روي ميز مهمانان هم ظرف‌هاي كره و پنير، مربا و عسل، خامه و سبزي، قوري‌هاي چاي و شير، چند نوع نان و برش‌هاي متنوع ميوه از هندوانه تا آناناس گذاشته‌اند. چندين غذاي كامل از ميرزا قاسمي و كوكو سيب‌زميني تا حليم بادمجان و كشك بادمجان مثلا پيش غذاهاي اين مهماني هستند. با پخش اذان، در چشم به هم زدني بشقاب‌ها مملو از غذاهايي مي‌شود كه روي هم تلنبار مانده‌اند و حتي نيمي از آن هم خورده نشده. ميزبان دور ميزها مي‌چرخد و ضمن عذرخواهي بابت كمبود‌ها، دعوت مي‌كند باز هم از خودشان پذيرايي كنند. حالا افطاري تمام‌شده و غذاهاي دست خورده و دست نخورده‌اي توسط كاركنان هتل سرازير سطل‌هاي زباله مي‌شوند. صداي «قبول باشد» مهمان‌هايي كه ديگر نايي براي نفس كشيدن ندارند، از دم در بلند است...
سبك جديد
افطاري در تالار و هتل شايد اتفاق جديدي نباشد اما همه‌گير شدن و تبديل آن به نوعي از سبك زندگي حتما مسئله جديدي است. دكتر مجيد ابهري، جامعه‌شناس ضمن تأييد اين موضوع به همشهري مي‌گويد: در اين سال‌ها حتي خانواده‌هاي طبقه متوسط هم به بهانه برگزاري افطاري بي‌زحمت، به اين سو آمده‌اند اما واقعيت ماجرا چشم و هم چشمي است. سفره‌هاي رنگين افطار مسابقه تشريفات و تنوع غذايي و ابزار دوري از خداوند است. سفره علوي بايد مملو از سادگي و صميميت باشد. اما بسياري از افطاري‌ها تبديل به جلسه نان قرض دادن و بحث‌هاي سياسي و البته غيبت مي‌شود.
او رسانه‌ها را يكي از مسئولان همه گيرشدن اين سفره‌ها مي‌داند و مي‌گويد: نشان دادن سفره‌هاي تشريفاتي در رسانه‌ها، دور از مفاهيم‌ماه مبارك رمضان است. يك افطاري ساده با حضور فاميل، بستگان و دوستان مي‌تواند موجب تحكيم روابط و كاهش استرس‌هاي زندگي شود اما تلخي ماجرا اينجاست كه خانواده‌هاي طبقه متوسط براي برگزاري چنين مراسمي حتي زير بار قرض مي‌روند.
منوي افطاري چند؟
يك حساب سرانگشتي نشان مي‌دهد براي افطاري دادن در تالارها، در خوش‌بينانه‌ترين حالت براي سرو چاي، نان و پنير، زولبيا و باميه و سوپ يا آش در مناطق جنوبي تهران بايد نفري 7تا 10هزار تومان هزينه كرد اما همين رقم در مناطق مياني پايتخت به نفري 20هزار تومان مي‌رسد كه علاوه بر فهرست فوق اقلامي چون سبزي، مغز گردو و خرما نيز دارد. اين هزينه‌ها جدا از هزينه سرو شام براي مهمانان در تالار است. معمولا ميزبان براي اين منظور تمام اقوام و دوستان را در يك شب براي افطاري دادن دعوت مي‌كند. براي افطاري دادن به اين تعداد در تالاري در مناطق مياني پايتخت بايد رقمي نزديك به 2ميليون و 500هزار تومان هزينه كرد و اگر ساده‌ترين نوع غذا يعني زرشك پلو با مرغ همراه دوغ و ماست را به اين ليست اضافه كنيم ميزبان بايد 2ميليون و 145هزار تومان نيز بابت يك شام ساده هزينه كند. اگر هزينه ميوه و شيريني را هم اضافه كنيد در مجموع و در خوش‌بينانه‌ترين حالت رقمي معادل 5ميليون تومان براي يك شب صرف مي‌شود. اين البته يك حساب و كتاب ساده براي مناطق متوسط شهري و شهرستان‌هاست.
آن بالا چه خبر؟
هتل‌ها قبل از آغاز‌ماه مبارك رمضان براي مهماني افطار رزرو شده‌اند و تنها درصورت لغو شدن يك مهماني مي‌توان جايي در آنها پيدا كرد. هتل پارسيان انقلاب تا هنگام تهيه اين گزارش تنها براي روزهاي اول و دوم مرداد و شب‌هاي قدر جاي خالي براي افطار داشت. هتل استقلال نيز در بيشتر روزهاي‌ماه رمضان رزرو شده است اما براي گرفتن مهماني افطار و شام بايد نفري 70تا 100هزار تومان در هتل استقلال، مهماني افطار غير از هزينه شام نفري 21تا 36هزار تومان در هتل اسپيناس و نفري 20هزار تومان در هتل پارسيان انقلاب تهران هزينه كرد. منوي افطار اين هتل‌ها هم تفاوت چنداني با تالارهاي پذيرايي ندارد و تنها تفاوت آنها در سرو چند نوع سالاد و پيش غذاست.
البته موضوع اين گزارش افطاري‌هاي خاص در هتل‌ها و كافي شاپ‌هاي آنچناني نيست اما هزينه پذيرايي كه به اسم افطاري در آنها انجام مي‌شود گاهي براي هر نفر از مرز 200هزار تومان هم عبور مي‌كند. اين بماند كه در بعضي مراسم مشابه راه‌هاي جديدي براي خرج كردن پول ابداع شده است. مثلا اينكه شما پول مي‌دهيد تا شركت‌هاي واسطه يك خواننده يا بازيگر را به مهماني شما دعوت كنند. بماند...
افطاري براي رهايي
گفته مي‌شود ثواب افطاري دادن برابر با آزاد كردن اسيري در بند است اما با هزينه‌هايي كه در برخي مراسم افطاري صرف مي‌شود چه تعداد زنداني را مي‌توان نجات داد؟ برخي زندانيان جرائم غيرعمدچند سال است كه به‌علت ناتواني در پرداخت بدهي خود، پشت ميله‌هاي زندان هستند. زندانياني كه گاهي با پرداخت 2تا 5ميليون تومان مي‌توانند از بند آزاد شوند. براساس آمار ستاد ديه كشور 7هزار و 524نفر به‌دليل جرائم غيرعمد پشت ميله‌هاي زندان هستند. سال گذشته بود كه با كمك خيران و در‌ماه رمضان حدود 300ميليارد تومان جمع‌آوري شد كه با اين پول 7هزار و 735زنداني از زندان آزاد شدند؛ زنداني‌هايي كه اكثرا به‌دليل جرائم غيرعمد و غيركلاهبرداري محكوم به حبس شده بودند و با كمك خيران و در‌ماه رمضان آزاد شدند.
تأكيد بر افطار ساده
وقتي رهبر انقلاب در عيد فطر گذشته صحبت از افطاري‌هاي ساده كردند، شايد هشداري هم بود نسبت به رواج همين سفره‌هاي اشرافي، آنجا كه فرمودند: «يك سنت خوب هم كه كار بسيار شايسته‌اي است و امسال بيش از سال‌هاي ديگر - در بيشتر شهرهاي كشور - ديده شد كه خوب است مورد توجه قرار بگيرد، افطاري دادن‌هاي ساده و بي‌پيرايه در مساجد و در خيابان‌ها بود؛ در مقابل افطاري‌هاي مسرفانه‌اي كه شنيده شد...»
آيت‌الله محي‌الدين حائري شيرازي، عضو مجلس خبرگان رهبري نيز با اشاره به سنت حسنه افطاري دادن مي‌گويد: چرا اين همه بر سنت افطاري دادن تأكيد شده؟ چرا سادگي افطار دادن ولو با يك آب دادن و با يك عدد خرما و يا لقمه‌اي نان، پذيرفته شده است؟ در افطار ساده و بي‌تشريفات چه اثري است كه در افطارهاي رنگين و پر خرج نيست؟ افطاري دادن هم بايد از خودنمايي و تفاخر مبرا و منزه باشد. رنگين شدن افطاري، بازگشت به‌خودنمايي است. آيت‌الله حائري شيرازي تأكيد مي‌كند:چقدر خوب است هزينه‌هاي سنگين افطار براي سيران و بي‌نيازانِ كم‌شمار را به افطار دادن ساده به روزه‌داران پرشمار تبديل كنيم. چه سود است در افطاري‌اي كه اغنيا در آن دعوت شده و محتاجان در ورود به آن ممنوع باشند.
آيا گرسنگي كشيدن در‌ماه رمضان براي چشيدن درد محرومان را فراموش كرده‌ايم و قرار است از افطاري‌هاي ساده تنها همان بيلبوردهاي شهرداري برايمان بماند كه به آن حديث زيبا مزين شده‌اند: افطاري بدهيد ولو با يك دانه خرما !