براساس گزارش BBC، عكسبرداري در دوراني كه عكاسي ديجيتالي در كار نبود، بسيار دشوار و خستهكننده بود. جدا از دقت بالايي كه بايد در حين قرار دادن فيلم جديد داخل دوربين بهكار گرفته ميشد، عكاسان هرگز نميتوانستند از كيفيت و زيبايي تصويري كه به ثبت رساندهبودند، اطمينان حاصل كنند و بايد تا زمان بازگشت فيلمها از چاپخانه انتظار ميكشيدند.
حال تصور كنيد قرار باشد تمامي اين دشواريها در فاصله چند صد كيلومتري از زمين و از داخل يك كپسول كوچك فضايي كه تنها ارتباط ميان زمين و پهنه بينهايت فضا است انجام گيرد. حركات شما به واسطه به تن داشتن لباس فضايي سنگين و حجيمي كه نبودنش مساوي است با مرگ، محدود شده و شما حتي نميتوانيد دوربين را تا برابر صورت خود بالا بياوريد تا بتوانيد كادر مورد نظر را تنظيم كرده و بعد كليد شاتر را فشار دهيد، زيرا كلاهخودي بزرگ مانع ميشود. در نهايت نيز ديدن نتيجه كار را بايد تا بازگشت زنده و سالم به زمين به تاخيز بياندازيد، اگر فرض را بر اين بگذاريم كه تشعشعات كيهاني باعث كدر شدن فيلم عكاسي نشده باشد.
تحت چنين شرايطي، عكاسي توسط فضانوردان در فضا شگفتانگيز است، چه برسد به اينكه عكس هايي كه به ثبت رسيدهاند در نوع خود بينظير و هنرمندانه نيز باشند. ناسا مجموعهاي از اين تصاوير را كه در دوره زماني 1961 تا 1980 به ثبت رسيدهاند را به تازگي در نمايشگاهي در بريتانيا به نمايش گذاشتهاست.
خطر راديواكتيو
به گفته مارك كوكولا،فضانورد رصدخانه رويال گرينويچ،ماموريتهاي فضايي در دهه 60 و 70 به شدت تحت تاثير محدوديتهاي تكنولوژي عكاسي و ديگر انواع تكنولوژيها بودند. در بيشتر مواقع فضانوردان نميتوانستند حدس بزنند كاري كه قصد انجام آن را دارند تا چه حد موفقيتآميز خواهد بود،مگر اينكه آن را انجام ميدادند.
به گفته وي زماني كه در سال 1961، يوري گاگارين به اولين انساني تبديل شد كه وارد فضا شدهاست، دوربيني در كپسول وستوك كه حامل او بود، وجود نداشت. هشتسال پس از اين موفقيت بود كه اولين فرود روي كره ماه به صورت مستقيم در شبكههاي تلويزيوني پخش شد.
برخلاف انسان، رولهاي فيلم عكاسي براي سالم بودن به مخزن اكسيژن نيازي نداشتند،اما زماني كه در خارج از اتمسفر زمين قرار ميگيريد، خطري بسيار بزرگ به نام تشعشعات كيهاني نه تنها انسان، بلکه همهچيز را تهديد ميكند. به گفته كوكولا،اتمسفر زمين بسياري از پديدههاي ناخوشايند را از رسيدن به زمين باز ميدارد، اما زماني كه در مدار قرار ميگيريد، اين لايه محافظ وجود نخواهدداشت. اين مشكل هم دوربين عكاسي و هم فضانورد را تهديد ميكند و بايد از هردوي آنها در برابر تشعشعات كيهاني محافظت كرد.
فضانوردان ماموريتهاي آپولو در آن زمان ميگفتند جرقههايي از نور را در سطح ماه ميديدهاند كه بعدها مشخص شد اين جرقهها تشعشعات كيهاني بودهاند كه از ميان رطوبت و مايعات چشم آنها عبور ميكردهاند، رويدادي كه ميتوانسته دوربينهاي عكاسي را نيز تحت تاثير خود قرار دهد.
اين به آن معني است كه دوربينها نيز نيازمند محافظي مازاد بودهاند تا از فيلمهاي عكاسي در برابر تشعشعات كيهاني محافظت شود. با اينهمه در شرايطي ويژه مانند وقوع فوراني خورشيدي، چنين محافظهايي كارايي چنداني نخواهندداشت.
دوربينهاي متصل
مشكل ديگر عكاسي در فضا در آن دوران، فشردن كليد شاتر بود زيرا دستكشهاي حجيم فضانوردي مانع از آن ميشد كه فضانورد بتواند به راحتي كليد شاتر را بزند. كارخانههاي دوربين سازي مانند هاسلبلاد و نيكون بايد راهكاري براي اين مشكل پيدا ميكردند كه هم مشكل عكاسي را برطرف ميكرد و هم به اكتشافات فضايي كمك ميكرد. به اينترتيب كنترلكنندههاي شاتر دوربين بزرگتر شده و يا به شكلي تغيير يافتند كه بتوان با به دست داشتند دستكشهاي ضخيم نيز با آنها كار كرد.
همچنين تغييراتي ديگر از قبيل تغيير در ساختار فيلمهاي عكاسي و يا طول فيلمهاي عكاسي نيز ايجاد شد تا فضانوردان نياز كمتري به تعويض حلقه فيلم پيدا كنند. يكي از مهمترين تغييرات،متصل كردن دوربين به لباس فضانورد بود تا درصورتي كه از دست او رها شد، در فضا معلق نشود.
عكاسي از ماه
شوروي كه در آن دوران پس از ژاپن از برترين صنعت ساخت دوربين عكاسي در جهان برخوردار بود،تمامي اين بهبودها را در دوربينهايش ايجاد كرد تا بتواند از فضانوردانش در حين فعاليت در فضا عكاسي كند. دو نمونه از اين دوربينها كه به شدت تغيير يافته و با كار در فضا سازگار شدهبودند هفته گذشته در بريتانيا با قيمتهاي كلان حراج شدند. اين دوربينها در ظاهر شبيه به دوربينهاي عادي هستند كه برخي از ويژگيهاي آنها تغيير يافته و تشديد شدهاست.
يكي از مشهورترين تصاويري كه با كمك دوربينهاي عكاسي ويژه فضا به ثبت رسيدهاست، طلوع زمين از ماه است كه در آن شكنندگي زمين در برابر پهنه بيكران فضا و بيهمتايي زمين به نمايش گذاشته شدهاست. از اين رو اين تصوير به يكي از مشهورترين عكسهاي جهان تبديل شده كه بارها و بارها بهچاپ رسيدهاست.
بيشتر دوربينهاي عكاسي كه فضانوردان آپولو به همراه خود به ماه بردهاند، همانجا رها شدهاند تا فضانوردان بتوانند نمونههاي بيشتري از سنگ و خاك ماه به همراه خود به زمين بياورند، تنها بخشهاي جداشدني دوربين كه حاوي فيلمهاي عكاسي شدهبودند به زمين بازگردانده شدند.