در 103روز گذشته از سال 93، شاخص آلودگي هوا در روزهاي اندكي ناسالم بود اما ديروز با بالاگرفتن غباري كه به تهران رسيد، عدد 191و نزديك به شرايط اضطرار را تجربه كرد. در برخي نقاط پايتخت نيز عدد از 200فراتر رفت تا شرايط اضطراري هوا تا اواخر وقت تثبيت شود.
افزايش دوبرابري ميانگين غلظت ذرات معلق نسبت به روز گذشته به‌دنبال وقوع گردوغبار دوشنبه‌شب، شاخص كيفيت هواي تهران را در آستانه شرايط اضطرار قرار داد. ميانگين غلظت آلاينده ذرات معلق با قطر كمتر از 5/2ميكرون 191ppm بود، درحالي‌كه اين شاخص روز دوشنبه روي عدد 96قرار داشت. ديروز علاوه بر اين، ميانگين غلظت آلاينده ذرات معلق با قطر 10ميكرون نيز عدد 186را به ثبت رساند. از سويي بالارفتن آلاينده‌هاي منواكسيدكربن، دي‌اكسيد گوگرد، ازن و دي‌اكسيد نيتروژن موجب شد شرايط آب و هوايي پايتخت بيشتر در شرايط ناسالم قرار گيرد.
سيد وحيد حسيني مديرعامل شركت كنترل كيفيت هواي تهران با تأكيد بر اينكه موج گردوغبار با سرعتي حدود 10تا 12متر بر ثانيه به تهران وارد شد، گفت: به تمامي كودكان، سالمندان، بيماران قلبي و تنفسي توصيه مي‌شود تا سالم شدن هوا از تردد در هواي آزاد جدا خودداري كنند و ساير افراد هم از تردد غيرضروري و فعاليت شديد بدني در فضاي باز بپرهيزند.
ديروز بعدازظهر همچنين با قطع شدن باد و ساكن شدن هوا، شاخص آلودگي از مرز اضطرار نيز عبور كرد و عدد 237را به‌عنوان ميانگين هواي تهران نشان داد. ايستگاه شهرداري منطقه 16به لحاظ آلاينده ذرات معلق كمتر از 10ميكرون و ايستگاه‌هاي شادآباد، پارك شكوفه، شهرداري منطقه 15و فرمانداري شهرري به لحاظ آلاينده ذرات معلق كمتر از 2/5 ميكرون در شرايط بسيار ناسالم قرار داشتند. همچنين ايستگاه‌هاي شهرك چشمه، مسعوديه و شهرداري منطقه 16به لحاظ آلاينده ذرات معلق كمتر از 10 ميكرون و در شرايط خطرناك قرار گرفت.
باد به كمك مي‌آيد
اما مركز پيش‌بيني سازمان هواشناسي كشور از وزش باد و بهبود كيفيت هواي تهران خبر داد. اين باد كه از اواخر وقت ديروز آغاز شده، شرايط غلظت گرد و خاك تهران و ديد افقي را بهتر خواهد كرد. براساس پيش‌بيني‌ها، آسمان تهران امروز با افزايش ابر روبه‌رو خواهد شد. همچنين در 2روز آينده وزش باد شديد، گردوغبار را به استان‌هاي خراسان رضوي، خراسان جنوبي و سيستان و بلوچستان مي‌برد و باعث كاهش ديد افقي مي‌شود. از طرفي، ديروز وزش باد روي كشور عراق باعث بروز گرد و غبار و كاهش ديد در ايلام و خوزستان شد.
معادن شن و ماسه غرب تهران، كانون‌هاي گردوغبار
معاون محيط‌زيست انساني سازمان حفاظت محيط‌زيست هم ديروز با اشاره به گردوغبار دوشنبه گذشته در تهران گفت: علت اصلي اين گردوغبار معادن شن و ماسه در غرب استان تهران است كه جزو كانون‌هاي داخلي ورود گرد و خاك به تهران محسوب مي‌شود.
سعيد متصدي در گفت‌وگو با ايسنا با اشاره به اينكه استفاده بي‌رويه از آب در بخش كشاورزي و نيز توسعه صنايع آب‌بر مانند فولاد و افزايش سطح تبخير آب مانند احداث سدها موجب افزايش ميزان تبخير آب مي‌شود، گفت: متأسفانه با وجود اينكه در كشور آب كم داريم، سطح تبخير آب را نيز افزايش داده‌ايم.
وي با اشاره به اينكه يكي از علل اصلي ورود گردوغبار محلي از غرب تهران، معادن شن و ماسه است، گفت: سازمان حفاظت محيط‌زيست در عين حال كه موضوع گردوغبار را در خارج مرزهاي ايران پيگيري مي‌كند، در داخل كشور نيز اين كانون‌ها را مورد پيگيري قرار داده است. اين در حالي است كه طي چند سال گذشته هيچ فعاليتي درخصوص كانون‌هاي داخلي گردوغبار صورت نگرفته است و آقايان همه تقصيرها را به گردن خارجي‌ها انداخته‌اند.
معاون محيط‌زيست انساني سازمان حفاظت محيط‌زيست با اشاره به اينكه كاشت درخت و مالچ‌پاشي ازجمله راهكارهاي مقابله با كانون‌هاي ريزگرد در خارج كشور است، گفت: بايد كانون‌هاي داخلي ريزگردها را هم مهار كنيم كه در اين خصوص در مناطق جنوبي و غربي كشور برنامه تثبيت خاك در دستور كار قرار گرفته است.
متصدي با تأكيد بر اينكه متأسفانه هيچ كاري طي 8سال گذشته درخصوص مهار كانون‌هاي داخلي گردوغبار صورت نگرفته است، گفت: شبكه پايش زميني گردوغبار در كشور تكميل شده است و دستگاه‌هاي مورد نياز خريداري شده كه طي 2ماه آينده نصب مي‌شود و پس از آن شبكه پايش ماهواره‌اي و هشدار و پيش‌آگاهي ريزگردها در كشور راه‌اندازي مي‌شود. وي با اشاره به اينكه پيش‌بيني‌ها نشان از تشديد پديده گردوغبار در تابستان امسال داشت، گفت: براين اساس گروه واكنش سريع توسط سازمان حفاظت محيط‌زيست براي شهرهاي غربي و جنوبي كشور كه درگير پديده گردوغبار هستند تشكيل شد كه اين گروه با همكاري وزارت بهداشت و دانشگاه‌هاي علوم پزشكي نسبت به هشدار و اتخاذ تدابير خاص در مواقع بروز ريزگردها وارد عمل مي‌شوند.
وي گفت:50 تا 60درصد كانون‌هاي ريزگرد داخلي شناسايي شده‌اند و تلاش خواهيم كرد تا در پروسه زماني معين تمام اين كانون‌ها را شناسايي كنيم. از سوي ديگر با وزارت صنعت، معدن و تجارت نيز مذاكرات لازم صورت گرفته است تا درخصوص برنامه مديريت زيست‌محيطي معادن كشور طرح‌هايي به مرحله اجرا گذاشته شود.
مدل آلودگي هواي تهران تغيير پيدا كرده است، مسئولان هوشيار باشند
پديده ريزگردها با منشأ داخلي خطرناك‌تر از ريزگردهاي خارجي است و بيش از گذشته سلامت و بهداشت جامعه را با خطر مواجه مي‌سازد. علي محمد شاعري رئيس ستاد محيط‌زيست و توسعه پايدار شهرداري تهران با اشاره به اينكه خشكسالي، كاهش بارندگي، افزايش دما، بيابان‌زايي و توليد كانون‌هاي ريزگرد در اطراف تهران از عوامل هجوم ريزگردها به شهرتهران است، گفت: تا سال 88علت آلودگي هواي شهر تهران گازهاي منواكسيدكربن، اكسيد‌گوگرد، اكسيد‌نيتروژن و ازن بوده است اما با اقدامات اساسي كه انجام شده است اين گازهاي آلاينده به‌طور كامل مهار و مديريت شده و غلظت گازها به حد استاندارد كاهش يافته است. شاعري در ادامه با اشاره به اينكه از سال 88تا پايان سال 92علت اصلي آلودگي هواي تهران ريزگردهاي خارجي بوده‌اند كه عمدتاً ذرات معلق 2/5 تا 10ميكروني را شامل مي‌شدند، گفت: به‌علت تداوم خشكسالي، فقدان مديريت منابع آب، استفاده از الگوهاي كشاورزي ناپايدار، پايين بودن ميزان بهره‌وري آب، الگوهاي نامناسب توسعه در بخش‌هاي كشاورزي، صنعت و خدمات در اطراف تهران، همچنين از بين رفتن پوشش گياهي باعث پديده نوظهور ريزگردها با منشأ داخلي در پايتخت شده است. رئيس ستاد محيط‌زيست وتوسعه پايدار گفت: وزارت جهادكشاورزي و وزارت نيرو در قالب يك طرح جهادي و عاجل با مشاركت مردم و دولت بايد طرح جامع مقابله با پديده بيابان‌زايي پيرامون شهر تهران را حداقل تا شعاع 100كيلومتري جنوب غرب و جنوب شرق با اجراي پروژه‌هاي جنگل‌كاري، مرتع‌داري، مديريت پخش سيلاب، مالچ‌پاشي، مديريت منابع آب، استفاده از الگوهاي كشاورزي پايدار را اجرايي كنند.