پر واضح است كه تغيير اين قوانين بدون كار كارشناسي يا با نيت منفعت طلبانه نيز ميتواند به سادگي تأثيرات منفي روي زندگي شهروندي بگذارد. مسئلهاي كه متأسفانه به گفته رئيس كميسيون معماري و شهرسازي شوراي شهر تهران در شورايعالي شهرسازي زمان دولت قبل رخ داد و با تغيير 8بند قوانين، اثرات منفي روي برخي اقدامات شهرسازي گذاشته شد يا اگر همچنان باقي بماند ميتواند تأثيراتي روي بارگذاري جمعيت پايتخت بگذارد.
محمد سالاري يكي از اصليترين مشكلاتي كه اين تغييرات قوانين طرح تفصيلي ميتواند بگذارد را افزايش 2ميليوني جمعيت تهران عنوان ميكند كه البته مقداري از اين افزايش تاكنون به شهر تحميل شده است. به گفته وي، اگرچه دستور اصلاح بندهايي از 8بند تغيير يافته قوانين طرح تفصيلي صادر شده، در فاصله 2سالي كه از ابلاغ اين مصوبه ميگذرد، ساخت و سازهاي مشمول بندهاي 8گانه، به اندازه يك ميليون نفر جمعيت مازاد به شهر تحميل كرده است.
اكنون كارشناسان شهرسازي ازجمله كميسيون معماري و شهرسازي متوجه شدهاند كه تغيير 8بندي مصوبات طرح تفصيلي ميتواند چه مشكلاتي را براي پايتخت بهوجود آورد كه 2بند آن اصلاح شده است. حال شايد اين سؤال شكل بگيرد كه چرا 6بند باقيمانده كه بارگذاري جمعيتي زيادي را براي شهر ايجاد ميكند لغو نشدهاند؟
سالاري در اين رابطه به همشهري ميگويد كه نميتوان تصميمي را كه چند سال است اجرايي ميشود طي 2 ساعت ابطال كرد. به گفته وي، نكته ديگر اين است كه همين الان هم پس از گذشت زمان از تغيير قوانين، در بسياري از خيابانهاي شهر تهران به موجب همين مصوبه، 60تا 70درصد تغييرات صورت گرفته و در نتيجه حقوقي براي شهروندان ايجاد شده است. اين عضو شوراي شهر تهران عنوان ميكند كه به همين دليل تصميم گرفته شده تا پس از بررسي تبعات اجتماعي بهصورت تدريجي اجراي 6بند باقيمانده متوقف شوند. اينگونه كه سالاري اظهار ميدارد در اين ميان شهرونداني وجود دارند كه با وجود دريافت مجوز براساس اين مصوبه هنوز موفق به ساختوساز نشدهاند يا در نيمه راه قرار دارند، بنابراين نه ميتوان مجوز را لغو كرد و نه ساختمان نيمه كاره را رها كرد.
تغييرات درآمدي شهرداري
همانطور كه گفته شد تغييرات قوانين كلانشهرسازي تأثيرات گوناگوني در شهر دارد و حتي مديران شهري را نيز با چالشهاي بزرگي روبهرو ميكند.
سالاري يكي از اين چالشها را مشكلات احتمالي در رديف درآمدهاي شهرداري اعلام ميكند. بهنظر وي حتي لغو مصوبات تغييريافته نيز سبب ميشود تا در رديفهاي درآمدي شهرداري تهران بهخصوص در حوزه تغيير كاربري و تراكم تغييراتي شكل بگيرد. بهعبارتي ديگر، بهنظر ميرسد با لغو مصوباتي كه براساس آن تراكمها از 2طبقه به 3يا 4طبقه افزايش مييافت، باعث شود در بودجه 93شهرداري تهران، كدهاي درآمدي ناشي از طبقات اضافي حذف شود.
تأثير بر بازار مسكن
يكي ديگر از تأثيرات لغو مصوباتي كه قبلا بدون كار كارشناسي تغيير يافتند نيز ميتواند تحتتأثير قرار گرفتن بازار مسكن باشد. در واقع شوك بزرگي به ساختار بازار وارد ميشود. البته سالاري، رئيس كميسيون شهرسازي و معماري شوراي شهر تهران ميگويد كه اظهارنظر در اين خصوص كمي زود است.
محمدمهدي تندگويان، سخنگوي كميسيون معماري و شهرسازي شوراي شهر اما يكي از مشكلات را در اين بين نبود حمايت اساسي از شهرداري توسط قوهقضاييه ميداند. به گفته وي در حال حاضر در كميسيون ماده 100، 27هزار پرونده بلاتكليف وجود دارد، اما ضابط قضايي در اجراي حكم كمكي نميكند، به همين دليل شخص متخلف ميتواند با مراجعه به ديوان عدالت رأي را باطل كند. وي در عين حال اضافه ميكند در حال حاضر، برخي بخشهاي طرح تفصيلي اجرايي شده و هيچكس مدعي نيست اين طرح بهينه و درست است، البته طرح قابل دفاعي است ولي يكسري نقاط ضعف دارد كه بايد اصلاح شود. وي ميافزايد: «از جمله اين تغييرات بررسي تغيير كاربري زمينهاي دولتي است. اين موضوع در كميسيون شهرسازي شوراي شهر مورد بررسي قرار دارد. در مرحله بعد پيشنهادهاي خود را به شورايعالي شهرسازي ميفرستيم.»
سقف جمعيت 10/5ميليوني پايتخت با توجه به تنش آبي
يكي از مهمترين تأثيرات تغييرات سالهاي پيش طرح تفصيلي بر تهران، رسيدن جمعيت پايتخت به بيش از 12/5ميليون نفر تا چند سال آينده عنوان شد. اين در حالي است كه اعضاي كميسيون معماري و شهرسازي شوراي شهر تهران ميگويند سقف جمعيت 10ميليونو570 هزار نفر است و شورايعالي شهرسازي فعلي نيز بر اين ميزان بهويژه تا افق سال1404 تأكيد دارد. ازجمله عواملي كه سبب شده تا شورايعالي شهرسازي بر اين ميزان تأكيد كند، اين است كه در اين ميزان جمعيت، راحتتر ميتوان از ساختوساز بيضابطه جلوگيري كرد. ديگر عامل آنكه پايتخت همين الان هم داراي تنش آبي است و در مرز جيرهبندي قرار دارد. در تير و مرداد سالجاري ميزان مصرف آب تهران در اغلب روزها در نزديكي مرز 3ميليون مترمكعب قرار گرفت كه اين مقدار تا حداكثر توان آبرساني شبكه پايتخت در هر شبانهروز كه ۳ميليونو۳۰۰ هزار مترمكعب است، فاصله چنداني ندارد. سالاري، رئيس كميسيون معماري و شهرسازي نيز يكي از بهترين راهكارها را براي كنترل جمعيت پايتخت فريز كردن تراكم ساخت تا 3طبقه در شهركها و ندادن مجوز طبقات اضافي بدون ضابطه به برخي مالكان عنوان ميكند.