تاریخ انتشار: ۱۴ مرداد ۱۳۹۳ - ۱۵:۱۵

آرش نهاوندی: روغن پالم که روغنی اشباع شده حاوی اسیدهای چرب و برای قلب و عروق مضر است، به‌احتمال زیاد دربرخی از کارخانه‌های تولید شیر کمتر شناخته شده استفاده می‌شود.

اين روغن در برخي از موارد نيز براي توليد ماست‌هاي پرچرب 12درصد استفاده مي‌شود. در سال‌هاي اخير به‌دليل تحريم‌ها و برخي از مشكلات داخلي توليد‌كنندگان به واردات روغن‌هاي ارزان‌تر خوراكي نظير روغن پالم روي آورده‌اند كه اين روغن هم در صنايع شير و لبنيات و هم در كارخانه‌هاي روغن‌سازي‌ مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

در روزهاي اخير بحث مصرف روغن پالم در برخي از شيرهاي پرچرب توليدي و برخي از ماست‌هاي پرچرب به بحث محوري در حوزه سلامت تبديل شده است؛ انتقادها از استفاده از روغن پالم در برخي از كارخانه‌ها در روزهاي اخير پس از آن بالا گرفت كه وزير بهداشت در اظهاراتي اعلام كرد: روغن پالم به‌دليل كيفيتي كه دارد براي سلامتي مضر است و به‌دليل قيمت ارزان و سودآوري بالا بيشتر از گذشته وارد شده است. وزير بهداشت در بخشي از سخنان اخير خود به اين مسئله نيز اشاره كرده بود كه روغن پالم بدترين نوع روغن صنعتي است و حتي از شير خشك هم براي سلامت انسان خطرناك‌تر است.

روغن پالم چيست؟

دكتر سيدمرتضي صفوي مديرگروه تغذيه دانشكده بهداشت دانشگاه علوم پزشكي اصفهان ضمن گفت‌وگو با روزنامه همشهري در اين‌باره گفت: روغن پالم از روغن‌هاي گياهي است كه از كشور‌هاي مالزي و اندونزي وارد كشور مي‌شود و درصد پاييني از آن همواره در صنعت روغن‌سازي‌ مورد استفاده بوده است. روغن پالم از ميوه درخت يا هسته پالم (نوعي نخل) گرفته مي‌شود. روغن پالم برخلاف روغن‌هاي گياهي مانند گردو روغني اشباع شده است.

روغن‌هاي‌غيراشباع

روغن‌هاي غيراشباع از دسته روغن‌هايي هستند كه براي سلامتي چندان مضر نيستند و مصرف متعادل آنها توصيه مي‌شود. روغن‌هاي غيراشباع در 2گروه قرار مي‌گيرند. با يك باند مضاعف (اصطلاحي است كه در فرمول‌بندي روغن‌ها به‌كار مي‌رود) نظير روغن زيتون و چند باند مضاعف مانند روغن آفتابگردان، كنجد و ذرت است. اين تفاوت در ساختار شيميايي آنها باعث ايجاد تفاوت‌هاي اندكي در فوايد آنها روي سلامتي شده است. روغن تك بانده غيراشباع باعث كاهش كلسترول شده و روغن چند بانده غيراشباع كه خود به 2دسته اسيد چرب امگا ۳ و اسيد چرب امگا ۶ تقسيم مي‌شود ‌ باعث كاهش فشارخون و بيماري‌هاي قلبي عروقي مي‌شود.

روغن پالم و خطر گرفتگي عروق

به گفته دكتر صفوي، روغن‌هاي پالم در دسته روغن‌هاي اشباع‌شده قرار مي‌گيرند. اين روغن‌ها شامل تري‌گليسيريدهايي است كه تنها حاوي اسيدهاي چرب اشباع شده هستند و نه‌تنها فايده خاصي براي بدن ندارند كه براي قلب و عروق نيز خطرناك هستند. دكتر صفوي مي‌گويد:‌چربي اشباع شده تنها ماده مضر روغن پالم نيست بلكه اين روغن داراي اسيدهاي چرب با ميزان ترانس بالاست؛ چربي‌هاي ترانس غير از تأثير روي كلسترول خون، به علل ديگري براي قلب مضرند.

در ابتدا تصور مي‌شد كه چربي‌هاي ترانس، جايگزين سالمي براي چربي‌هاي حيواني باشند، زيرا از چربي‌هاي اشباع‌نشده و عمدتا از روغن‌هاي گياهي به‌دست مي‌‌آيند. اما دانشمندان بعدها دريافتند كه اين چربي‌ها نه‌تنها سالم نيستند، بلكه هم كلسترول بد (LDL) را بالا مي‌برند و هم كلسترول خوب (HDL) را پايين مي‌‌آورند، و به اين ترتيب خطر ابتلا به بيماري‌هاي قلبي و عروقي را افزايش مي‌دهند. اين چربي‌ها ميزان تري‌گليسيريد‌هاي موجود در خون را بالا مي‌برند.

ميزان بالاي تري‌گليسيريد نيز در سخت شدن ديواره شريان‌ها (تصلب‌ شرايين) كه زمينه بيماري قلبي را فراهم مي‌كند، مؤثر است. دقيقا همين عامل سبب مي‌شود كه محققان و متخصصان به اين نكته اشاره كنند كه روغن پالم براي سلامت قلب و عروق به شدت مضر است، چرا كه اسيدهاي چرب 10برابر روغن اشباع شده براي بدن مضر هستند. دكتر رسول ديناروند رئيس سازمان غذا و و دارو نيز با اشاره به اينكه ثابت شده كه روغن‌هاي جامد نباتي يا روغن‌هايي كه داراي اسيد چرب اشباع شده بالا هستند مثل پالم، در گرفتگي عروق و حتي در افزايش سرطان‌ها دخالت دارند، خاطرنشان كرد:

متأسفانه روزبه‌روز سن ابتلا به گرفتگي عروق و سكته‌هاي قلبي در كشور كاهش مي‌يابد كه بخش عمده آن وابسته به تغذيه ازجمله مصرف اسيدهاي چرب اشباع شده ناشي از روغن پالم است.به گزارش وبدا، دكتر زهرا عبداللهي رئيس دفتر بهبود تغذيه نيز گفت: روغن پالم نوعي روغن گياهي است كه مقدار اسيد چرب اشباع آن حداقل 50درصد است.به گفته وي، چنين روغن‌هايي مي‌توانند باعث بالا رفتن چربي خون، افزايش كلسترول بد و درنهايت موجب گرفتگي و انسداد عروق شوند و اين در حالي است كه بيماري‌هاي قلبي و عروقي از مهم‌ترين علل مرگ هستند.مديركل نظارت و ارزيابي فرآورده‌هاي خوراكي و آشاميدني سازمان غذا و دارو نيز از تشكيل كميته فني بازنگري مصرف روغن پالم در فرآورده‌هاي غذايي به‌ويژه مواد لبني خبر داد.