علاقه به قليان از ديرباز متأسفانه در ميان ايرانيان شايع بوده است، در زمانهاي قديم مردم بهدليل عدمآگاهي از مسائل پزشكي بيشتر قليان دود ميكردند و امروزه خوشبختانه با افزايش آگاهيهاي مردم نسبت به مسائل بهداشتي و درماني، مصرف اين ماده دخاني كاهش قابل توجهي يافته است. اما هنوز هم هستند جوانان و نوجواناني كه در اوقاتفراغت از قليان استفاده ميكنند.
درباره مضرات قليان بسيار نوشته شده است، ازجمله اينكه هر 60دقيقه قليان كشيدن فرد را در معرض حجم دودي 100تا 200برابر دود يك نخ سيگار قرار ميدهد، حجم دودي كه از طريق قليان وارد بدن ميشود نيز 10تا 20برابر يك نخ سيگار است كه بسته به ميزان عمق پكي كه زده ميشود ميتواند مورد محاسبه قرار گيرد.
اما آيا نميتوان با ممنوع كردن قليان افراد را وادار به ترك كرد پاسخ به اين سؤال بهدليل اينكه ترك قليان انگيزه و آمادگي ذهني و تمرين مراقبه ميخواهد منفي است، اصولا هرنوع ممنوعيتي بهويژه ممنوعيت مواد دخاني و قليان افراد را بيشتر ترغيب به مصرف دخانيات ميكند، براي ترك قليان نيز بايد فرهنگسازي كرد و با ادله پزشكي و بهداشتي مضرات قليان براي ريه و در كل براي سلامت عمومي فرد را خاطرنشان كرد و به اين مسئله بهطور ويژه پرداخت كه مضرات قليان بيش از سيگار است.
اما آيا تنها فرهنگسازي كافي است يا بايد تغييرات ديگري در سبك زندگي نيز ايجاد كرد. عموما پس از مدتي ترك بدن در اوايل نياز به يك جايگزين پيدا ميكند و چه جايگزيني مناسبتر و سالمتر از ورزش. با ورزش و بهويژه ورزشهاي هوازي افراد حجم عظيمي از اكسيژن و هواي پاك را وارد ريههاي خود خواهند كرد، اين حجم اكسيژن جايگزين حجم عظيمي از منواكسيد كربن و دود ناشي از سوختن زغال قليان ميشود. افراد ورزشكار بهدليل حس و حالتي كه ورزش به بدن آنها ميدهد و گردش خون سريع در بدن خيلي به ندرت روي به قليان و استفاده از دود ميآورند.