متوسط آمار سزارين در دنيا بين 15تا 25درصد است درحاليكه اين رقم در ايران به بيش از 46درصد رسيده و عوارض آن 20سال ديگر عايد مردم اين كشور ميشود. اين آمار تكاندهنده را ارديبهشتماه سالجاري رئيس انجمن مامايي ايران اعلام كرده بود.
به گفته ناهيد خدا كرمي، رئيس انجمن مامايي ايران، پژوهشي روي فرزندان سزاريني در كانادا انجام گرفته كه نتايج تامل برانگيزي به همراه داشته بهطوري كه اين افراد 50 درصد بيشتر از نوزادان متولدشده در زايمان طبيعي به آسم، 25درصد به ديابت و 20درصد به چاقي و بيش فعالي مبتلا ميشوند و اين درحالي است كه آمار سزارين در اين كشور نصف ميزان سزارين در ايران هم نيست. اظهارات اين مقام بهداشتي كشور حاكي از آن است كه مردم بيش از گذشته به دلايل بيشتر غيردرماني به سزارين روي آوردهاند، درحاليكه اگر از عوارض آن مطلع بودند سزارين را بهعنوان روش زايمان انتخاب نميكردند.
به گفته دكتر صفيه عشوري مقدم متخصص زنان و زايمان در مصاحبه با همشهري، سزارين يك شيوه درماني است كه براي موارد خاصي بهكار ميرود. اهم اين موارد زماني است كه براي جنين مشكلي پيش بيايد يا تشخيص داده شود كه احتمال آسيب رسيدن به جنين وجود دارد. سزارين البته زماني بيشتر توصيه ميشود كه امكان زايمان طبيعي وجود نداشته باشد.
اين شيوه درماني هم مانند اغلب جراحيهاي بزرگ داراي عوارض زيادي است. برخي از عوارض سزارين بلافاصله و حين عمل بروز پيدا ميكنند و برخي ديگر از عوارض نيز در دراز مدت پديدار ميشوند. يكي از عوارضي كه بهطور فوري ميتواند جان مادر را حين عمل سزارين به خطر بيندازد، عوارض ناشي از بيهوشي در زمان عمل است كه خوشبختانه باتوجه به پيشرفتهايي كه در زمينه توليد و ساخت داروهاي بيهوشي و نحوه استفاده از آنها انجام گرفته، خطرات استفاده از اين داروها و بيهوشي حين عمل كاهش يافته است.
به گفته اين متخصص، آسيبهاي ديگر جراحي را نيز نبايد ناديده انگاشت؛ يكي ازاين آسيبها خونريزي در زمان عمل است، بنا بر برآوردهاي انجام شده، ميزان خون از دست رفته در مادراني كه به وسيله عمل سزارين فرزند خود را به دنيا ميآورند 2 برابر مادراني است كه زايمان طبيعي ميكنند. يكي ديگر از عوارض سزارين عفونت است كه احتمال دارد در زايمان طبيعي نيز بروز پيدا كند البته با اين تفاوت كه در زايمان طبيعي عفونت با داروهاي خوراكي بر طرف ميشود اما در سزارين امكان دارد براي درمان عفونت، مادر بستري شده و با آنتي بيوتيكهاي تزريقي درمان شود.
به گفته دكتر عشوري مقدم، عمل سزارين اما فرد را دچار يكسري آسيبهاي دراز مدت نيز ميكند؛ وجود چسبندگي بعد از عمل جراحي سزارين در داخل شكم و لگن ازجمله عوارض اين نوع جراحي است كه البته در مورد ساير اعمال جراحي نيز صدق ميكند. اما سزارين دوباره نيز ميتواند عوارض بسياري را به همراه داشته باشد؛ در واقع مادراني كه در زايمان بعدي خود نيز تصميم به سزارين ميگيرند در معرض خطر آسيبديدگي مثانه و رودهها قرار ميگيرند. شير دهي نيز ازجمله مواردي است كه ميتواند تمايز ميان زايمان طبيعي و سزارين و حسن و عيب اين دو را بيشتر براي ما آشكار كند؛ در زايمان طبيعي مادر ميتواند بلافاصله به نوزاد خود شير دهد، اما در سزارين امكان شيردهي اوليه بهطور كامل بهدليل عوارض داروها و ناتواني مادر كمتر است.
اما چرا مادران طي سالهاي اخير در ايران بيشتر به زايمان همراه با عمل سزارين گرايش پيدا كردهاند؟ به گفته دكتر عشوري مقدم، از علل عمده گرايش به سزارين، ميتوان به ترس از درد زايمان، ترسهايي كه در اثر ناآگاهي به وجود ميآيد، روابط اجتماعي و چشم و هم چشمي اشاره كرد. متأسفانه تمايل به سزارين در ايران طي سالهاي اخير بهدليل موارد ذكر شده در اين مطلب زيادشده است. البته هر چه به پيش ميرويم آگاهي مردم درباره زايمان طبيعي و فوايد آن بيشتر ميشود و اين احتمال وجود دارد كه سير صعودي درخواستها براي سزارين در ايران طي سالهاي آتي متوقف شود.