به گزارش ايلنا، مجید انصاری از روحانیون و سیاستمداران اصلاحطلبی است که سابقه عضویت همزمان در سه نهاد مجلس شورای اسلامی، مجلس خبرگان رهبری و مجمع تشخیص مصلحت نظام را دارد. شاید پیشتر نام انصاری برای اکثر افراد تشکل سیاسی و ریشهدار مجمع روحانیون مبارز را به یاد میآورد اما با آغاز کار دولت یازدهم، روحانی طی حکمی انصاری را به معاونت پارلمانی ریاست جمهوری برگزید. با این حال حجتالاسلام انصاری پیوند خود با جریان اصلاحات و سید محمد خاتمی را در هیاهوی ناملایمتیهای مجلس از دست نداده است. او که خود تجربه حضور در سمت نمایندگی مجلس را داشته این روزها تلاش میکند تا علیرغم خواست افراطیون مجلس نهم و بهانهتراشیهای هر روزه آنها از تعامل دولت با قوه مقننه بیش از پیش حفاظت کند. وی که معتقد است طی یکسال اخیر بیش از 70 درصد از سوالات نمایندگان مربوط به وظایف وزرا نبوده همچنین بر این نکته تاکید دارد که توقع نمایندگان در حوزه عزل و نصبها از دولت بیشتر شده است.
- در سال پایانی دولت اقای خاتمی، جنابعالی معاون پارلمانی دولت شدید که با مجلس هفتم تعامل داشته باشید آن سال آخرین سال فعالیت دولت اصلاحات بود. اگر بخواهیم آن یک سال را با یکسالی که در دولت آقای روحانی معاون پارلمانی بودید مقایسه کنید ارزیابیتان از این دو مجلس و نحوه تعامل آنها با این دو دولت چیست؟
از جهت گرایش سیاسی یک وجه مشابه بین آن دو مجلس وجود دارد. به هرحال اکثریت مجلس هفتم را اصولگرایان تشکیل می دادند که رویکرد سیاسی متفاوتی با جناح دولت داشتند. امروز هم چنین وضعیتی وجود دارد. بالاخره مجلس الان هم دارای اکثریت اصولگرایی است. دولت آقای روحانی هم در واقع دولت فراجناحی و با شعار اعتدال است.در مورد مقایسه باید گفت که در دولت آقای خاتمی که مجلس هفتم یکسال پایانی دولت را با آن سر و کار داشت و در این دولت مجلس سال اول فعالیت دولت جدید را می گذراند. به طور طبیعی در مجلس هفتم احساس آن بود که دولت حداکثر یکسال دیگر یبشتر نیست و از همین رو مجلس خودش را آماده می کرد که با دولت بعدی همکاری داشته باشد.
در واقع مجلس هفتم تحت تاثیر فضای انتخابات ریاست جمهوری آینده بود. به طور طبیعی در زمانی که دولت در سال آخر کار خود باشد مجلس هم از تمام ظرفیتهای کاری خود برای تعامل استفاده نمی کند در مجموع در یکسالی که من در معاونت پارلمانی جناب آقای خاتمی بودم با مجلس هفتم مشکل حادی نداشتیم. از آن جهت که نه معرفی وزیری وجود داشت که بخواهد نحوه تعامل مجلس با دولت محک بخورد و نه فرصتی احیانا برای استیضاح و تغییر وزیر وجود داشت. در واقع نوعی آرامش خاص بر فضای دو طرف حاکم و روابط عادی بود.
در یکسال گذشته که دولت جدید روی کار آمده و شعارها و برنامههای تازه را مطرح کرده یک موضوع روشن شده است که آن هم اختلاف فاز بسیار بالای این دولت با دولت گذشته در همه عرصهها از جمله در حوزه نحوه تعامل دولت با مجلس است. همانطور که میدانیم دولت دوم آقای احمدی نژاد به خصوص در دو سال پایانی با قوای دیگر نقطه اصطحکاک حداکثری داشت و این اصطحکاک در سطوح مختلف خودش را نشان داد. به ویژه دربرخورد شخص رئیس جمهور با رئیس مجلس در آن جلسه خاص که همه مردم آن را به یاد دارند. جلسه تلخی بود و رئیس جمهور برخورد نامناسبی با رئیس مجلس داشت.
جناب آقای روحانی در ابتدای تشکیل دولت به سه نکته کلیدی تاکید داشتند که این سه نکته کلیدی به تعامل ویژه با مجلس بر می گردد. نکته اول اینکه ایشان بر قانونگرایی و رعایت قانون تاکید کردند که این موضوع صرفا دستور اداری و یک شعار تبلیغاتی نبود و خودشان به این موضوع به شدت پایبند بودند. همانطور که به یاد دارید در اولین جلسه مجلس و در روز تحلیف لیست وزرا تقدیم مجلس شد که این موضوع در کشور بیسابقه بود. تقدیم لایحه اصلاح بودجه سال 92 برای اینکه مخارج و درآمدها دقیقا بر مدار قانون باشد نیز از دیگر مثال های آن است. از آنجایی که پیشبینی کسری وجود داشت درست نبود دولت غیر قانونی کار خود را ادامه دهد و به همین علت این لایحه سریعا تقدیم مجلس شد.
تقدیم لایحه بودجه سال 93 درست در موعد مقرر و بدون یک روز تاخیر از دیگر مواردی است که تاکید بر قانون و قانون گرایی دولت را نشان میدهد. ما در طول این مدت هیچ موردی نداشتیم که تاخیر و عدم اقدام در ارائه قوانین باشد اما در گذشته قوانین متعددی بود که تصویب شده بود، رئیس جمهور آنها را ابلاغ نکرده بود و رئیس مجلس ناگزیر از ابلاغ شد.
همچنین تاکید براینکه مصوبات دولت در قالب آییننامه و سایر مصوبات برای رئیس مجلس جهت تطبیق با قوانین کشور فرستاده شود یکی دیگر از موارد مورد تاکید آقای روحانی است که در گذشته برخی از این مصوبات هم به عناوین مختلف به مجلس ارسال نمیشد.
به هر حال در موارد متعددی داریم که در گذشته به قانون عمل نشده است اما در این دولت تعداد این ایرادات بسیار کم بوده و آمار تقریبی نشان میدهد که اگر در دولت قبل حداقل 25 درصد از مصوبات دولت مورد ایراد قرار گرفته بود در این دولت حداکثر سه درصد تاکنون مورد ایراد قرار گرفته که آن هم موارد ماهوی و اساسی نبوده است.
دومین نکته این است که آقای رئیس جمهور خود را فرزند مجلس خوانده و فرمودند باید با مجلس تعامل داشته باشیم. هم ایشان و هم معاون اول نهایت سعی شان برآن بوده که روابط با مجلس دوستانه و در قالب همکاری صمیمانه در سطوح مختلف باشد.
نکته سوم مورد تاکید آقای روحانی پرهیز از حاشیه و ایجاد تنش در روابط بود که بر قانونگرایی و آرامش در جامعه در همه عرصهها به ویژه در روابط دولت و مجلس تاکید نمودند.
- شما به یک سال اخیر اشاره کردید که نماینده پارلمانی رئیس جمهور بوده اید اما در گذشته در کسوت نماینده مجلس نیز در مجلس حضور داشته اید به نظر شما کار نمایندگی سختتر است یا معاونت پارلمانی؟
کار معاونت پارلمانی همیشه سخت است. من قبلا هم سابقه معاونت پارلمانی وزیر کشور را داشتهام که میدانم سختی کار از این جهت است که اجرای همه تقاضاها و خواستههای نمایندگان محترم امکان پذیر نیست به خصوص در مسائل مربوط به حوزههای انتخابیه یا در حوزه عزل و نصبها. اگر چه این موضوع در وظایف قانونی و رسمی نمایندگان نیست ولی بالاخره از دیرباز توقع بوده و این توقع حالا هم شدیدتر شده که نمایندگان انتظار دارند در سطوحی از مدیران یک نوع هماهنگی با آنها صورت بگیرد.
البته در گذشته عمدتا این بحث متمرکز بر استانداران بود ولی امروز به سایر مدیران هم رسیده که حتی من شاهد بودم در دورانی که مجلس با دولت همسو بودند. در این موضوع مشکلاتی پیش آمده است و نظرات متفاوتی در مورد یک مدیر مطرح بوده است. با این مسائل خواستم عرض کنم که ذات کار دشوار است ولی در دوره جدید از جهاتی دشوارتر هم است. به هر حال دولت، دولت تازهای است و اولویتهایی دارد. حجم کار بالا، مطالبات جامعه حداکثری و تعداد طرحهایی که از دولت قبل کلنگ خورده و نیمه تمام مانده زیاد است.
موضوعات دیگری مثل موضوع تورم، رکود و بیکاری بیسابقه هم که میراث دولت گذشته است. همگی به این مقطع زمانی منتقل شده است. از سوی دیگر وقتی نمایندگان به حوزههای انتخابیه خود مسافرت میکنند با حجم انبوهی از مراجعات و مطالبات روبرو میشوند و در این طرف هم دولت جدید مواجه است با میراثی به نام بدهیها،کمبود اعتبارات، کمبود منابع مالی و هزینههای بسیار سنگین و انباشته شده جاری بیشتر درآمدهای دولت را میبلعد در چنین وضعیتی پاسخگویی به خواستههای همه نمایندگان و مطالبات آنها غیر ممکن است هرچند ما هم درک می کنیم كه آنها تحت فشار موکلین خودشان هستند و این یک بخش از دشواری کار آنان است.
بخش دوم به طور طبیعی به تغییر در سطوح مدیران و خواستههای مردم بر میگردد که لازمه کار است و در این میان دولت مسئول اجراست و باید مسئولیت عزل و نصبها که نمایندگان هم انتظاراتی در مورد آن دارند را بپذیرد که جمع کردن بین این دو در مواردی دشوار است.
- به نظر شما دولت توانسته است رویکرد خوبی در مقابل نمایندگانی که از زمان پیروزی آقای رئیس جمهور تا به امروز در راستای تقابل با دولت حرکت کرده اند داشته باشند؟
اینکه بگوییم دولت با مجلس دارای مشکلات بسیاری است صحیح نیست. البته روابط میتوانست بهتر باشد اما به هر حال این مجلس همراهیهای خوبی با دولت داشته است. در بحث رای اعتماد به کابینه صرف نظر از اینکه دو یا سه وزارتخانه رای نیاوردهاند و بحث وزارت ورزش که قفلی بر آن زده شده بود در باقی موارد مجلس همکاری نسبتا خوبی با دولت داشته و در تصویب لوایجی که ما به مجلس فرستادهایم هم انصافا همراهی بسیار خوب بوده است. اصلاح لایحه بودجه 92 و تصویب لایحه بودجه 93 از جمله آنها است.
حتی در طرحهایی که نمایندگان داشتهاند اگر دولت از آنها درخواست میكرد آن را مسکوت بگذارند و برای همکاری بیشتر از دستور كار خارج کنند نمایندگان قبول میکردند. به نظر من مشکل جدی تا به امروز نداشتهایم هر چند حجم سئوالات بالاست که ما سعی کردهایم خیلی از این سوالات را با رایزنی و جلساتی که وزرا داشته اند منتفی کنیم و تنها هفت یا هشت سوال به صحن علنی فرستاده شود اما در مجموع همكاریها خوب بوده است.
یک مقدار استیضاح اخیر وزیر علوم تعامل خوب یکساله را تحت تاثیر قرار داد خصوصا با توجه به اینکه استیضاح در آغاز هفته دولت و سالگرد اولی سال تشکیل دولت تدبیر و امید بود. به نظر من زمان استیضاح مناسب نبود ما انتظار داشتیم با اقدامات توجیهی و بررسی هایی که صورت گرفته بود استیضاح رای نیاورد و آقای فرجی دانا بتواند به کار خود ادامه دهد.
- آقای انصاری شما فکر نمیکنید یک صف بندی جدیدی برای تخریب آقای لاریجانی در مجلس شکل گرفته و آقای فرجی دانا قربانی تندرویهای یک سری از جناحها و تسویه حسابهای داخلی مجلس شد؟
من خیلی به مسائل داخلی مجلس و رقابتهای فراکسیونها وارد نمیشوم این موضوعات مربوط به نمایندگان محترم است اما موضوعی که مورد توجه و واقعی است این است که در مجلس چند فراکسیون در میان آنها هم رقابت وجود دارد. قضیه استیضاح وزیر علوم خلاف انتظار بود. ما فکر میکردیم با جلساتی که با فراکسیون رهروان داشتهایم و نظر مثبتی که آقای لاریجانی اعمال کردهاند همراهی بیشتری صورت بگیرد اما به هر دلیلی این موضوع اتفاق نیفتاد. ولی ما این استیضاح را به هیچ وجه به معنای تقابل مجلس و دولت نمیدانیم.
- به نظر شما فعالیت معاونین پارلمانی وزارت خانهها و حضور آقای رئیس جمهور نمیتوانست تاثیر مثبتی در رای نیاوردن استیضاح داشته باشد؟
عدم حضور رئیس جمهور کاملا طبیعی بوده است. در تاریخ همه 22 استیضاح درجمهوری اسلامی 3 یا 4 مورد بوده است که شخص رئیس جمهور در جلسه حضور داشتهاند.
اما راجع به فعالیتها من با قاطعیت عرض کنم که در مسئله استیضاح فرجیدانا بیشترین رایزنی وتعامل وجود داشت. نه تنها معاونین پارلمانی كه حتی خود وزرا هم درحوزه تخصصی خودشان جلساتی را با نمایندگان داشتهاند.
یک هفته قبل تمام معاونین پارلمانی دستگاهها براساس تقسیم کار و ارتباطاتی که داشتند با نمایندگان صحبت کردند حتی آن روز با وجود آنکه سفر آقای رئیس جمهور به اردبیل بود من از وزرا خواهش کردم در جلسه استیضاح حضور داشته باشند. در هر صورت تلاش حداکثری انجام شد که وزیر باقی بماند.
- شما الان مطرح کردید که ارتباط خیلی نزدیکی با نمایندگان دارید؟ اما چه بعد از استیضاح و چه قبل از استیضاح که ما با نمایندگان صحبت کردیم همه میگفتند که آقای انصاری به ما سر نمیزند و آن طور که باید با ما نشست ندارد شما تا به حال با آنها صحبت کردهاید که منظور از آن طور که باید چیست؟
من می دانم این موضوع و بحث نظر اکثریت مجلس نیست شاید چند نفری باشند که چنین نظری داشته باشند اگر منظور از تعامل این است كه نمایندگان با وزرا مرتب ملاقات داشته باشند ما در این عرصه آمار خوبی داریم. وزرا در مجلس آمدند ملاقاتهای نمایندگان با وزرا در دفترشان داشتند.
اگر تعامل در تشکیل جلسات متعدد و مشترک است که در طول یکسال گذشته با وجود کار سنگین سه جلسه مشترک برگزار شده است. در این دوره براساس تجربیات خودم ابتکار جدیدی را سامان دادم که آقای رئیس جمهور هم لطف کردند قبول کردند. این که مجمع نمایندگان استانها با رئیس جمهور ملاقات مستقیم داشته باشند اصلا در گذشته وجود نداشت اما تا به امروز 22 استان ملاقاتهای دو ساعت الی بیشتر با رئیس جمهور داشتهاند که در مورد مسائل حوزه انتخاباتی خودشان صحبت کردهاند. این هم سطحی از تعامل است که بی سابقه بوده است.
در ارتباط با حوزه کاری معاونت پارلمانی ما جدولی تهیه کردیم که نمایندگان طبق آن ملاقات داشته که این موضوع هم بیسابقه بوده است در گذشته معاون پارلمانی حداکثر ماهی یکبار در مجلس حضور داشت زیرا همه دستگاهها خودشان معاون پارلمانی دارند و کار معاون رئیس جمهور هماهنگی بین دستگاهها یا لایحهای است که فرابخشی بوده برای دفاع و صحبت حضور داشته باشد.
من در دولت جناب آقای خاتمی تقریبا دو هفته یکبار به مجلس میرفتم اما دراین دولت من حداقل هفتهای دو روز را شخصا در مجلس حضور دارم که بخشی از آن را در جلسه علنی در خدمت نمایندگان هستم و یا در دفتر دولت و مجلس مینشینم. غیر از این موارد در جلسات متعددی در فراکسیونهای مختلف حضور داشتم در کمیسیونها و با رئیس مجلس و هیات رئیسه مجلس نیز جلساتی را داشتهام این جدای از این است که دو معاون من هر روز در مجلس حضور دارند.
بنابراین اگر بحث حضور است که ما همیشه حضور داریم علاوه بر آن نمایندگان تعداد زیادی نامه فرستادهاند که ما به همه آنها پاسخ دادهایم که اگر این موضوعات را با گذشته مقایسه کنیم چه از نظر کیفی و کمی به هیچ وجه قابل مقایسه نیست. آنها را نشانههایی از تعامل میدانیم و نمیدانیم بیش از این چه توقعی وجود دارد هر چند ممکن است در برخی از انتصابات و عزل و نصبها این توقعات وجود دارد که ما حداقل سعی در همکاری را کردهایم. ولی در بعضی موارد امکان عمل وجود نداشته است که گلایههایی مطرح میشود.
ضمن اینکه ما در سفرهای استانی که رئیس جمهور تشریف میبرند از ابتدا تا انتها با نمایندگان همراه هستیم. در شورای اداری که برگزار میشود، آقای رئیس جمهور دستور دادهاند که حتما نمایندگان حضور داشته و نقطه نظرات خود را مطرح کنند. به هر حال من به عنوان یک نظر کارشناسی و مبتنی بر سوابق عرض میکنم كه تعامل از حیث تسهیل و دسترسی نمایندگان با مسئولان اجرایی و حضور آنها در مجلس در جهت پاسخگویی بسیار خوب است هر چند ممکن است در بعضی از موارد و انتصابات خواستههای نمایندگان تحقق نیابد.
در مجموع میتوان گفت تعامل خوبی برقرار است ولی شاید یک مقدار کم مهری گذشته و انباشت مطالبات و از آن طرف که مجلس به سال آخر خود نزدیک میشود و نمایندگان مشکلاتی را در حوزههای انتخابیه خود دارند باعث شده كه چنین ذهنیتی فراهم شود که رابطه خوبی وجود ندارد.
- آقای انصاری شما در جلسه استیضاح وزیر علوم چند نامه رد و بدل کردید و نامهای به آقای فرجیدانا و به آقای لاریجانی دادید این نامهها و برگهها نامه آقای رئیس جمهور بودند؟
آقای رئیس جمهور آن روز هیچ نامهای را به مجلس نفرستادند و آن نامهها چیزهای مهمی نبودند. یکی از آنها سخنرانی آقای رئیس جمهور در اردبیل در خصوص استیضاح و انتظاری که از مجلس دارند بود كه متن آن پیاده شده و همکاران اصرار داشتند که آن را به آقای لاریجانی بدهیم تا از تریبون مجلس قرائت شود، اما چون من میدانستم طبق آییننامه چنین چیزی ممکن نیست، آن را به آقای لاریجانی ندادم فقط به آقای وزیر دادم که اگر لازم باشد در متن سخنرانی خود استفاده کند.
- یک عده از نمایندگان اعتقاد دارند که بعد از استیضاح وزیر علوم یک موج جدید استیضاح در راه است آیا شما آن را تایید می کنید؟
فعلا که مجلس تعطیل است و من بیشتر این موضوعات را گمانهزنی یا فضاسازی رسانهای میدانم. تا آنجا که من خبر دارم هیچ استیضاحی تقدیم هیات رئیسه نشده است هر چند از قبل زمزمه هایی در مورد برخی از وزارت خانهها مطرح بوده كه آن هم طبیعی است. مانند همان سوالاتی که مطرح میشد و با گفتوگو منتفی میشدند.
آنچه که من از سطح جامعه برآورد میکنم این است که انتظار طبیعی عامه مردم و بدنه مردم از مجلس همراهی بیشتر با دولت است من این موضوع را به عنوان یک شهروند احساس میکنم که دولت در آغاز کار است شعارهایی را مطرح کرده است و مردم مطالباتی دارند و با انتخاب آقای روحانی یک تغییری را تعقیب میکنند که این تغییر هم میتواند در سطح مدیران باشد و هم در روشها و شیوههای اداره کشور.
بنابراین حجم کار سنگین است این وضعیت اقتضا میکند که دولت فراغت بال بیشتر و فرصت بیشتری برای فکر کردن و اجرا در اختیار داشته باشد. در مجموع طی یکسال گذشته وقت بسیاری از وزرا در قالب سوال گرفته شده که بیش از حد انتظار بوده که اگر آنها 24 ساعته هم کار کنند باز کار عقب افتاده وجود دارد و در این بین اگر قرار باشد هفتهای یکی دوبار در مجلس باشند و به سوال نمایندگان پاسخ دهند کارها گره میخورد.
گرچه سوال میتواند فرصتی برای وزرا برای توضیح و تبیین عملکرد خود و پاسخ به ابهامات ایجاد کند و احیانا اگر در روند امور اشکالاتی وجود دارد اصلاح شود، اما اتظار دولت از مجلس در خصوص سوالات این است که آییننامه داخلی مجلس رعایت شود.
بیش از 70 درصداز سوالات مربوط به وظایف وزرا نبوده که این خلاف آییننامه است. مانند سوالی که از آقای طیبنیا در مورد اظهارنظر رئیس بانک مرکزی در مورد دلار پرسیده شد که آن فقط یک اظهارنظر بود که خود وزیر هم انجام نداده بود. به نظر من این سوال خارج از آییننامه بود و نمیبایست به صحن علنی میآمد و بعد از آمدن هم حداقل انتظار این بود که با پاسخ وزیر موضوع منتفی میشد و کارت زرد بیمعنا بود.
یا سوال دیگری که از وزیر صنعت، معدن و تجارات پرسیده شد که انصافا هیچ ارتباطی با حوزه عملکردی ایشان نداشت و خود سوال کنندگان هم این واقعیت را میدانستند. به نظر من هیات رئیسه باید از اختیاراتی برخوردار باشد و سوالات خلاف آیین نامه را در دستور کار قرار ندهد.
اگر سوالات به اندازه و از وظایف وزرا باشد طرح آنها مشکلساز نیست بلکه میتواند مفید هم باشد. ما نمیگوییم که دولت همیشه درست میگوید و درست عمل کرده است و مجلس باید قانع شود.
اشکال دومی که وجود دارد که من مکتوب هم خدمت آقای لاریجانی فرستادم به صراحت به آییننامه مجلس در طرح سوال برمیگردد که باید در این موضوع وارد بودن سوال به رای گذاشته شود، در حالیکه امروز قانع شدن نمایندگان به رای گذاشته میشود. فرق این قضیه این است که اگر به آییننامه عمل شود، آرای ممتنع به نفع وزیر است. ولی در وضع فعلی، آرای ممتنع به ضرر وزیر است.
موضوع و مسئله دیگر به نحوه مذاکرات بر میگردد که اگرچه در آییننامه داخلی مجلس وجود دارد، ولی به نظر من خلاف قانون اساسی است و باید اصلاح شود. من با برخی از اعضای شورای نگهبان هم در این باره صحبت کردهام که این موضوع را تصدیق کردهاند. قانون اساسی گفته نمایندگان میتوانند سوال کنند و معنی سوال از نظر حقوقی کاملا روشن است که اول باید سوال طرح و پاسخ داده شود و بعد از آن رای گیری شود، اما در روند فعلی آخرین نفری که صحبت میکند سوالکننده است؛ نه پاسخ دهنده. که تجربه نشان داده سوال کنندگان بخش عمدهای از سوالات را در این بخش مطرح میکنند و حتی گاهی موضوعات جدیدی را با اسلاید و عکس نشان میدهند که هیچ فرصتی برای وزیر در جهت پاسخگویی نیست که این وضعیت برای وزیر ارشاد اتفاق افتاد.
- آقای نصیر پور مصاحبهای داشتند و اعلام کردند که در دیداری که اعضای هیات دولت در خدمت رهبری بودند گزارش تخلفات دولت قبل ارائه شده و رهبری از دولت خواسته بررسی دقیق کند وبه دفتر ایشان اطلاع دهد آیا این موضوع صحت دارد؟
من چنین مطلبی را نشنیدهام. ما در طی یکسال گذشته مصوبات بسیاری از دولت قبل داشتیم که در آنها قوانین رعایت نشده بود و ما آنها را لغو و یا اصلاح کردیم.