روز يكشنبه براي نخستين‌باردر تاريخ بازار سرمايه ايران يكي از بزرگان بزرگ بورس به‌طور شفاف درباره ميزان سرمايه‌گذاري هايش در بورس توضيح‌داد.به گزارش همشهري، با اينكه نيم‌قرن از فعاليت بورس تهران مي‌گذرد كسي نمي‌داند بازيگران اصلي بازار سهام چه كساني هستند و هيچ اطلاعاتي در اين‌باره در دست نيست. هيچ‌كس حاضر نيست به‌طور شفاف در مورد سرمايه‌گذاري‌هايش حرف بزند، بورس تهران هم با اينكه اطلاعات كاملي در اين زمينه دارد، تمايلي به ارائه اطلاعات ندارد.
اطلاعات مربوط به تركيب سهامداري شركت‌ها كه از بنيادي‌ترين اطلاعات مالي در بازارهاي سهام است منجر به جلب مشاركت سرمايه‌گذاران داخلي و خارجي مي‌شود اما اين چراغ ورود به اين اطلاعات قرمز است و اطلاعاتي در دست نيست.
روز يكشنبه معاون اقتصادي و برنامه‌ريزي سازمان تأمين اجتماعي براي نخستين‌بار به‌طور شفاف در مورد عملكرد شركت سرمايه‌گذاري شستا توضيح داد و مشخص شد كه در حال حاضر 10درصد از كل بورس تهران در اختيار اين شركت سرمايه‌گذاري است. با مشخص‌شدن‌تركيب دارايي‌هاي شستا دربورس بار ديگر اين پرسش قديمي كه بازيگران اصلي بورس چه كساني هستند تقويت شد.
بررسي‌هاي همشهري نشان مي‌دهد در حال حاضر بازار سهام ايران در دست 3بازيگر اصلي يعني دولت، شركت‌هاي شبه‌دولتي و سهام عدالت تقسيم‌بندي و هدايت مي‌شود. بازيگر نخست بازار سهام شركت‌هاي شبه دولتي هستند كه مهم‌ترين و بزرگ‌ترين گروه بازار‌ند. شركت‌هايي نظيرسازمان تأمين اجتماعي نيروهاي مسلح(ساتا)، صندوق بازنشستگي كشوري، آستان قدس رضوي، ستاد اجرايي فرمان امام(ره)، صندوق سرمايه‌گذاري كاركنان بانك‌ها، تأمين اجتماعي، سرمايه‌گذاري مهر اقتصاد ايرانيان، صندوق بسيجيان و صندوق كاركنان نفت دراين دسته طبقه بندي مي‌شود.
اين شركت‌ها بخش بزرگي از بازار سهام را دراختيار دارند. به‌طورمثال سازمان تأمين اجتماعي نيروهاي مسلح(ساتا) از طريق سرمايه‌گذاري غدير و شركت گسترش نفت و گاز پارسيان توانسته است با خريد سهام شركت‌هاي پتروشيمي بزرگ كشور كه با خوراك گاز محصولاتشان را توليد مي‌كنند انحصار اين بازار را در دست بگيرد. همچنين شركت‌هايي نظير صندوق كاركنان بانك‌ها از طريق شركت سرمايه‌گذاري خوارزمي و همچنين ستاد اجرايي فرمان امام از طريق بنياد بركت و سرمايه‌گذاري تدبير در بازار سهام سرمايه‌گذاري مي‌كنند.
پس از شركت‌هاي شبه دولتي، سهام عدالت دومين بازيگر بزرگ بورس است كه ظرف 8سال با واگذاري سهام به 42ميليون نفر فعاليتش گسترش پيدا كرده است. در حال حاضراطلاعاتي در مورد تركيب سرمايه‌گذاري‌ها و دارايي‌هايي سبد سهام عدالت كه گفته مي‌شود در حال حاضر به 80تا90هزار ميليارد تومان رسيده در دست نيست. پس از شركت‌هاي شبه‌دولتي و سهام عدالت بزرگ‌ترين بازيگر بورس دولت است كه از طريق ايدرو، ايميدرو و شركت‌هاي ديگر سهام بخشي از شركت‌هاي بورس را در اختيار دارد. به‌طور مثال اخيرا در گزارش تحقيق و تفحص مجلس شوراي اسلامي مشخص شد كه سازمان گسترش و نوسازي صنايع ايران هنوز هم بخش مهمي از سهام ايران‌خودرو و سايپا را در اختيار دارد و در طول سال‌هاي گذشته به روش‌ها و ترفند‌هاي مختلف ازطريق معاملات ضربدري توانسته همچنان سهام خود را در اين دو شركت خودرو‌ساز حفظ كند.
همچون شركت‌هاي شبه دولتي هنوز برآورد دقيقي از ميزان سرمايه‌گذاري دولت در بورس وجود ندارد اما به‌طور قطع بخش بزرگي از دارايي‌هاي موجود در بورس كه در قالب سهام دادوستد مي‌شود متعلق به دولت و شركت‌هاي دولتي است. در اين زمينه روز يكشنبه نجات اميني معاون اقتصادي و برنامه‌ريزي سازمان تأمين اجتماعي درباره ميزان سرمايه‌گذاري‌هاي اين نهاد شبه دولتي اطلاعات جديدي ارائه كرد. اين اطلاعات پس از گذشت يك سال از زمان تغيير مديريت تأمين اجتماعي منتشر مي‌شود.