در شبكههاي اجتماعي لينك خبر دست بهدست ميشود و يكي ايرانيبودن و ديگر زن بودن مريم ميرزاخاني را مايه مباهات ميداند. اخيرا يكي از مسئولان دولتي نيز افتخار كسب شده توسط دكتر ميرزا خاني را به پويايي علم در ايران نسبت داده است. محمد ابويي اردكاني رئيس مركز تحقيقات سياست علمي كشور و قائممقام دبير كل شورايعالي علوم، تحقيقات و فناوري در پيامي به دكتر مريم ميرزاخاني، دانش آموخته كارشناسي رياضي دانشگاه صنعتي شريف و استاد دانشگاه استنفورد گفت:
« انتخاب دانشمند برجسته و رياضيدان شاخص ايراني مريم ميرزاخاني بهعنوان نخستين چهره رياضي زن و دريافتكننده مدال فيلدز، باعث مباهات همه ايرانيان، بهويژه جامعه دانشگاهي كشور و نمادي از پويايي و شكوفايي علمي ايران عزيز در عرصه بينالمللي است.»
بدون ترديد افتخاري كه هر كسي سعي ميكند آن را بهخود نسبت دهد به راحتي بهدست نيامده است و دكتر ميرزاخاني با تلاش فردي خود بدين جايگاه رسيده است. تجربه نشان داده است كه اصولا سيستم آموزشي كشور- چه در آموزش و پرورش و چه آموزش عالي- بهدنبال تربيت و آموزش يكسان افراد است. كساني كه در اين ميان نخبه و شناسايي ميشوند تا حدودي بخت و اقبال خوبي دارند.
كمتر محصلي را ميتوانيد در نقاط دورافتاده از مركز نشان دهيد كه سيستم بروكراتيك آموزشي با برنامهريزي دقيق او را كشف كرده و روي آن سرمايهگذاري كرده باشد. از سوي ديگر از نظر كارمندان سيستم بروكراتيك دولتي، نخبه كسي است كه مدارج علمي را اخذ كرده و در دورهاي از تحصيل اختراع و يا اكتشافي كرده باشد. اين در حالي است كه بسياري از نخبگاني كه در كشور اختراعي را به ثبت رساندهاند يا بهدنبال ديده و حمايت شدن هستند، لزوما تحصيلات عاليه ندارند. بهنظر ميرسد اگر آييننامههاي بنياد ملي نخبگان تغيير كند راه براي بروز و شناسايي افراد نخبه آسانتر خواهد شد.
نخبگان حتي اگر درون سيستم آموزش عالي هم باشند سرنوشت مشخص و روشني ندارند. انتشار مقاله با نام استاد به جاي دانشجو بخشي از مقررات دست و پاگيري است كه انگيزه دانشجويان را براي تلاش از بين ميبرد. علاوه بر اين، نخبهاي كه از اين فرآيند بيرون بيايد براي پيدا كردن كاري كه درخور توانايياش باشد بايد از هفتخان رستم عبور كند.
اين نخبگان اگر كشور را ترك نكنند به راحتي جذب بازار كار نميشوند. به همین دلیل سعید سهراب پور، قائم مقام بنیاد ملی نخبگان به لیست اطلاعات نخبگان ایرانی ساکن خارج از کشور اشاره میکند و میگوید: « برای دعوت به همکاری نخبگان ایرانی مقیم خارج از کشور نیازمند امکاناتی هستیم که هنوز این امکانات در کشور میسر نیست.» در اين شرايط نسبت دادن افتخار كسب شده توسط دكتر ميرزاخاني به اين سيستم آموزشي جاي سؤال دارد.