لاك‌پشت‌هاي نينجا هنوز طرفداران سفت و سختي بين دانش‌آموزان پسر دارند و با نقاب‌هاي قرمز رنگشان معلوم نيست قرار است كدام قسمت مدارس را فتح كنند؟ هري‌پاتر هم همچنان سوار بر چوب جادويي انگار كه دانش‌آموزان را جادو كرده است و از مدادها و خط‌كش‌ها تا ليوان‌هاي آبخوري را در اختيار گرفته. اين در حالي است كه مسئولان آموزش و پرورش چند سالي است كه دانش‌آموزان را تشويق به استفاده از لوازم‌التحرير ايراني مي‌كنند. با اين حال هنوز هم بسياري از والدين دليل خريدن اين لوازم‌التحرير را كيفيت بسيار خوب آنها در مقايسه با نمونه مشابه داخلي عنوان مي‌كنند.
حدود 14ميليون دانش‌آموز و دانشجو كه نياز به انواع لوازم‌التحرير دارند بازار خوبي براي توليدكنندگان اين كالاها در كشور هستند؛ توليد‌كنندگاني كه اگر كمي كيفيت كالاهايشان را بالا ببرند مي‌توانند با رقباي خارجي رقابت كنند. اگر چه چند سالي است كه برخي توليدكنندگان به طراحي‌هاي اسلامي و ايراني روي لوازم‌التحرير روي آورده‌اند اما واقعيت بازار لوازم‌التحرير اين است كه هنوز نقوش خارجي و البته جذاب و با كيفيت بالا نبض اين بازار را در دست دارند.
لوازم‌التحرير با نقوش اسلامي- ايراني اگر چه به نسبت گذشته بيشتر شده‌اند، هنوز نمي‌توانند با بازار قوي خارجي رقابت كنند. محصولات چين، تايوان، كره و مالزي در بازار لوازم‌التحرير ايران يكه‌تازي مي‌كنند و البته گاهي رد كمرنگي هم از لوازم‌التحرير ايراني هست. فقدان و يا تعطيل شدن كارخانه‌هاي توليد لوازم‌التحرير در كشور سبب شده تا 90درصد نياز كشور به اين كالاها از ديگر كشورها تأمين شود و كالاي خارجي نخستين گزينه خريد اصلي شهروندان اين كالاها باشند. گفته مي‌شود سالانه فقط 150ميليون جلد دفترچه در كشور استفاده مي‌شود و به اين ترتيب حوزه نوشت‌افزار غيرتخصصي دست‌كم 4هزار ميليارد تومان گردش مالي دارد. سهم لوازم‌التحرير ايراني سال گذشته 7ميليون دفترچه و امسال 14ميليون دفترچه بوده كه حدود 10درصد بازار را تحت پوشش قرار دهد.
تعداد كم، قيمت زياد
هشدارهاي چندباره و هميشگي كارشناسان درباره عواقب ترويج و تبليغ عناصر فرهنگ بيگانه روي دفترچه‌ها و لوازم مدرسه، انگار امسال بيشتر از گذشته مورد توجه قرار گرفته. براي نخستين‌بار توليد لوازم‌التحرير با طرح‌هاي ايراني- اسلامي بيشتر شده. شخصيت‌هاي مدرسه موش‌ها، شكرستان، كلاه قرمزي و... روي دفترچه‌هاي بيشتري نقش بسته‌اند و براي دانش‌آموزان بزرگ‌تر نيز حتي محصولاتي با تصاويري از شهدا چاپ شده اما مشكل اصلي هنوز تيراژ كم و قيمت زياد اين محصولات است. حتي در سوپرماركت‌ها هم مي‌توان دفتري با طرح انگري‌بردز خريد اما براي خريد همان دفتر با طرحي ايراني بايد چندين مغازه را جست‌وجو كرد. هر چند مهر امسال برگزاري نمايشگاه باز باران بخشي از اين كمبود‌ها را پوشش داده اما حتما كافي نيست. از طرفي اين محصولات در مقايسه با نمونه‌هاي خارجي گران‌تر هستند.
علي فاضلي، رئيس اتاق اصناف با تأكيد بر ضرورت حركت به سمت خودكفايي در بازار لوازم‌التحرير به همشهري مي‌گويد: توليدات لوازم‌التحرير امسال در مقايسه با سال گذشته افزايش داشته و در قسمت واردات اين لوازم نيز سعي شده تا مديريت بهتري انجام شود، اما اكنون كارخانجاتي كه بايد تأمين‌كننده تمام لوازم‌التحرير مورد نياز كشور باشند را نداريم. به گفته وي در بخش توليد لوازم‌التحرير شاهد نابساماني هستيم و بايد زمينه‌اي فراهم شود كه توليد اين ملزومات براي توليد‌كننده توجيه اقتصادي داشته باشد و اين كار فقط با حمايت‌هاي وزارتخانه‌هاي ارشاد و صنايع و كار شدني است. فاضلي درخصوص كيفيت لوازم‌التحرير ايراني در مقايسه با مشابه خارجي آن مي‌گويد: «به واسطه تحريم‌ها، توليد‌كننده‌ها موفق به ورود مواداوليه مرغوب نشده‌اند اما حالا بايد به سمت مواداوليه با كيفيت خوب برويم. در بخش نوسازي و بهسازي توليد هم به واسطه كمبود نقدينگي در بخش توليد نتوانستيم بهسازي و نوسازي را انجام دهيم به همين دليل مشاهده مي‌كنيم كه كالاهاي وارداتي بهتر از كالاهاي توليد داخل است.
محدوديت مالي توليدكنندگان داخلي
مديرعامل مجمع مراكز توليدكنندگان نوشت‌افزار ايراني و اسلامي مشكلات توسعه لوازم‌التحرير ايراني را چنين توضيح مي‌دهد: سال گذشته توانستيم ۷ميليون دفتر با طرح ايراني و اسلامي روانه بازار كنيم كه امسال ۱۰درصد بازار لوازم‌التحرير را به‌دست خواهيم گرفت اما در اين مسير مشكلاتي وجود دارد. حدود12 توليد‌كننده طي سال گذشته در عرصه توليد نوشت افزار ايراني و اسلامي ورود كردند كه در مجموع حدود 7ميليون دفتر ايراني و اسلامي در بازار كشور توزيع شد.
سيدمحمد حسيني با بيان اينكه اين محصولات مشتري دارند توضيح مي‌دهد: به‌دليل محدوديت‌هايي كه داشتيم ازجمله محدوديت مالي توان توليد بيشتر نداشتيم و به لحاظ سيستم توزيع نيز مشكلاتي داشتيم. براي موفقيت و فروش بيشتر دفاتر با طرح شخصيت‌هاي ملي نياز داريم كه قبل از توليد اين دفاتر انيميشن‌هاي اين شخصيت‌ها ساخته شود و ذهن كودكان با اين شخصيت‌ها آشنا شده و سپس اقدام به توليد دفاتر مرتبط كنيم كه در اين شرايط استقبال‌ها صدچندان مي‌شود.
حمايت از توليد داخلي
علي سليمي، كارشناس آموزش و پرورش با اشاره به اين نكته كه در بخش لوازم‌التحرير در 3دهه گذشته شاهد غفلت مسئولان بوده‌ايم به همشهري مي‌گويد: «چند سال قبل طرح مطالعات نظارت بر لوازم‌التحرير از سوي شوراي‌عالي انقلاب فرهنگي مطرح شد، با اين حال در كارزار فرهنگي بين باربي، مرد عنكبوتي و هري پاتر با دانش‌آموزان ايراني هيچ اثري از سارا و داراي ايراني كه قرار بود نمادي از فرهنگ اسلامي- ايراني باشند نيست. هر چند تعدادي توليد‌كننده توانسته‌اند با سرسختي در برابر بازار خارجي توليداتي را به بازار روانه كنند اما توليد حدود14ميليون دفتر در برابر نياز 150ميليوني چندان وزنه سنگيني نيست.» توليد لوازم‌التحرير با نقوش اسلامي- ايراني اگر چه دير انجام شد اما مي‌تواند سرآغاز يك اصلاح مهم در وضعيت كنوني باشد. كالبد نحيف كارخانه‌هاي توليد‌كننده لوازم‌التحرير در برابر جذابيت كالاهاي خارجي دوام نخواهد آورد مگر اينكه اراده‌اي براي حمايت از آنها وجود داشته باشد. حالا نوبت حمايت‌هاي داخلي از توليد‌كنندگاني است كه به نقوش اسلامي- ايراني توجه مي‌كنند. به‌نظر مي‌رسد خانواده‌ها به‌عنوان مشتري‌هاي اصلي خانواده‌ها انگيزه لازم براي خريد اين محصولات و حمايت از آن را دارند، حالا بايد منتظر حمايت‌هاي نهادهايي چون وزارت ارشاد و وزارت صنعت ماند تا كمك كنند كارخانه‌هاي ورشكسته و بدون كارگر قد راست كنند.