براساس گزارش BBC، تاكنون براي توضيح اين معما ميدان از پديده‌هايي مانند مغناطيسي زمين گرفته تا خزه‌ها و حتي دست‌هاي نامرئي و موجودات فضايي مطرح شده بودند.
توريست‌هاي اين منطقه از ديرهنگام تاكنون با ديدن قطعات بزرگ سنگ كه روي سطح شني بستر درياچه خشكيده دره مرگ حركت كرده و ردي از حركتشان را به دنبال داشتند،در شگفت بوده‌اند. اما اكنون دو محقق اعلام كرده‌اند سنگ‌ها كه گاه بسيار بزرگ و سنگين هستند، در روز‌هاي آفتابي و بادي روي سطحي بسيار باريك و نازك از يخ حركت مي‌كنند.
محققان اين پديده را يخ‌راني ناميده‌اند. به گفته محققان نكته شگفت‌انگيز درباره پديده رانش سنگ‌ها روي لايه يخ اين است كه در منطقه‌اي كه ميانگين بارش باران در آن سالانه دو اينچ است، سنگ‌ها مي‌توانند تحت تاثير پديده‌اي حركت كنند كه معمولا در مناطق قطبي ديده مي‌شوند.
دانشمندان كاملا تصادفي موفق به كشف اين پديده شدند، زماني كه درحال مطالعه روي پديده سنگ‌هاي لغزان بودند. طي اين پروژه محققان دريافتند سنگ‌ها در ماه دسامبر حركت مي‌كنند. پيش از اين گفته مي شد در ماه‌هاي سرد لايه‌هاي ضخيم يخي زير سنگ‌ها تشكيل شده و در حين ذوب شدن آنها را به جلو مي‌راند. اما اكنون محققان دريافته‌اند كه لايه‌هاي نازك يخي در زير سنگ‌ها بستري لغزنده را ايجاد كرده و باد به راحتي سنگ‌ها را حركت مي‌دهد.
محققان با تصويربرداري طولاني مدت از سنگ‌هاي دره مرگ دريافتند اين سنگ‌ها با وزيدن بادي به سرعت 16 كيلومتر بر ساعت دو تا 6 متر در دقيقه حركت مي‌كنند.