دكتر علي‌اصغر پيوندي از تدوين دستورالعمل‌هاي تجويز داروهاي شيمي‌درماني براي تعريف شاخص‌هاي دارويي در درمان سرطان و تجويز داروهاي شيمي‌درماني خبر داد. اين يعني وزارت بهداشت با تلاش براي تجويز منطقي داروها دنبال كاهش بار مربوط به هزينه‌هاي درمان اين افراد است. اما حال و روز بيماران مبتلا به سرطان در ايران چگونه است و آنها براي درمان متحمل چه هزينه‌هايي مي‌شوند؟!
هرچند با اجرا شدن طرح تحول نظام سلامت مشكلات 400هزار بيمار مبتلا به سرطان در كشور كمتر شده، اما اين بيماران همچنان با مشكلات متعددي دست‌به‌گريبان هستند. آنها خواهان خدمات بيشتر براي درمان و به‌ويژه كمك بيشتر بيمه‌ها هستند. هزينه‌هاي شيمي درماني بيماران مبتلا به سرطان آنقدر زياد است كه گاه آنها ناچار مي‌شوند دارايي‌هايي كه در طول ساليان عمر پس انداز كرده‌اند را بفروشند و به خط فقر نزديك شوند. مدير برنامه ملي كنترل سرطان وزارت بهداشت به همشهري مي‌گويد:400هزار بيمار مبتلا به سرطان در كشور وجود دارد و ميزان بروز سرطان در ايران به ازاي هر 100هزار نفر جمعيت در مردان 134نفر و در زنان 127نفر است. اين درحالي است كه متوسط جهاني بروز سرطان به ازاي هر 100هزار نفر در مردان 205نفر و در زنان 165نفر اعلام شده است.
براساس اظهارات دكتر علي مطلق ميزان بروز سالانه سرطان درايران كمتر از متوسط جهاني است اما مطالعات نشان مي‌دهد كه بيش از 70درصد ميزان بروز سرطان در سال‌هاي آينده در كشورهاي در حال توسعه اتفاق مي‌افتد كه ايران هم جزو اين دسته از كشورهاست. براساس مطالعات انجام شده، ميزان بروز سالانه سرطان در جهان در سال 2012، 14ميليون نفر گزارش شده كه اين ميزان در سال 2030به 27ميليون نفر خواهد رسيد. اين يعني تعداد مبتلايان به سرطان در ايران در حال افزايش است. هم‌اكنون سالانه حدود 90هزار بيمار مبتلا به سرطان در ايران شناسايي مي‌شوند.
دلايل بروز سرطان در ايران
افزايش تعداد سالمندان و افزايش اميد به زندگي در ايران يكي از مواردي است كه همواره كارشناسان سلامت آن را در افزايش ميزان سرطان در كشور دخيل مي‌دانند. ميزان اميد به زندگي در ايران تا 3 دهه قبل حدود 58سال اما در سال‌هاي اخير به 73/8سال رسيده است. اين درحالي است كه متوسط جهاني اميد به زندگي 70/8است. از سوي ديگر، درصد سالمندان يعني افراد از 65سال به بالا نيز در كشور افزايش يافته است به‌طوري كه 10سال قبل 4/8درصد از جمعيت ايران سالمند بود و اما اين ميزان هم‌اكنون 5/3درصد اعلام شده است.
تغيير شيوه زندگي از ديگر مواردي است كه به گفته دكتر مطلق در ابتلا به سرطان در ايران مؤثر است. افزايش گرايش به دخانيات، كم‌تحركي و به‌دنبال آن چاقي و اضافه‌وزن و گرايش به غذاهاي آماده و فست فود و همچنين افزايش آلودگي‌هاي محيطي ازجمله مواردي است كه در بروز سرطان مؤثر است. عوامل محيطي مانند افزايش آلودگي‌هاي هوا، آب و غذا را هم بايد به اين فهرست اضافه كرد.
چقدر براي سرطان هزينه مي‌شود
مدير برنامه ملي كنترل سرطان وزارت بهداشت مي‌گويد: حدود 2/7ميليارد دلار در سال يعني معادل 8هزار و 500ميليارد تومان به‌طور مستقيم و غيرمستقيم صرف هزينه‌هاي سرطان در كشور مي‌شود. از اين ميزان، 2هزار و 500ميليارد تومان هزينه‌هاي درمان سرطان است كه 1200ميليارد تومان آن مربوط به هزينه‌هاي داروهاي سرطان، مثل شيمي درماني و هورمون درماني است. از اين ميزان چيزي حدود هزار ميليارد تومان يعني حدود 83درصد را دولت پرداخت كرده كه شامل 62درصد كمك بيمه‌ها و 20درصد نيز پرداخت يارانه است.
پزشكان، داروهاي گران و تأييدنشده را تجويز نكنند
دولت تاكنون براي حمايت از بيماران مبتلا به سرطان حداكثر كاري را كه مي‌توانسته انجام داده است. ما هم همچنان پيگير برطرف كردن مشكلات بيماران در اين زمينه هستيم. اما مشكلي كه وجود دارد آن است كه متأسفانه تعدادي از پزشكان اين تفكر را به بيماران تلقين مي‌كنند كه برخي داروهاي گرانقيمت اثربخشي بيشتري دارد. بيماران و خانواده‌هاي آنها هم تلاش مي‌كنند تا بتوانند آن داروها را خريداري كنند چون از نظر رواني به آنها تلقين شده كه كارايي بهتري دارند. بعضي از اين بيماران حتي اقدام به فروش دارايي‌هاي خود هم مي‌كنند درحالي‌كه اين چنين نيست و ممكن است با تجويز داروهاي ارزان‌قيمت‌تر و علمي‌تر نتيجه درمان اثربخش‌تر باشد. اين در حالي است كه داروهاي ديگر هم ارزان‌تر، هم اثربخش‌تر و هم تحت پوشش بيماري‌هاي خاص است و بيمه‌ها هزينه‌هاي آن را پرداخت مي‌كنند. تدوين دستورالعمل‌هاي تجويز داروهاي شيمي‌درماني در وزارت بهداشت مي‌تواند گام نخست براي حل اين مشكل باشد.
دكتر سيامك مره صدق- عضو كميسيون بهداشت مجلس