نكته ديگر آنكه همواره تذكر داده مي‌شود وسط مذاكرات رسمي، به‌خصوص مذاكرات ايران و كشورهاي عضو گروه 1+5كه بعد از مدت‌ها در حال منتهي شدن به نتيجه است، نبايد دستور كار جلسات را تغيير داد. چون طرفين براساس دستور جلسه اقدام به امتياز دادن و امتياز گرفتن- كه اصول يك مذاكره حرفه‌اي است- مي‌كنند و اگر موضوع جديدي وسط مذاكرات، به دستور كار اضافه شود، قطعا با مخالفت يكي از طرفين مذاكره روبه‌رو خواهد شد.
چرا كه طرفين مذاكره، سياست‌هاي خود را براساس دستور كار مورد توافق و نه براساس عناوين و موارد جديدي كه مي‌خواهد اضافه شود، تعيين كرده‌اند. بنابراين پيشنهاد كميسر حقوق بشر سازمان ملل متحد كاري غيرحرفه‌اي از نظر اصول مذاكرات است. اما از نظر حقوقي نيز بايد آنچه كميسر عالي حقوق بشر سازمان ملل متحد طرح كرده را يك توصيه تلقي كرد و جنبه الزام آور براي دوطرف مذاكره ندارد.
ايران هم مي‌تواند بر اين موضع پافشاري كرده و از پذيرش موضوعات حقوق بشري در دستور جلسه مذاكرات وين خودداري كند. از سوي ديگر كشورهاي عضو 1+5 هم چنانچه بخواهند وسط مذاكرات مهمي كه در جريان است، موضوعات جديدي را اضافه كنند اشتباه مي‌كنند. چرا كه هم به پيچيدگي و طولاني‌شدن مذاكرات منجر مي‌شود و هم مي‌تواند كل مسير مذاكره را منحرف كند. بنابراين اميد است 1+5 آنقدر درايت داشته باشند كه به دستور جلسه كنوني چيزي اضافه نكنند. از سوي ديگر اينكه موضوعات جديدي به دستور كار مذاكرات اضافه شود، انتظاري كاملا غيرعقلايي است كه به هيچ وجه مفيد نيست.
اين در حالي است كه كارهاي حقوق بشري سازوكارهاي خود را داشته و مي‌توان از طريق همان مكانيسم‌ها اين مباحث را دنبال كرد و نيازي نيست موضوع حقوق بشري به مذاكرات ايران و كشورهاي عضو 1+5گره زده شود چرا كه اين گروه نيز چنين پتانسيلي ندارند. بنابراين ايراد دوم چنين توصيه‌اي آن است كه موضوع را به جايگاه و مجمعي مي‌كشاند كه براي بررسي چنين موضوعي آمادگي ندارد.
اينكه چرا اين موضوعات در برهه زماني كنوني مطرح مي‌شود، شايد شيطنت برخي كشورها باشد تا بخواهند مذاكرات را به بن‌بست بكشانند. قطعا پايان يافتن مسئله هسته‌اي ايران مدنظر بسياري از دولت‌ها نيست و اين كشورها مايل هستند كماكان ايران در وضعيت فعلي بماند چرا كه آنان خوب مي‌دانند اگر مذاكرات به نتيجه برسد و تحريم‌ها برداشته شود، پتانسيل باقي ايران هم آزاد مي‌شود. البته ممكن است گروهي هم با اين نظر كه بهتر است همه موضوعات يكباره تمام شود، به اين توصيه نگاه كنند، اما طرح آن در چند روز پيش از پايان مذاكرات اثر بسيار منفي دارد.
استاد حقوق بين‌الملل