آيا اين تصميم به زيان ثبت آثار تاريخي و طبيعي در كشور نيست؟ آيا اين تصميم اجرايي است يا بدون توجه به خرد جمعي كارشناسان واقعي ميراث فرهنگي اتخاذ شده است؟
كارشناسان به همشهري مي‌گويند كه برخي افراد تازه‌واردي كه در دفتر ثبت آثار تاريخي كشور در شوراي تعيين حرايم نشسته‌اند آشنايي چنداني با موضوع ثبت و حريم آثار تاريخي ندارند.
يك كارشناس مطرح بافت‌ها و حريم آثار تاريخي به‌شرط آنكه نامش در اين گزارش منتشر نشود به خبرنگار همشهري مي‌گويد: اين تصميم نه‌تنها كمكي به حفاظت از آثار تاريخي كه پيش از اين به ثبت رسيده‌اند نمي‌كند بلكه ثبت آثار تاريخي را نيز به تعطيلي مي‌كشاند. به گفته او تنها دليل اين تصميم كاستن از بار مالي ثبت‌ملي آثار تاريخي در سازمان ميراث فرهنگي است. نكاتي كه اين كارشناس ميراث فرهنگي در ارتباط با جدا بودن موضوع تعيين حريم و ثبت يك اثر تاريخي مطرح كرد، مشخص مي‌كند كه تصميم جديد معاونت ميراث فرهنگي ممكن است برخلاف تصور مسئولين در حفاظت از آثار تاريخي، به تخريب و نابودي بيشتر آثار و محوطه‌هاي تاريخي كشور بينجامد.
145سال براي تعيين حريم 29هزار اثر ثبت‌ملي شده
نگاهي به آثار تاريخي ثبت ملي شده در كشور از 83سال پيش و نبود حريم براي اين آثار مشخص مي‌كند كه آثار ثبت شده در گذشته مشمول اين تصميم نمي‌شوند و ظاهرا از اين پس هر اثري كه به ثبت ملي برسد بايد از حريم مشخص برخوردار باشد.
29هزار اثر تاريخي ثبت ملي شده اعم از بناها، محوطه‌ها، گورستان‌ها، راه‌ها، روستاها و... در كشور وجود دارد كه هنوز حريم ندارند و آنطور كه كارشناس آثار و بناهاي تاريخي كشور به همشهري مي‌گويد، به 145سال زمان براي تعيين حريم اين آثار نياز است.
سخن اين كارشناس ميراث فرهنگي از اين‌رو مورد توجه و تامل است كه سازمان ميراث فرهنگي قادر به ثبت ملي 500اثر تاريخي در سال است. همچنين توان سالانه اين سازمان تعيين حريم براي 220اثر ثبت ملي شده در كشور است كه سهم هر استان در پروژه‌هاي تعيين حريم آثار ثبت ملي شده 7اثر در سال است.
اكنون و با درنظر گرفتن تصميم جديد سازمان ميراث فرهنگي براي ثبت يك اثر تاريخي به شرط مشخص بودن حريم يك اثر، 29هزار اثر ثبت ملي شده كشور 145سال زمان براي تعيين حريم نياز دارد.
مشخص نيست با تصميم جديد سازمان ميراث فرهنگي آثار تاريخي ثبت ملي شده در چند دهه گذشته كه هنوز هيچ حريمي براي آنها تعيين نشده است چه سرنوشتي پيدا مي‌كند؟ آيا اين اطمينان وجود دارد كه آثار جديد با حريم مشخص كه ثبت ملي مي‌شوند ارزش تاريخي بيشتري مثلا از محوطه شهداد يا حتي مسجد جامع اردبيل دارند كه هنوز حريم مشخص ندارند؟
در خوش‌بينانه‌ترين حالت تعيين حريم هر بناي تاريخي 6ماه زمان نياز دارد و تعيين حريم براي يك محوطه باستاني نيز 2سال زمان مي‌برد. با درنظر گرفتن اين موضوع و زمانبر بودن تعيين حريم براي يك اثر تاريخي كه اكنون شرط اصلي ثبت ملي يك اثر تاريخي اعلام شده، آيا اين تصميم به تعطيلي ثبت ملي آثار تاريخي در كشور منجر نمي‌شود؟
تعطيلي روند ثبت آثار تاريخي با تصميم جديد
براساس آنچه يكي از كارشناسان ميراث فرهنگي تأكيد مي‌كند، حتي اگر امكان تعيين حريم براي يك اثر به هنگام ثبت ملي آن اثر وجود داشته باشد بايد پرسيد مثلا در استان لرستان كه در يك سال 840اثر را به ثبت ملي رسانده به چند سال زمان براي تعيين حريم اين تعداد اثر نياز دارد؟ با درنظر گرفتن امكان تعيين حريم براي 200اثر تاريخي در سال، همين تعداد اثر در استان لرستان 4سال زمان براي تعيين حريم نياز دارد. يعني ثبت آثار تاريخي جديد در اين استان 4سال به تعويق مي‌افتد. اين يعني تعطيلي روند ثبت آثار تاريخي در كشور و افزايش احتمال تخريب آثار تاريخي در ايران! اين كارشناس مي‌گويد: با تصميم جديد در سازمان ميراث فرهنگي حتي تعيين حريم براي آثار ثبت ملي شده در گذشته نيز بلاتكليف مي‌شود.