براساس گزارشهاي اوليه همه 298مسافر پرواز MH17 مالزي با شليك موشك كشته شدهاند. هنوز مشخص نيست موشك را چه كساني شليك كردهاند اما آنچه از اين هواپيما باقي مانده افسوس و داغ خانوادههايي است كه شايد حتي روحشان هم از تقابل سياسي و نظامي در اين منطقه خبر نداشته است.
سقوط اين هواپيماي مسافربري كه پنجشنبه شب روي داد حالا علاوه بر ادامه زنجير بداقباليهاي هواپيمايي مالزي باعث شده تا بار ديگر آتش اتهامها ميان شرق و غرب در منطقه بالا بگيرد و روسيه و آمريكا يكديگر را متهم كنند.هواپيمايي كه مسافرانش با خيال راحت در ارتفاع 10هزار متري احتمالا به فكر برنامههاي سفرشان بودند بر فراز مناطق تحت تسلط جداييطلبان شرق در اوكراين هدف قرار گرفت. محوطهاي كه بقاياي مسافران در آن پراكنده شده آنقدر گسترده است كه عمليات تجسس را با مشكل مواجه كرده و خبرنگاراني كه به آن محل رفتهاند از هولناكي ماجرا فقط يك جمله گفتهاند: قابل توصيف نيست.
گروهي از كارشناسان به منطقه سقوط هواپيما رفتهاند تا تحقيقات مفصلي در اين رابطه بهويژه با بررسي جعبه سياه هواپيما انجام دهند. حداقل 20كارشناس از سازمان امنيت و همكاري اروپا به همراه كارشناساني از مالزي و انگليس وارد اوكراين شدهاند. شواهد نشان ميدهد كه هواپيماي بوئينگ 777هواپيمايي مالزي توسط موشك اس.اي ۱۱ (باك) هدف قرار گرفته و در نزديكي روستاي گرابوو در شرق اوكراين سقوط كرده است. اين دومين حادثه است كه براي هواپيماهاي خطوط هوايي مالزي پس از گم شدن مرموز يك هواپيماي اين كشور در ماههاي اخير رخ ميدهد.
آخرين اطلاعات منتشر شده در ارتباط با سرنشينان اين پرواز نشان ميدهد كه 192شهروند هلند، ۴۴ مالزيايي (شامل ۱۵ نفر خدمه پرواز)، ۲۷ استراليايي، ۱۲ اندونزيايي، ۱۰ انگليسي، ۴ آلماني، ۴ بلژيكي، ۳ فليپيني، يك نيوزلندي و يك كانادايي در ميان كشتهشدگان بودهاند.
مقامهاي برگزاري كنفرانس بينالمللي ايدز هم اعلام كردهاند كه 6نفر از محققان دعوت شده به اين كنفرانس جزء كشتهشدگان بودهاند.هلندي بودن حدود 2سوم مسافران اين پرواز باعث شده كه دولت اين كشور پرچمها را به حالت نيمهافراشته درآورد.
حمله غرب به روسيه
كشورهاي غربي و روسيه در ماههاي گذشته تقابل جدي درباره حوادث اوكراين داشتهاند اما حالا سقوط اين هواپيما تنشها را به اوج رسانده است. مقامهاي آمريكا و دولت مركزي اوكراين مدت كوتاهي پس از انتشار خبر هدف قرار گرفتن اين هواپيما جداييطلبان شرق اوكراين و روسيه را مسئول اين حادثه قلمداد كردند. وزارت دفاع آمريكا اعلام كرده كه بهاحتمال قوي اين هواپيما توسط نيروهاي حامي روسيه ساقط شده است.
باراك اوباما، رئيسجمهور آمريكا هم تأكيد كرده كه براساس مدارك موجود، هواپيماي مالزي با يك موشك زمين به هوا كه از داخل محدوده تحت كنترل جداييطلبان اوكراين پرتاب شده هدف قرار گرفته است. در مقابل اما نيروهاي طرفدار روسيه در شرق اوكراين اين اتهام را رد كردهاند و دولت مركزي را مسئول اين اقدام دانستهاند.
آنها اعلام كردهاند كه بوئينگ ۷۷۷ خطوط هوايي مالزي توسط ارتش اوكراين هدف قرار گرفته است چون نيروهاي آنها به تجهيزاتي كه بتوان با آن هواپيمايي را در ارتفاع ۱۰ هزار متري هدف قرار داد دسترسي ندارند. دولت مركزي اوكراين هم مدعي است مداركي در اختيار دارد كه نشان ميدهد جداييطلبان اين هواپيما را ساقط كردهاند. دولت اين كشور مكالمهاي را منتشر كرده كه مدعي است متعلق به جداييطلبان شرق اوكراين است كه در آن صحبت از ساقط كردن يك هواپيما ميشود. در مقابل روسيه به اين اتهامها واكنش سختي نشان داده و حتي كار به تقابل نمايندگان واشنگتن و مسكو در شوراي امنيت كشيده است.
ولاديمير پوتين، رئيسجمهور روسيه اعلام كرده دولتي كه اين هواپيما در حريم هوايي آن هدف قرار گرفته مسئول اين واقعه است. اشاره پوتين به مسئوليت كشورها از حفاظت و ايجاد مصونيت در حريم هواييشان است. در نشست شوراي امنيت هم سامانتا پاور و ويتالي چوركين نمايندگان واشنگتن و روسيه در مقابل هم قرار گرفتند. پاور دولت روسيه را بهصورت غيرمستقيم بهدست داشتن در اين ماجرا متهم و اعلام كرد روسيه ميتوانسته به بحران اوكراين خاتمه دهد.
نماينده آمريكا در سازمان ملل گفت: سيستم موشك زمين به هواي اس.اي ۱۱ (باك) پيچيدگيهاي خودش را دارد، بهنظر نميرسد جدايي طلبان توانسته باشند بدون دريافت كمك از سوي نيروهاي زبده از آن استفاده كنند، به همين علت ما نميتوانيم ارائه پشتيباني فني روسيه در اين مورد را غيرممكن بدانيم. چوركين اما دولت مركزي اوكراين را مقصر اين حادثه توصيف و تأكيد كرد كه نظاميان اين كشور هستند كه همچنان جنگ را با غيرنظاميان در شرق اين كشور ادامه ميدهند.
تيمهاي تحقيقات درباره اين حادثه مشغول بهكار هستند. هر چند روز گذشته گزارشهايي درباره مشكلات و اختلافها با نيروهاي جداييطلب درباره دسترسي به منطقه حادثه منتشر شد اما بهنظر نميرسد با فشارهاي بينالمللي كسي جلوي تحقيقات را بتواند بگيرد. دولت اوكراين نيروهاي طرفدار روسيه را متهم به از بينبردن شواهد كردهاست. در بيانيه دولت اوكراين ادعا شده كه جدايي طلبان 38جنازه را به شهر دونتسك منتقل كردهاند. علت مفقود شدن هواپيماي مالزي در چندماه قبل هنوز در هالهاي از ابهام قرار دارد. نتيجه اين تحقيقات هم احتمالا علت سقوط را مشخص كند اما شايد هيچ وقت كسي نتواند بهطور قطعي بگويد چهكسي در اوكراين دستور شليك را داده و صدها خانواده را داغدار كرده است.
هواپيماهاي مسافربري كه با موشك سرنگون شدند
2001
پرواز 1812هواپيمايي سيبري از سرزمينهاي اشغالي عازم روسيه بود كه با اصابت موشك اوكراين در درياي سياه سقوط كرد. تحقيقات نشان داد كه در جريان رزمايش اوكراين موشك ارتش اين كشور هواپيما را هدف قرار داده و باعث كشته شدن همه 78مسافر آن شده است.
1988
پرواز مسافربري شماره ۶۵۵ شركت هواپيمايي ايراناير از مقصد بندرعباس به دوبي با شليك موشك هدايتشونده از ناو يواساس وينسنس آمريكا بر فراز خليجفارس سرنگون شد. همه 290مسافر اين هواپيما كشته شدند.
1983
پرواز 700كره از نيويورك عازم سئول بود كه هدف موشك جنگندههاي شوروي قرار گرفت. 269مسافر اين هواپيماي بوئينگ 747كشته شدند. مقامهاي شوروي ابتدا ماجرا را تكذيب كردند اما بعدها اعلام كردند اين هواپيما در ماموريت جاسوسي بوده است.
1973
بوئينگ 727هواپيمايي ليبي با شليك جنگندههاي رژيم صهيونيستي سرنگون شد و 113مسافر آن كشته شدند. اين هواپيما بهعلت شرايط بد جوي وارد آسمان شبه جزيره سينا شد و جنگندههاي رژيم صهيونيستي آن را هدف قرار دادند.
1955
پرواز 402هواپيمايي El Al از لندن عازم وين، استانبول و سرزمينهاي اشغالي بود كه وارد حريم هوايي بلغارستان شد. جنگندههاي ميگ بلغارستان در آسمان اين هواپيما را هدف قرار دادند كه همه 58سرنشين آن كشته شدند.