امسال 52درصد كاروان حجاج ايراني را زنان زائر تشكيل مي‌دهند كه اين گروه مثل هميشه براي كسب آمادگي بيشتر، اطلاعات مربوط به اين سفر را با اشتياق و كنجكاوي خاصي دنبال مي‌كنند. به همين دليل از خانم سيده عذرا علوي، معينه كاروان‌هاي حج و دانشجوي سطح 3 حوزه علميه قم، مهم‌ترين سؤالات شما را پرسيده‌ايم.
- لطفا صبور باشيد!
خانم‌هاي ايراني بايد در اخلاق، الگويي براي زنان زائر ديگر كشورها باشند و خيلي سعي كنند روحيه ايثار، صفا، صميميت، صداقت و امانتداري بين آنها حاكم باشد. از بدزباني، بدگويي و غيبت دوري كنند. حواسشان باشد حقوق ديگران را رعايت كنند. گاهي اوقات ديده مي‌شود در3 روزي كه در منا هستند خانم‌هاي ايراني اقدام به شستن لباس‌هايشان مي‌كنند و اين باعث مي‌شوند منابع آب خالي شود و زنان ديگر براي گرفتن وضو خيلي منتظر بمانند. پس بهتر است چند دست لباس با خودشان داشته باشند تا اين مشكلات به‌وجود نيايد.
- توصيه به زناني كه تاتو دارند
زناني كه تاتو دارند دقت كنند درصورتي كه تاتو قابل پاك شدن نباشد مشكلي براي به‌جا آوردن اعمال حج براي آنها ايجاد نمي‌كند ولي اگر تاتو موقت باشد و جرم روي آن باشد وضو و غسل را باطل مي‌كند. زناني كه تاتو دارند بايد آن را بپوشانند تا در معرض ديد نامحرم قرار نگيرد. چون نوعي آرايش محسوب مي‌شود. از آنجايي كه پوشاندن صورت در ِاحرام حرام است و زنان نمي‌توانند از پوشيه‌اي كه به‌صورت مي‌چسبد استفاده كنند بهتر است در زمان اِحرام براي پوشاندن تاتوي خود از نامحرم، چادرشان را طوري با دست روي صورت نگه دارند كه پارچه چادر به‌صورت آنها نچسبد.
- آرايش‌كردن ممنوع!
بانوان توجه داشته باشند كه داشتن آرايش در حال احرام حرام است و بايد از هرگونه خودنمايي و آرايش پرهيز كنند. حجاج زن حتما بايد دقت داشته باشند كه در مجامع عمومي مثل فرودگاه، بازار يا مساجد حجاب‌شان را خيلي بهتر رعايت كنند؛ چراكه درحال حاضر همه جهان اسلام از ايراني‌ها الگو مي‌گيرند و زنان ما بايد به نحو احسن در مناسك حج جلوه كنند. زن ايراني كه شيعه است و معرف اسلام ناب محمدي(ص) است بايد حجابش كامل‌ترين حجاب باشد و الگويي براي زنان ديگر دنيا باشد. در هتل، بازار و به‌خصوص مسجدالحرام و... نيز سعي كنند ارتباطشان با نامحرم طوري نباشد كه باعث شود ذهنيت مسلمانان ديگر نسبت به زنان ايراني تغيير كند و حتما از اختلاط با نامحرمان بپرهيزند.
- صحبتي با زنان باردار عازم حج تمتع
در ابتدا به خانم‌هاي باردار توصيه مي‌شود كه اگر شرايط جسمي‌شان مناسب نيست بهتر است اين سفر را به بعد موكول كنند، به‌خصوص اگر در 3 ماهه اول بارداري هستند و احتمال سقط وجود دارد. چون ممكن است وضعيت بهداشت و تغذيه حجاج براي يك خانم باردار مناسب نباشد. به علاوه راهپيمايي‌هاي زياد و ازدحام جمعيت براي يك زن باردار خطرناك است. اما اگر در شرايطي هستند كه بايد حتما به سفر بروند سعي كنند تا حد امكان استراحت كنند. پياده‌روي و فعاليت بدني خود را كم كنند و به سفارش‌هاي پزشك كاروان دقت كنند. خانم‌هاي باردار براي به‌جا آوردن اعمال حج حتما با فاصله از جمعيت حركت كنند و اگر ديدند كه توان به‌جاآوردن اعمال را ندارند مي‌توانند براي بعضي كارها از نايب استفاده كنند.
- خانم‌ها اصلا در مكه و مدينه به تنهايي از هتل بيرون نروند
اگر به هر دليلي حجاج زن خواستند در مكه يا مدينه به جايي بروند؛ حتما سعي كنند كه به‌صورت دسته جمعي يا با آقايان باشند حتما از وسايط عمومي استفاده كنند. وقتي مي‌خواهند سوار ماشين شوند اول آقايان سوار شوند و هنگام پياده‌شدن اول خانم ها پياده شوند. خانم‌ها بايد خيلي مراقب باشند كه تحت هيچ شرايطي تنها نمانند و به همين‌خاطر حتما نكات ايمني را تا جايي كه ممكن است رعايت كنند.
- لباس احرام حجاج زن بدن‌نما نباشد
برخلاف تصور عمومي براي خانم‌ها در حج لباس اِحرام خاصي وجود ندارد و با همان لباسهاي معمولي خودشان هم مي‌توانند اعمال حج را به‌جا بياورند اما نبايد در لباس‌شان زينت وجود داشته باشد. اين زينت شامل يك تور ساده كه به لباس‌ها دوخته شده هم مي‌شود. بايد حجاب‌شان كامل بوده و تنها گردي صورت مانند زمان نماز خواندن مشخص باشد. لباسي كه مي‌پوشند بايد طوري باشد كه بدن را نشان ندهد. يعني مثل بعضي لباسهاي سفيد كه در اين سفر مرسوم است نازك و بدن‌نما نباشد كه اندام زن را نمايان كند.
- از همراه داشتن زيورآلات خودداري كنيد
زنان زائر بيت‌الله الحرام سعي كنند زيورآلات خودشان را به حج نبرند؛ چون اولا ايام حج جايي براي خودآرايي نيست. انسان وقتي لباس اِحرام را به تن مي‌كند بايد وابستگي‌ها و علايق دنيويرا كنار بگذارد؛ ثانيا از نظر امنيتي نيز حفظ طلا و جواهر در آنجا مقداري مشكل است ولي اگر مجبور شدند كه زيورآلات‌شان را با خود ببرند يادشان باشد كه حتما بايد در حال ِاحرام طلا و جواهر خود را حتي از محارم خود نيز بپوشانند و در نگهداري از آن مراقبت كامل را انجام دهند.
- رعايت فاصله زن و مرد هنگام نماز در مسجدالحرام لازم نيست
بنابر فتواي بعضي مراجع مكان نماز زن بايد به‌گونه‌اي باشد كه عرفا عقب‌تر از مكان نماز مرد قلمداد شود. بهتر است كه در تمام حالات نماز، زن عقب‌تر از مرد باشد به اين معني كه جاي سجده او از جاي ايستادن مردها عقب‌تر باشد ولي اغلب مراجع از جمله امام‌خميني‌ره و آيت الله خامنه‌اي اين موضوع را واجب نمي‌دانند. ضمن آنكه مراعات اين شرط براي كساني كه در مسجدالحرام نماز مي‌خوانند لازم نيست. البته در مسجدالنبي اين فاصله رعايت مي‌شود و يك فاصله بين زنان و مردان قرار دارد. در مسجد الحرام هم يك جاهايي براي خانم‌ها تعيين كرده‌اند ولي اگر زماني اين فاصله در مسجدالحرام رعايت نشد، حجاج زن نگران نباشند.
- حتي در زمان حج هم نگران نباشيد
خانم‌ها بايد دقت داشته باشند كه اگر برايشان لكه بيني پيش آمد اصلا نگران نباشند و به پزشك كاروان مراجعه كنند. چون استرس آنها اين خونريزي‌ها را تشديد خواهد كرد و اگر با همه پيشگيري‌هايي كه انجام دادند عادت ماهانه براي آنها اتفاق افتاد باز هم مي‌توانند حج خود را به اتمام برسانند. زيرا احكام شرعي در اين زمينه پاسخگو است و نيازي نيست يك خانم در اين شرايط نگران اعمال حج خود باشد. خانم‌ها مي‌توانند تا جايي كه شرع به آنها اجازه مي‌دهد اين اعمال را خودشان انجام دهند و اگر نشد و تا اتمام دوران قاعدگي فرصتي برايش باقي نمي‌ماند مي‌تواند نايب بگيرند. در منا و عرفات هم اگر عادت ماهانه باشد مشكلي برايش به‌وجود نمي‌آيد. توصيه مي‌كنيم در اين موارد خانم‌ها به معينه كاروان خود مراجعه كنند و او را به درستي از وضعيت خود آگاه كنند و احكام مربوطه را با دقت سؤال كنند.
- بچه‌هاي‌كوچك را مُحرم نكنيد
مادران سعي كنند نوزادان يا فرزندان خردسال و غيربالغ خود را به سفر حج نبرند و اگر مجبور شدند اين كار را انجام دهند بهتر است اين كودكان را مُحرم نكنند زيرا اگر آنها را مُحرم كنند بايد به همه نكات دقت كنند.درست است كه مُحرم شدن بچه‌ها يك فضيلت محسوب مي‌شود ولي خارج كردن يك بچه از احرام كار سختي است و اگر اعمال حج اين كودك درست انجام نشود بعدها برايش مشكل به‌وجود مي‌آيد و هميشه در حال احرام باقي مي‌ماند. ازجمله اينكه نمي‌تواند ازدواج كند مگر اينكه دوباره به حج برود و اعمالش را درست انجام بدهد.
- طواف نساء با دقت انجام شود
طواف نساء آخرين طوافي است كه بعد از اعمال عرفات و مشعر و منا و بازگشت به مكه صورت مي‌گيرد و براي همه زنان و مردان چه ازدواج كرده و چه مجرد باشند واجب است. يعني همه بايد آن را به جا آوردند و در غيراين صورت، كارهايي مثل رابطه با همسر بر آنها حرام مي‌شود. پس حجاج بايد به درستي اين طواف را انجام دهند و براي درست انجام دادن آن از روحاني و معينه كاروان كمك بگيرند. اين طواف هم مثل همه طواف‌هاست فقط نيت آن فرق مي‌كند. بعد از اين طواف حتما بايد 2 ركعت نماز خوانده شود. خانم‌ها براي اين نماز بعد از طواف لازم نيست حتما پشت مقام ابراهيم و در حضور آقايان نماز بخوانند بلكه تا هر جايي كه پشت مقام به‌حساب مي‌آيد مي‌توانند نمازشان را به‌جا آورند تا در ازدحام جمعيت و بين مردان قرار نگيرند.