- موقعيت داعش در عراق و سوريه
حملات هوايي آمريكا به مواضع و تسليحات اين گروه زماني آغاز شد كه حوزه نفوذ آن برخلاف تصور، مناطق گسترده‌اي از عراق را دربرگرفت. داعش كه در سوريه اعلام موجوديت كرد، ابتدا مناطق شرقي سوريه را كه اغلب مناطقي صحرايي، بياباني و كم‌جمعيت بود، تحت كنترل خود درآورد. پس از آن و در پي برخي علل و عوامل داخلي و خارجي، اين گروه تروريستي به مناطق شمال غربي و غرب عراق تاخت. بهره‌برداري از آشوب و هرج و مرج حاكم بر استان الانبار، بزرگ‌ترين استان غرب عراق و مخالفت‌هاي معترضان اين استان به دولت قبل و نيز بياباني‌بودن جغرافياي آن باعث تسهيل تحركات داعش در اين استان شد تا جايي كه زمينه حركت داعش به سمت غرب و شمال غرب و در نتيجه ورود به استان نينوا به مركزيت شهر موصل فراهم شد. داعش از 2محور غرب (سوريه) و جنوب (الانبار) به استان نينوا تاخت و در اندك مدتي آن را به كنترل خود درآورد.
حركت پيشرونده و رو به جلوي اين گروه تروريستي بدون‌هيچ مانعي در استان صلاح‌الدين به مركزيت تكريت در مجاورت نينوا ادامه يافت تا اينكه به شرقي‌ترين مناطق اين استان رسيد و در دروازه‌هاي استان ديالي به مركزيت بعقوبه استقرار يافت. واقع‌شدن اماكن مقدس شيعيان در شهر سامرا در استان صلاح‌الدين و نزديكي آن به پايتخت باعث شد تا گروه‌هاي مردمي به كمك يگان‌هاي نظامي شتافته و مانع از پيشروي داعش شوند. با وجود اين، داعش توانست وارد استان ديالي شود و برخي مناطق آن را به‌دست گيرد. نزديكي به پايتخت و نيز حركت بعدي داعش به سمت استان اربيل در منطقه كردستان، آمريكا را به تحرك نظامي واداشت.
- شروع حملات آمريكا
جنگنده‌هاي آمريكايي در وهله نخست كمك‌هاي انساندوستانه‌اي را براي ايزدي‌هاي ساكن استان نينوا و در نزديكي كردستان ارسال كرد اما بعد از آن وارد عمليات جنگي شد. نخستين‌بار آمريكا در هشتم آگوست (17مرداد)، حملات هوايي خود را آغاز كرد و برخي مواضع داعش را بمباران كرد. اين عمليات اندك اندك گسترده شد تا اينكه برخي مناطق استان الانبار را نيز دربرگرفت. با وجود اين، تحركات داعش از 2ماه پيش تاكنون شايد كند شده باشد اما متوقف نشده است.
آمريكا در دفاع از انتقادات به چنين شرايطي اعلام كرده است كه در وهله نخست قصد دارد خودروهاي زرهي و امكانات تسليحاتي داعش را از بين ببرد تا توان آن را بفرسايد. پس از آن به سراغ منابع درآمدي آن نظير چاه‌هاي نفت و مناطق نفتي مي‌رود. آمريكا در عراق مناطقي نظير سنجار، آمرلي، سد موصل و حديثه را بمباران كرد. آمريكا مي‌گويد كه در حملاتش به داعش تاكنون بيش از 200فرد مسلح كشته شده‌اند اما اين تعداد در برابر 10هزار فرد مسلح وابسته به داعش بسيار اندك مي‌نمايد.
- اهداف مورد حمله
آمريكا از زمان آغاز حملات تاكنون توانسته شماري از كشورهاي اروپايي و عربي را در اين حملات با خود همراه سازد. شكل‌دهي اين ائتلاف بين‌المللي در نشست سران ناتو در ولز انگلستان يكي از سياست‌هاي نظامي آمريكا عليه داعش بود. كشورهايي نظير بلژيك، انگلستان، فرانسه و هلند، با اعزام جنگنده به عراق، به آمريكا در بمباران مواضع داعش پيوستند. با وجود اين، مارتين دمپسي رئيس ستاد مشترك آمريكا در سخناني اعلام كرد كه براي تضعيف يا مرگ داعش چاره‌اي جز ورود به سوريه نداريم. آمريكا در 23سپتامبر گذشته يعني از حدود 10روز پيش تاكنون مواضع داعش را در استان‌هاي رقه، ادلب، شرق حلب و ديرالزور هدف گرفته است.
آمريكا در حملاتش در سوريه، تاكنون بزرگ‌ترين ايستگاه گازي، شماري از چاه‌ها و پالايشگاه‌هاي كوچك نفتي و انبارهاي گندم را بمباران كرده و باعث نابسامان‌تر شدن اوضاع در اين كشور شده است. منبج، حومه كوباني، عين عيسي و تل‌ابيض جزو مناطقي هستند كه در شرق حلب بمباران شده‌اند. كما اينكه آمريكا منطقه مرزي ابوكمال ميان سوريه و عراق را بمباران كرد. با وجود اين حملات و بمباران‌ها، داعش همچنين توانسته به دروازه‌هاي شهر كوباني در مرز با تركيه نزديك شود و تهديدهايش همچنان بر سر مردم اين شهر و ديگر شهرهاي تحت كنترل داعش باقي بماند. كما اينكه در استان حلب در شمال سوريه، در روزهاي گذشته بيش از 200فرد مسلح به داعش پيوستند تا آن را در درگيري با آمريكا و سوريه همراهي كنند.
با اين حال و در پي بالا رفتن آمار حملات هوايي آمريكا و متحدانش در عراق و سوريه، در روزهاي گذشته رسانه‌هاي خبري از جولان دادن‌هاي ابوبكر بغدادي سركرده اين گروه تروريستي در شهر موصل خبر دادند. اين اقدام كه نوعي عرض‌اندام در برابر آمريكا تلقي مي‌شود، نشان از آن دارد كه هنوز بغدادي و همفكرانش مي‌توانند در خيابان‌هاي موصل مانور دهند بي‌آنكه تهديدي از جانب بمباران‌هاي ايالات متحده احساس كنند.
- تحركات در لبنان
اما داعش، افزون بر اين دو كشور، توانسته است تا حدودي كشور سومي را هم آزار دهد. لبنان كشور هم‌مرز با سوريه كه بيشترين تأثير را از آن طي 3سال گذشته پذيرفته، در هفته‌ها و ماه‌هاي گذشته شاهد تحركات داعش و جبهه النصره در منطقه مرزي عرسال بوده است. اين منطقه در لبنان ازجمله گذرگاه‌ها و مناطق پرتردد گروه‌هاي مسلح به داخل سوريه است و همواره گروه‌هاي مسلح در سوريه بخش مهمي از سلاح خود را از طريق اين روزنه مرزي تأمين مي‌كنند. داعش در هفته‌هاي گذشته شماري از نظاميان لبناني را گروگان گرفت و حتي يكي از آنان را سر بريد و توانست خود را بر حيات سياسي لبنان تحميل كند. هرچند كه سمير جعجع رئيس حزب نيروهاي لبنان گفته كه درصورت ورود داعش به لبنان اين كشور قبرستاني براي آنان خواهد شد اما عملا داعش توانسته برخي مناطق اين كشور را تحت نفوذ خود درآورد.
- نخست‌وزير لبنان: عمليات نظامي غرب عليه داعش مبهم است
تمام سلام، نخست‌وزير لبنان در مصاحبه با روزنامه لبناني السفير اعلام كرد: در نيويورك شاهد وجود تفاهم و توافق بين‌المللي براي از بين بردن تروريسم بودم، اما اين ماموريت چگونه و به چه‌نتيجه‌اي مي‌تواند برسد؟ اين مسئله مشخص نيست، حتي آمريكا نيز نگرش كاملي درخصوص اين مسئله ندارد كه چگونه تروريسم را در عراق و سوريه به‌صورت كامل از بين ببرد. وي افزود: آنها مي‌خواهند گروه‌هاي تروريستي را ريشه كن كنند، اما آيا بايد منطقه عربي تخريب شود تا اسرائيل خرسند شود.
به همين دليل از طرف‌هاي تأثيرگذار در منطقه به‌ويژه عربستان، كشورهاي حوزه خليج‌فارس، مصر، ايران و تركيه خواسته مي‌شود تا براي حل‌و‌فصل تمام بحران‌هاي منطقه مشاركت كنند، چرا كه كشورهاي ديگر ازجمله لبنان بهاي سنگيني را به‌دليل اختلافات آنها مي‌پردازند. وي خاطرنشان كرد: به‌دليل ابهامي كه در جنگ بين‌المللي عليه تروريسم وجود دارد، نگراني‌هايي نسبت به سرنوشت سوريه مطرح است. وي افزود: غرب نمي‌داند در جنگ با داعش به كجا مي‌رود و اين مسئله به اين معناست كه اگر اوضاع در مدت زمان طولاني به همين منوال ادامه داشته باشد، روند صلح در منطقه عربي ادامه نخواهد يافت، چرا كه هر چه كه رخ مي‌دهد، به نفع اسرائيل است و در سايه اختلافات عربي - عربي يا اختلافات عربي - ايراني، اين اسرائيل است كه از شكست روند صلح بهره مي‌برد.