اين فصل‌الخطاب گفته‌هاي آيت‌الله دكتر مصطفي محقق داماد، عضو فرهنگستان علوم، در نخستين نشست بين‌المللي اخلاق زيست‌محيطي بود كه بعدازظهر شنبه گذشته به اهتمام دانشگاه محيط‌زيست برگزار شد.
مولف كتاب‌هاي « مباني و رهيافت‌هاي اخلاق زيست‌محيطي» و «الهيات محيط‌زيست» گره‌گشايي از معضلات محيط‌زيست را در راهكارهاي مبتني بر اخلاق و معرفت عنوان كرد و گفت: باوجود آنكه بسياري از كارشناسان راه‌حل معضلات محيط‌زيست را در راهكارهاي علمي جست وجو مي‌كنند اما من براين باورم كه با تكيه بر ارزش‌هاي اخلاقي و به كمك آموزه‌هاي ديني مرتبط با محيط‌زيست كه در قرآن‌كريم و ساير اديان ابراهيمي بدان اشاره شده مي‌توانيم از بحران‌هاي محيط‌زيستي جان سالم به درببريم. محقق داماد با اشاره به اينكه نظام اخلاق اسلامي، كامل‌ترين نظام در حفظ طبيعت و محيط‌زيست است،گفت: براساس آنچه در قرآن آمده كساني كه طبيعت را تخريب مي‌كنند و سبب نابودي آن مي‌شوند، مفسدند.
محيط‌زيست نبايد مغفول بماند
خانم دكترسارينيا صوفيا، نماينده دفتر يونسكو در بانكوك از مدعوين اين نشست بين‌المللي گفت: در استراتژي‌هاي يونسكو به توسعه پايدار، مديريت منابع آب و استفاده از فناوري‌هاي دوستدار محيط‌زيست توصيه شده اما بخشي از استراتژي‌هاي يونسكو توصيه‌هاي اخلاقي است كه طي آن تأكيد مي‌شود محيط‌زيست نبايد مغفول بماند.
خانم دكتر رولا فقيه، مدير توسعه و كشاورزي محيط‌زيست تشكل جهاد البنا از لبنان نيز با اشاره به استفاده بي‌رويه از منابع طبيعي و فشار بيش از حد به محيط‌زيست گفت: اكنون اين سؤال مهم مطرح است كه آيا رفتار و اخلاق ما در قبال تنوع زيستي و گونه‌هاي جانوري و گياهي درست است؟ آيا بايد اين مصرف بي‌رويه از منابع محيط‌زيست را ادامه بدهيم؟ آنچه مسلم است بايد با تغيير رويكردها و تفكر اين شيوه را دگرگون كنيم.
دكتر پرئيچ، استاد دانشگاه زاگرب به توليد محصولات تراريخته اشاره كرد و گفت با اين شيوه در واقع ما طبيعت را تغيير مي‌دهيم نه اينكه طبيعت را تخريب كنيم؛ اما بايد ديد آيا واقعا ما حق تغيير طبيعت را داريم؟ به گفته او، وقتي ما چيزي به محيط‌زيست اضافه يا از آن كم مي‌كنيم بايد با دقت اين كار صورت بگيرد و پيش از هر چيز تأثيرات آن بررسي شود. اينها مسائلي است كه بايد از دولت‌ها بخواهيم به آنها توجه ويژه داشته باشند.
دكتر منظور حسين، رئيس بنياد مالي اكو در پاكستان هم بر نقش رسانه‌ها و استفاده از آموزه‌هاي ديني و نيز نقش نهادهاي بين‌المللي مثل يونسكو در حفاظت از محيط‌زيست تأكيد كرد وگفت: ما بايد باور كنيم كه اگربه طبيعت احترام نگذاريم طبيعت هم به ما احترام نخواهد گذاشت. او با اشاره به اينكه آموزش و آگاهي عامل تعيين‌كننده در حفظ محيط‌زيست است گفت: بايد كتابچه‌هايي به زبان ساده درباره اخلاق محيط‌زيست مبتني برآموزه‌هاي قرآني تدوين شود و در دسترس همگان قرار گيرد.
دكترازر چنار، استاد دانشگاه سارايوو از ديگر مدعوين نشست گفت: مادامي كه توسعه اخلاق‌مدار نباشد به جايي نمي‌رسد. براين اساس اگر ما تعريف درستي از اخلاق، به‌ويژه اخلاق محيط‌زيست نداشته باشيم نمي‌توانيم به توسعه پايدار كه باعث حفظ محيط‌زيست مي‌شود دست پيدا كنيم.
دولت‌ها به حفظ محيط‌زيست پايبند باشند
رئيس سازمان حفاظت محيط‌زيست دراين نشست گفت: دولت‌ها بايد نسبت به برنامه‌ها و وعده‌هاي خود در حوزه حفاظت از محيط‌زيست پايبند باشند.
دكتر ابتكار تصريح كرد: امروز با اين واقعيت مواجه هستيم كه دولت‌ها شعار حفظ محيط‌زيست مي‌دهند اما به‌گونه ديگري عمل مي‌كنند. اين دوگانگي يكي از مهم‌ترين مسائل بين‌المللي محسوب مي‌شود كه بارزترين نشانه آن تغييرات آب و هوايي است.
دكتر اصغر محمدي فاضل، دبيراولين نشست بين‌المللي اخلاق زيست‌محيطي و رئيس انستيتو علوم و فناوري‌هاي محيط‌زيست اكو هم گفت: بي‌توجهي به رعايت حرمت انسان و طبيعت باعث بروز چالش‌هاي زيست‌محيطي بسياري در جهان شده است؛ چالش‌هايي كه به‌طور مستقيم بر سلامت جسم و روان آدمي اثر گذاشته است.
وي با بيان اينكه گرمايش زمين و از بين رفتن گونه‌هاي زيستي، ناشي از بي‌توجهي به جايگاه اخلاق زيست‌محيطي است، گفت: آيا از نظر اخلاقي صحيح است كه براي آسايش خود از فناوري‌هايي استفاده كنيم كه باعث آسيب رساندن به محيط‌زيست مي‌شود؟ نخستين نشست بين‌المللي اخلاق زيست‌محيطي كه با حضور انديشمندان داخلي و خارجي برگزار شد به گفته فاضل، فرصتي براي پاسخ به اين پرسش و پرسش‌هاي مشابه بود؛ پرسش‌هايي كه پاسخ به آنها مي‌تواند در گره‌گشايي از معضلاتي كه امروز دامن محيط‌زيست كشور را فرا گرفته كارساز باشد.