق در مناطقی که مالکیت آنها محل اختلاف کردها و دولت مرکزی بود مستقر شدند. در حال حاضر پیشمرگ‌های کرد منطقه نفت خیز کرکوک را در اختیار دارند.
از زمان سقوط صدام، کردهای عراق و دولت مرکزی بر سر باقی ماندن این استان تحت حاکمیت دولت مرکزی یا الحاق آن به اقلیم کردستان اختلاف نظر داشتند و از چند سال پیش قرار بود برای تعیین سرنوشت این منطقه، همه‌پرسی برگزار شود. پس از تسلط پیشمرگ‌های کرد بر کرکوک، بارزانی از شهر کرکوک دیدن کرد.
همزمان، خبرگزاری کردپرس در گزارشی در روز ١ ژوئیه به نقل از یک عضو ائتلاف کردستانی، بزرگترین جناح در پارلمان این منطقه، نوشت که مسعود بارزانی با درخواست دولت عراق جهت خروج پیشمرگ‌های کرد از کرکوک مخالف است زیرا از نظر او، این مناطق متعلق به کردستان است.