تاریخ انتشار: ۲۱ شهریور ۱۳۹۳ - ۱۷:۲۴

حشمت‌الله فلاحت‌پیشه : مقتضیات روابط ایران و عراق جدید یعنی عراق پس از ۲۰۰۳ به حدی متنوع است که در عمل باعث شده تا سیاست خارجی ایران در ارتباط با عراق شخص‌محور نباشد.

 قضاياي منتج به تحولات اخير در دولت جديد عراق به‌طور مشخص نشان داد كه نگاه ايران به تغييرات در عراق شخص‌محور نيست و در عمل جمهوري اسلامي ايران از نخستين كشورهايي بود كه از دولت جديدي كه براساس سازوكارهاي قانوني داخلي عراق شكل گرفته بود، حمايت كرد.

اين مقتضيات دربرگيرنده موارد سياسي، امنيتي، دفاعي، اقتصادي و فرهنگي است. قرابت‌هايي كه بين ايران و عراق وجود دارد بين كمتر 2كشوري در منطقه خاورميانه ديده مي‌شود. به‌طور مشخص بخش عمده‌اي از استعدادها و ظرفيت‌هاي مناسبات بين دوطرف به‌خاطر حدود 40سال حاكميت بعثي‌ها در عراق احيا نشده بود.

از زماني كه دولت جديد در عراق شكل گرفته است، به‌رغم شرايط امنيتي خاص عراق 2كشور باز هم سعي كردند اين قرابت‌ها و ظرفيت‌ها را احيا كنند. به‌نظر مي‌رسد همين نكته كه عراق به‌رغم شرايط ناامن چند‌ماه اخير خود داراي حاكميت مستقر شده است به سود ايران نيز خواهد بود. شكل‌گيري حاكميت ملي جديد و دولت مبتني بر وفاق جديد در عراق زمينه را براي همكاري ايران و عراق در جنبه‌هاي گوناگون افزايش مي‌دهد. در درجه اول استقرار سياسي باعث مي‌شود تا عراقي‌ها توجه خودشان را به مسائل ناامن‌ساز همچون موضوع داعش سمت‌وسو دهند.

با توجه به همكاري‌هاي بين‌المللي كه صورت گرفته و عزمي كه بين خود عراقي‌ها به‌وجود آمده، چهره منفي داعش احتمال موفقيت عراقي‌ها را روزبه‌روز بيشتر كرده است. شرط اين پيروزي حفظ وحدت و آرامش در عراق است و ايران نيز در حفظ اين وحدت و امنيت در كشور همسايه غربي خود نقش دارد و بر اهميت آن وقوف يافته است.

ائتلاف دولتمردان جديد عراق شامل تيم رياست‌جمهوري و 3معاون وي به همراه نخست‌وزير و معاونانش نشان مي‌دهد كابينه جديدي كه در عراق روي كار آمده است، كساني هستند كه نگاه مثبتي به رابطه با ايران دارند. اگر مسائل با عراق به‌صورت موضوعي طراحي شود، جمهوري اسلامي ايران مي‌تواند از استقبال شخصيت‌هايي همچون اسامه نجيفي و اياد علاوي معاونان دوم و سوم رئيس‌جمهور عراق نيز برخوردار باشد تا در آينده مناسبات خودش را با عراق سامان دهد.

در زمينه‌هاي ديگر ايران و عراق پيش از روي كار آمدن دولت جديد و موج گسترش ناامني‌هاي داعش در داخل خاك اين كشور روابط مرزي زبانزد داشتند و اين در حالي بود كه هنوز ساختارهاي مرزي ايران و عراق پس از دوره صدام كامل نشده بود. در شرايط كنوني اين امكان نيز فراهم شده تا دوطرف روابط مرزي خودشان را گسترش دهند.

  • كارشناس مسائل بين‌الملل