پرونده ثبت جهانی شهر باستانی شوش در حالی به یونسکو ارائه شده که تعیین عرصه و حریم این شهر باستانی، سرانجام پس از سالیان طولانی در حال انجام است.


معاون ميراث فرهنگي كشور و مسئولان تعيين عرصه و حريم شوش اما هيچ پاسخ مشخصي نسبت به اين سؤال كه عرصه و حريم شوش كه از مدت‌ها پيش مطرح بوده چند هكتار است، نمي‌دهند.

محمدحسن طالبيان، معاون ميراث فرهنگي كشور گفته است كه نمي‌داند عرصه و حريم شوش چقدر است اما تاكيد مي‌كند كه بازنگري در تعيين عرصه و حريم شوش لازم است.

بررسي باستان‌شناسي در تعيين حريم و عرصه شهر تاريخي شوش مشخص كرد كه عرصه اين شهر باستاني 1200هكتار است. اكنون اما شنيده مي‌شود كه شوراي تعيين حرايم محوطه‌هاي تاريخي در سازمان ميراث فرهنگي قصد دارد عرصه شوش را به 400 هكتار تقليل بدهد.

همين موضوع موجب شد تا شهرام زارع، باستان‌شناس و پژوهشگر با ارسال يادداشتي به رسانه‌ها نسبت به كوچك‌شدن حريم و عرصه شهر باستاني شوش هشدار بدهد و از معاون ميراث فرهنگي انتقاد كند.

شهرام زارع در يادداشت خود آورده است: «شوش» چيست و كجاست و اندازه عرصه و حريم آن چرا تا اين حد بي‌اهميت يا شايد خوفناك است كه معاون ميراث فرهنگي كشور حاضر نيست سخني درباره اندازه‌اش به زبان آورد؟

در اين يادداشت آمده است: محمدحسن طالبيان كه نامش به‌عنوان مسئول تدوين پرونده شوش ذكر شده، چرا از اندازه عرصه و حريم شوش آگاه نيست؟ پرسش دوم اين است كه آيا مشخصاتي كه طالبيان و گروه تحت سرپرستي وي براي «پرونده شوش» به كميته ميراث جهاني فرستاده‌اند و در آنجا مورد داوري و پذيرش مقدماتي قرار گرفته، قابل تغيير يا حك و اصلاح است؟

به گفته شهرام زارع، عملكرد و تصميمات مسئولان پرونده ثبت ميراث جهاني «شبهه‌انگيز» است و تقلايي كه چند مدير جزء به پشتيباني معاون ميراث فرهنگي كشور در شوش و اهواز به خرج مي‌دهند، شبهه‌ناك و شك‌برانگيز است وگرنه جنبه‌هاي علمي و تحقيقاتي عرصه و حريم شوش كاملا روشن و گوياست.

او همچنين در مورد شبهه ايجادشده در مساحت عرصه و حريم شهر تاريخي شوش افزود: نكته ديگر، شبهه‌اي است كه در مناقشه عرصه «۴۰۰هكتاري» و عرصه ۱۲۰۰ هكتاري شوش مغفول مانده است. مسائلي كه پس از برنامه تعيين عرصه مجموعه باستاني شوش در سال ۱۳۸۷ مطرح شد، بيش از آنكه ناظر بر موضوع ثبت جهاني آن باشد، بر حفاظت از عرصه باستاني هسته اصلي محوطه شوش متمركز بود. اين وظيفه و هدف و به‌خصوص موانع آشكاري كه مسئولان وقت ميراث فرهنگي كشور براي تصويب عرصه ملي شوش پديد آوردند، مانع از آن شد كه مسائل مربوط به ثبت جهاني آن نيز واكاوي و تحليل شود.

شهرام زارع اعلام كرد: همه نيرو و توجه كار‌شناسان و متخصصان معطوف به روشنگري براي دفاع از عرصه و حريم ملي هسته اصلي مجموعه باستاني شوش شد كه ۱۲۰۰ هكتار تعيين شده بود و مسئولان وقت اصرار به تقليل آن به ۴۰۰ هكتار داشتند. او همچنين در مورد محتواي پرونده ثبت جهاني شوش مي‌گويد كه احتمالا پرونده ارسال شده به يونسكو شامل محدوده ۴۰۰هكتاري و تپه‌ها و پشته‌هاي باستاني مشهودِ واقع در شهر امروزي شوش است.

بنابه اعلام اين باستان‌شناس،تپه‌هاي بندبال، جوي، بوهلان و جعفرآباد كه در فاصله ۴ تا ۱۰ كيلومتري شوش قرار دارند، محوطه‌هاي كاوش‌شده و معروفي هستند كه به‌عنوان جزئي از اقمار شوش بايد در پرونده «مجموعه باستاني شوش» قرار بگيرند. همچنين بقاياي شهر ساساني «ايوان كرخه» در ۲۰ كيلومتري شوش كه ايجاد آن ربط و پيوند مستقيم با شهر شوش داشت، مي‌بايست جزئي از اين پرونده باشد.