«فرهنگنامه شهداي شهر تهران» اطلاعات و مشخصات حدود 2هزار و 200تن از شهداي شهر تهران را در خود جاي داده كه براي نخستين‌بار در 3جلد و در 1367صفحه گردآوري شده است. اين مجموعه شامل تصاوير، اطلاعات شهدا، تاريخ و محل شهادت، تاريخ و محل تولد شهداي شهر تهران است كه به تفكيك مناطق 22گانه شهر تهران تنظيم شده است.
محمدباقر قاليباف شهردار تهران در اين مراسم كه در باغ موزه دفاع‌مقدس برگزار شد، با بيان اينكه ملتي كه بي‌حافظه باشد، ملت بي‌دفاع است، گفت: جامعه‌اي كه بي‌حافظه باشد نيز جامعه‌اي بي‌دفاع است. ما بايد تلاش كنيم ياد قهرمانان اين عرصه و اين فرهنگ را در حافظه جامعه خود نگه داريم. اگر اين موضوع در حافظه جامعه باقي بماند، آن جامعه مجددا قهرمان‌پرور مي‌شود. در غيراين صورت جامعه بي‌حافظه، جامعه قهرمان‌پروري نخواهد بود. وي با اشاره به هفته دفاع‌مقدس اظهار كرد: به دفاع‌مقدس از ابعاد مختلفي مي‌توان نگاه كرد اما امروز مي‌خواهم به منظري اشاره كنم كه بيش از هرزمان ديگري به آن نيازمند هستيم.
شهردار تهران خاطرنشان كرد: در جنگ طراحي‌ها، امكانات، تجهيزات و... كم و زياد وجود داشت اما آنچه ما را در دفاع‌مقدس به موفقيت رساند اين موارد نبود، بلكه حركت كردن بر مدار سنت‌هاي الهي بود. قاليباف به پيروزي‌هاي مقاومت در جنگ‌هاي 33روزه، 22روزه و جنگ 50روزه اشاره كرد و گفت: در دهه60 همه ارتش‌هاي كشورهاي عربي با آن همه تجهيزات و امكاناتي كه در اختيار داشتند در مقابل اسرائيل 5-4 روز مقاومت كردند و آن شكست مفتضحانه را خوردند. بعضي از كشورهاي همسايه ما نيز كه پس از جنگ تحميلي مورد تجاوز عراق قرار گرفتند، با آن همه تجهيزات، امكانات، حمايت‌ها و قراردادهاي نظامي نتوانستند چند ساعت تحمل كنند. بنابراين معلوم است كه تجهيزات، قدرت، امكانات و پول مبنا نيست بلكه آن چيزي كه بايد حفظ كنيم، عزت ما است. وي تأكيد كرد: در حقيقت بايد تلاش كنيم كه اين را در حافظه ملت، مردم، نسل امروز و جوانان نگه داريم؛ وقتي فرهنگ شهادت را دنبال مي‌كنيم بايد اين فرهنگ را در ذهن، خاطره و حافظه مردم و ملت خود نگه داريم.
شهردار تهران با اشاره به مضمون جمله رهبر معظم انقلاب درباره اين موضوع كه وقتي در نصف روز عاشورا يك تاريخ نجات پيدا مي‌كند، چطور بر 8سال دفاع‌مقدس خود اصرار نكرده و آن را بيان و تكرار نكنيم؟ گفت: بايد از اين منظر به هفته دفاع‌مقدس نگاه كنيم و باورمان شود كه اين سرمايه و فرهنگ جهاد و شهادت است كه عزت، خودباوري و اعتمادبه‌نفس را به‌وجود مي‌آورد. با همين فرهنگ است كه امكان پيشرفت وجود دارد و مي‌شود با دنيا ارتباط برقرار كرد. وي ادامه داد:
با همين فرهنگ است كه مي‌شود پشت ميز مذاكره نشست و مذاكره كرد و با همين فرهنگ - نه با امكانات مالي صرف و داشتن موشك و تجهيزات نظامي - مي‌شود با ياغيان و كساني كه ظالم و ظلم‌پرور هستند و قصد تعرض به فرهنگ، انقلاب، نظام و مردم ما را دارند، جنگيد. شهردار تهران همچنين تصريح كرد: از اين منظر است كه رهبر معظم انقلاب مي‌فرمايند زنده نگه‌داشتن ياد و نام شهدا كمتر از شهادت نيست. اين موارد حقيقت‌هايي است كه بايد به آنها توجه داشته باشيم و از خداوند بخواهيم به‌گونه‌اي حركت كنيم كه راه امام(ره) و شهدا را تحت رهبري رهبر معظم انقلاب به پيش ببريم. وي در پايان گفت: از خداوند مي‌خواهيم سلامتي و شفاي عاجل به مقام معظم رهبري عطا شود و بتوانيم اين انقلاب، نظام، باورها و پرچم را به صاحب اصلي آن حضرت ولي‌عصر(عج) تحويل دهيم.
- زنده نگه داشتن فرهنگ شهادت در حافظه ملت
تدوين فرهنگنامه شهداي شهر تهران به‌معناي زنده نگه داشتن اين فرهنگ در حافظه ملت است. آنگونه كه شهردار تهران عنوان كرده، حفظ عزت يك جامعه در گرو حفظ و نگه داشتن اين باورها و خاطره‌ها در حافظه ملت است. اين يعني
اعتماد به‌نفس و خودباوري يك ملت. ملتي كه خودباوري، اعتمادبه‌نفس و عزت‌نفس داشته باشد و كشور و ملت عزيزي باشد، هرگز استكبار، استعمار، استبداد و جباران در چنين جامعه و ملتي جايي ندارند.