به گزارش واشنگتن پست روتا اتکینز ۴۸ ساله پرستار سابق سرویس ملی بهداشت بریتانیا، جزء نخستین 60 نفری است که برای کارآزمایی واکسن ابولا داوطلب شده‌اند.
این واکسن با سرپرستی پروفسور آدریان هیل در انستیتوی جنر دانشگاه آکسفورد آزمایش می‌شود. هفته پیش یک کارآزمایی مشابه بر روی این واکسن در ایالات متحده در انستیتوهای ملی بهداشت آغاز شده است.
در بررسی NIH نیمی از ۲۰ شرکت‌کننده واکسن دریافت کردند و تا به حال مشکلی از لحاظ بروز عوارض جانبی پیش نیامده است.
خانم اتکینز پس از ترزیق واکسن ابولا گفت: «من با توجه به وضعیت مصیبت‌بار در آفریقای غربی داوطلب شدم و فکر کردم که شرکت در این روند واکسیناسیون کار کوچکی در توان من است که امیدوارم تاثیری بزرگ داشته باشد.»
«من خبر این کارآزمایی را هنگام رانندگی از سرکار در مصاحبه پروفسور هیل با رادیوی آکسفورد بی بی سی شنیدم که از داوطلبان می‌خواست پیشقدم شوند.»
این واکسن که بوسیله شرکت گلاکسواسمیت‌کلاین (GSK) به همراه انستیتوهای ملی بهداشت آمریکا(NIH) از نوعی ویروس سرماخوردگی شامپانزه، آدنوویروس نوع ۳، برای انتقال مواد ژنتیکی خوش‌خیم «سویه زئیر» ویروس ابولا ساخته شده است. ماده ژنتیکی منتقل‌شده به بیمار نمی‌تواند تکثیر شود و سلامت او را به خطر بیندازد، اما هدف این است دستگاه ایمنی را برای زدودنش تحریک شود.
پس از دو تا چهارهفته خون داوطلبانی که واکسن به آنها تزریق شده است آزمایش و سطح پادتن ترشح شده در خون آنان اندازه‌گیری می‌شود، اما قرار است داوطلبان دوزهای متفاوتی از این واکسن را دریافت کنند و پس از مدتی واکنش بدن آنان در برابر ویروس واکسن مورد بررسی قرار خواهد گرفت. این واکسن در آزمایش بر روی میمون‌ها صددرصد در اولین ماه نتیجه‌بخش بوده و آثار حفاظتی این واکسن تا ده ماه باقی مانده است.
هدف کارآزمایی‌های انسانی در بریتانیا و ایالات متحده در گام نخست نشان دادن ایمنی این واکسن در انسان‌ها است، و کارآزمایی‌های بالینی بزرگتر در مراحل بعدی انجام خواهد شد.
اگر آزمایش‌های این واکسن موفقیت‌آمیز باشد، نخست از آن برای ایمن‌سازی پرستاران، پزشکان و امدادگران در مناطق دچار شیوع ابولا استفاده می‌شود. در حالی که کارآزمایی انسانی این واکسن در حال انجام است، GSK در حال تولید ۱۰ هزار دوز از این واکسن است، تا اگر نتیجه کارآزمایی‌ها بی‌خطر بودن این واکسن برای انسان‌ها را نشان داد، بتوان آن را برای شیوع اخیر در آفریقای غربی به کار برد.
پروفسور هیل در بیانیه‌ای در این باره گفت: «اینها کارآزمایی‌های ابتدایی برای بررسی بی‌خطربودن واکسن هستند و پیش از اینکه بدانیم آیا این واکسن می‌تواند افراد را در برابر ابولا محافظت کند، بررسی‌های بیشتری لازم است. اما ما درباره ثابت شدن تاثیربخش این واکسن در آزمایش‌های آینده خوش‌بین هستیم.»
کارشناسان دیگر در این باره احتیاط به خرج می‌دهند و می‌گویند برای تعیین کردن اینکه این واکسن در انسان‌ها موثر است باید آن را در کشورهای غرب آفریقا آزمایش کرد.
بن نیومن، ویروس‌شناس در دانشگاه ردینگ در این باره گفت: «آشکار است که به این واکسن نیاز وجود دارد، اما روشن نیست که این واکسن می‌تواند ایمنی کافی برای محافظت در برابر ابولا را ایجاد کند یا نه. ساخت این واکسن با بهترین تکنولوژی در دسترس برای ایجاد واکنش در دستگاه ایمنی نسبت به بخشی کوچک اما حیاتی برای ویروس ساخته شده است. اما تا هنگامی این واکسن در میدان در آفریقای غربی آزمایش شود، نمی‌توانیم درباره کارآیی آن اظهارنظر قطعی کنیم.»
او افزود: «دو کارآزمایی با واکسن‌های HIV که از تکنولوژی بسیار مشابهی استفاده کرده بودند، اخیرا با وجود نتایج امیدوارکننده ابتدایی، ناموفق ماندند.»
این واکسن در صورت تایید شدن برای تلقیح به افرادی که در معرض خطر سرایت ابولا هستند به کار خواهد رفت تا از بیمار شدن آنها در صورت در معرض قرارگیری به این ویروس مرگبار جلوگیری شود.
ساخت واکسن برای هر بیماری معمولا سال‌ها طول می‌کشد، با این حال وضعیت اضطراری کنونی که با شیوع ابولا در غرب آفریقا به وجود آمده باعث شده است که تلاش ها برای ساخت واکسن سرعت بیشتری بگیرد.
این واکسن با درمان‌های تجربی مانند زی‌مپ (ZMapp) که حاوی پادتن‌هایی هستند که به ویروس ابولا متصل و مانع از تکثیر آن در فرد بیمار می‌شوند، متفاوت است.