در سال 1950كمتر از 50درصد ساكنان كره زمين در شهرها زندگي مي‌كردند و اين روند به‌تدريج افزايش يافت و هر روز بيشتر و بيشتر شد. اين در حالي است كه تنها 27/5درصد جمعيت ايران در سال 1950در شهرها زندگي مي‌كردند.
اين روند در سال2010 به 70درصد رسيد و با رشد جمعيت شهرنشين انتظار مي‌رود كه اين رقم در سال2030 به بيش از 78درصد برسد.
براساس آمار منتشر شده در سال 2006از سوي مركز جمعيت سازمان ملل، جمعيت تهران در حدود 7ميليون و 250هزار نفر برآورد شده است و در ميان شهرهاي جهان به لحاظ جمعيت رتبه 29را داراست. همچنين اين مركز اعلام كرده است كه جمعيت پايتخت ايران در سال2020 يعني سال1400 به 8ميليون و 860هزار نفر خواهد رسيد و در رتبه سي و‌سومين شهرهاي پر جمعيت جهان جاي خواهد گرفت. اين در حالي است كه در حال حاضر براساس سرشماري جمعيت توسط مركز ملي آمار كشور جمعيت شهر تهران به جز ري، تجريش و كهريزك 8ميليون و 154هزار نفر اعلام شده است. با افزودن جمعيت 387هزار نفري ري و 379هزار نفري تجريش و 13هزار نفري كهريزك جمعيت شهرنشين پايتخت در سال90 به 8ميليون و 933هزار نفر يعني بيش از جمعيت پيش‌بيني شده اين شهر براي سال 2020رسيده است. شايد به همين دليل است كه معاون شهرسازي وزير راه و شهرسازي معتقد است كه تهران هم‌اكنون به بحران شهرنشيني پيش‌بيني شده در طرح مجموعه شهري كه قرار بود در سال1404 محقق شود رسيده است.
پيروز حناچي در اين رابطه گفت: در بهمن‌ماه سال گذشته به بهانه مجموعه شهري تهران گزارشي به دولت ارائه شد كه در واقع ارزيابي ما از وضعيت تهران در آن گزارش بود. او ادامه داد: اين مجموعه احكامي داشت كه براي سال1404 پيش‌بيني شده بود و تمامي مواردي كه بايد در آن سال اتفاق مي‌افتاد در سال1392 محقق شده است. يعني نه‌تنها تهران در جهت حل بحران تراكم جمعيتي شهرنشين گام برنداشته است، بلكه تنها بودن مديريت شهري در طول 9سال گذشته باعث شده است كه جمعيت شهرنشين تهران با وجود پيش‌بيني‌ها زوتر از موعد مقرر افزايش يابد.
يكي از متراكم‌ترين پايتخت‌هاي جهان
تهران بيست و نهمين شهر پر‌جمعيت جهان است و دوازدهمين شهر پرتراكم جهان. در واقع پايتخت كشور يكي از متراكم‌ترين پايتخت‌ها و شهرهاي جهان است. در هر كيلومترمربع پايتخت 14هزار نفر زندگي مي‌كنند؛ يعني به ازاي هر مترمربع در پايتخت كشور 1/4نفر در حال زندگي هستند.
بسياري از شهرسازان معتقدند كه هر چه تراكم جمعيتي در شهرها افزايش يابد، ارائه خدمات شهري و ايجاد سرانه‌هاي شهري با مشكلات بيشتري روبه‌روست. در واقع مديريت شهري تهران براي تأمين سرانه‌هاي شهري و ايجاد خدمات شهري، هزينه‌هاي بيشتري بايد تقبل كند تا بتواند كيفيت زندگي شهروندان تهراني را در سطحي مطلوب نگه دارد.
همچنين وجود شهرها و شهرك‌هاي گوناگون در اطراف تهران باعث شده است تا هزينه‌هاي بيشتري به پايتخت براي تأمين خدمات اين شهرك‌ها تحميل شود.
پيروز حناچي در اين‌باره گفت: 8سال پيش در اطراف تهران 32شهر وجود داشت، اما هم‌اكنون تعداد شهرهاي اطراف تهران در 2استان تهران و البرز به 58شهر رسيده است. معاون وزير راه و شهرسازي همچنين اظهار داشت كه تعداد فرمانداري‌هاي اطراف تهران 12فرمانداري بود كه در حال حاضر اين رقم به 22فرمانداري افزايش يافته است.
به گفته حناچي براي اداره شهرها به تجديد‌نظر نياز است و نه‌تنها براي اداره منافع كلانشهرهاي مادر، بلكه بايد براي شهروندان تحت حوزه نفوذ كلانشهرها تدابيري اساسي انديشيده شود.
ايجاد كارگروه ويژه براي ساماندهي حاشيه‌نشيني در شهرهاي بزرگ
وزيركشور از ايجاد كارگروه ويژه براي ساماندهي حاشيه‌نشيني در شهرهاي بزرگ خبر داد. عبدالرضا رحماني فضلي حاشيه‌نشيني و سكونتگاه‌هاي غيررسمي شهرهاي بزرگ را از معضلات مهم كشور خوانده و گفته است براي ساماندهي اين مسئله، برنامه‌هاي كوتاه‌مدت در اولويت است و قرار است برنامه‌هاي بلندمدت نيز تدوين شده و در برنامه ششم توسعه گنجانده شود. به گفته وي اين سكونتگاه‌ها و آسيب‌هاي آن، برايندها را دچار مشكل خواهد كرد چراكه همچنان مهاجرت‌هاي كم توسعه يافته به شهرهاي بزرگ انجام مي‌شود. رحماني فضلي همچنين به لزوم توجه ويژه به سكونتگاه‌هاي غيررسمي تأكيد كرده و گفته است اين موضوع يك موضوع ميان بخشي است و دولت، مجلس و قوه قضاييه بايد در ساماندهي آن همكاري كنند، بنابراين شوراي اجتماعي كارگروهي براي سياستگذاري و احكام قانوني براي ساماندهي اين موضوع ايجاد كرد تا سياستگذاري‌هاي جديدي در اين زمينه مطرح شود. آنگونه كه وزيركشور اعلام كرده يكي از شهرهايي كه با مشكل حاشيه‌نشيني مواجه است، مشهد است كه 250هزار حاشيه‌نشين در اطراف اين شهر زندگي مي‌كنند.