درس‌هایی که باید آموخته شود

رایس به همان اندازه رئیسش مخاصمه‌جو و غیرقابل پیش‌بینی است اما او در عین حال فردی فرصت‌طلب است و تلاش و پیگیری او تنها روزنه امید برای نجات سیاست خارجی شکست‌خورده دولت بوش و شهرتی بود که رایس برای خود دست‌وپا کرده بود.  2  سال و نیم بعد از آغازین روزهای فعالیت رایس ما از مشاهده موفقیت‌های بدوی برای دوران جدید خشنود هستیم اما تصمیم کره‌شمالی برای تعطیلی تأسیسات هسته‌ای غنی‌سازی اورانیوم این کشور در قبال برخورداری از امتیازات اقتصادی و مشوق‌های دیپلماتیک تنها دستاورد این دو سال و نیم بوده است. رایس توانست در این مدت کریستوفر هیل، مذاکره‌کننده ارشد خود را در سایه دفتر دیک چنی، معاون رئیس جمهور نگاه دارد تا این توافقنامه را با همان روش‌های قدیمی محقق سازد: ساعات بی‌شمار مذاکره و اشتیاق بی‌پایان مصالحه با رهبران کشوری که رئیس‌جمهور بوش به دفعات و در اظهاراتی که بر سر زبان‌ها افتاد از آن‌ها به‌عنوان غارتگر یاد کرده بود.
کافی است اظهارات هفته گذشته بوش را به‌خاطر آوریم که گفته بود رایس ریاست نشست‌های صلح خاورمیانه در پاییز سال‌جاری میلادی را برعهده خواهد داشت. این برای کاخ سفیدی که کارش را با این ادعا که دولت کلینتون برای حل مشکلات خاورمیانه بیش از حد به دیپلماسی متوسل می‌شد، ممکن است راهگشا به نظر آید و گفته می‌شود رایس دستیابی به صلح بین اسرائیل و فلسطینیان را آخرین و بهترین شانس برای برجای گذاشتن کارنامه‌ای مثبت می‌پندارد.
با این حال هنوز هم نشانی از این‌که رایس یا بوش درسی  را که باید از مذاکرات هیل در کره‌شمالی آموخته شود گرفته‌اند به چشم نمی‌خورد. آنان هنوز از صحبت با مردمی که از آنان نفرت دارند، اجتناب می‌ورزند. جنبش حماس قطعا به دیدارها و مذاکرات آنان دعوت نخواهد شد اگرچه این جنبش اکنون بخش وسیعی از سرزمین‌های فلسطینی و قلوب بسیاری از فلسیطینیان را تحت کنترل خود دارد. سوریه هم احتمالا در فهرست دعوت‌شدگان به این نشست‌ها جایی نخواهد داشت با این حال سوری‌ها از توان بی‌اثر کردن همه تلاش‌هایی که برای برقراری صلح در خاورمیانه انجام می‌شود، برخوردار هستند و تلاش برای منزوی‌تر کردن سوری‌ها صرفا انگیزه‌های آنان برای حرکت در این راستا را تقویت خواهد کرد.
علاوه بر این دولت قادر نیست به سؤالات پایه پیرامون این‌که مذاکرات در چه زمانی و کجا برگزار می‌شود، چه کشورهایی در آن مشارکت خواهند داشت و دستور کار نشست‌ها چیست، پاسخ دهد. فلسطینی‌ها می‌خواهند در مورد مسائل عمده چون مرزها، آینده بیت‌المقدس و این‌که چه زمانی صاحب کشوری مستقل آن‌گونه که بوش 5 سال پیش وعده داد، خواهند بود به بحث و گفت‌وگو بنشینند. این در حالی است که اسرائیلی‌ها اصرار دارند مادامی که حملات فلسطینیان علیه منافع اسرائیل ادامه دارد حاضر به مذاکره بر سر این مسائل نیستند.
این‌ها مسائلی است که مانع پیشبرد مذاکرات می‌شود و به شکل‌گیری فرآیند دور و تسلسلی منجر می‌شود که هریک از طرفین را به امتناع از پیگیری راهکارهای دیپلماتیک وامی‌دارد. مقامات کاخ سفید می‌گویند رایس و رابرت گیتس، وزیر دفاع در دیدارهای آتی خود از منطقه سعی می‌کنند نقاط خلاء را پر کنند.  این درحالی است که جیمز بیکر، وزیر امور خارجه پیشین آمریکا برای فراهم آوردن زمینه برگزاری کنفرانس صلح مادرید در سال 1991،  هشت‌بار به خاورمیانه سفر کرد. با باقی‌ماندن چنین زمان کوتاهی رایس یا باید به‌طور کامل به خاورمیانه نقل‌مکان کند یا لژیونی از دیپلمات‌ها را به این منطقه روانه کند تا اطمینان حاصل شود انگیزه کافی برای مصالحه بر سر میز مذاکره وجود دارد.